Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Kąkol polny

Kąkol polny

Kąkol polny

Systematyka [1].
Domena : eukarionty
Królestwo : rośliny
Klad : rośliny naczyniowe
Klad : rośliny nasienne
Klasa : okrytonasienne
Rząd : goździkowce
Rodzina : goździkowate
Rodzaj : kąkol
Gatunek :kąkol polny
Nazwa systematyczna
Agrostemma githago L.
Sp. pl. 1:435. 1753
Gatunek trujący
Kwiat
Nasiona

Kąkol polny (Agrostemma githago L. ) – gatunek rośliny z rodziny goździkowatych . Pochodzi z zachodniej i środkowej Azji, Europy i Afryki Północnej[2]. Dawniej pospolity, obecnie coraz rzadszy. Archeofit przywleczony do Polski jeszcze w czasach przedhistorycznych.

Spis treści

Morfologia

Łodyga
Wzniesiona, rozgałęziająca się, osiągająca do 90 cm wysokości. Cała łodyga przylegająco i miękko owłosiona długimi włoskami.
Liście
Ulistnienie naprzeciwległe, liście równowąsko lancetowate i owłosione podobnie jak łodyga.
Kwiaty
Pojedyncze kwiaty wyrastają tylko na szczytach łodyg i z kątów liści na długich szypułkach Kielich trwały, 10-nerwowy, składający się z 5 dużych, zielonych, owłosionych ząbków o trójkątnym kształcie i długości do 3,5 cm. Korona zbudowana z 5 wolnych płatków o purpurowoliliowym kolorze, bez przykoronka . Płatki korony krótsze od działek kielicha.
Owoc
Torebka zawierająca duże ciemnobrunatne lub czarne nasiona o rozmiarach: ok. 3,5 mm długości, 2,8 mm szerokości, 2,2 mm grubości. Są one prawie czworościenne, słabo kanciaste i pokryte licznymi ostrymi brodawkami.

Biologia i ekologia

Rozwój
Roślina jednoroczna . Kwiaty są przedprątne , kwitną od czerwca do lipca, zapylane są przez motyle [3]. Nasiona dojrzewają równocześnie z nasionami zbóż, wśród których rośnie kąkol. W glebie zachowują zdolność kiełkowania najwyżej przez 1 rok[4]. Liczba chromosomów 2n = 48[5].
Siedlisko
Chwast segetalny – gatunek występujący wyłącznie w uprawach rolnych . Nigdzie już nie spotyka się go w środowisku naturalnym. Jego cykl życiowy jest doskonale dostosowany do cyklu życiowego zbóż. Dawniej był pospolitym chwastem , głównie zbóż . Do gleby dostaje się wraz z nasionami sianych zbóż. Szczególnie często spotykany był w uprawach ozimego żyta . Obecnie powszechnie stosuje się czyszczenie ziarna siewnego oraz skuteczne metody zwalczania chwastów. Skutkiem tego kąkol spotyka się w uprawach coraz rzadziej – grozi mu wyginięcie. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla rzędu (O.) Centauretalia cyanii[6].
Roślina silnie trująca
Cała roślina jest trująca, zarówno dla ludzi, jak i koni, bydła i świń[7].. Mąka z domieszką zmielonego kąkolu jest gorzka i trująca. Objawami zatrucia są: podrażnienie błon śluzowych, bóle głowy i mdłości, przyspieszenie tętna i paraliż mięśni oddechowych[7].

Zastosowanie

Roślina lecznicza
  • Surowiec: ziele, nasiona. Zawiera: w zielu saponiny (gitagenina) i kwas agrostemowy; w nasionach ponadto znajduje się związek sterydowy stigmasterol.
  • Działanie i zastosowanie: Napar przygotowuje się z 1 łyżki stołowej ususzonego ziela i 1 szklanki wrzącej wody (parzyć pod przykryciem 15-20 minut) i używa do przymoczek na krosty, wysypki, egzemy, a także do przemywania drobnych zranień i otarć naskórka.

UWAGA: ponieważ roślina jest toksyczna wolno się nią leczyć wyłącznie za wiedzą i zgodą lekarza!

Zagrożenia i ochrona

W związku z postępem w zakresie ochrony roślin (zwalczania chwastów) gatunki takie jak kąkol spotykane są w wielu rejonach coraz rzadziej. W celu zachowania różnorodności biologicznej zakładane są dla ginących gatunków chwastów (w Polsce los podobny do kąkola spotyka np. miłka letniego ) specjalne ogródki chwastów. W Polsce zajmuje się tym np. Klub Przyrodników .

Przypisy

  1. Stevens P.F.: Caryophyllales ( ang. ). Angiosperm Phylogeny Website, 2001–. [dostęp 2009-10-07].
  2. Germplasm Resources Information Network (GRIN) . [dostęp 2010-02-05].
  3. Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973. 
  4. Horst Klaasen, Joachim Freitag: Profesjonalny atlas chwastów. Limbergerhof, 2004. 
  5. Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. . 
  6. Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. . 
  7. 7,0 7,1 Burkhard Bohne, Peter Dietze: Rośliny trujące: 170 gatunków roślin ozdobnych i dziko rosnących. Warszawa: Bellona, Spółka Akcyjna, 2008. . 

Bibliografia

  1. Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953. 


Inne hasła zawierające informacje o "Kąkol polny":

Zygmunt III Waza ...

Insurekcja kościuszkowska ...

Aleksandr Suworow ...

1667 ...

1621 ...

1925 ...

Bitwa pod Kłuszynem ...

1728 ...

Bitwa pod Mątwami ...

Toruń ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Kąkol polny":

Rośliny użytkowe (plansza 18) polny Pospolity chwast zbóż ozimych i jarych, rzepaku, roślin okopowych. Odporny na zanieczyszczenia, azotolubny. Kąkol polny Występuje tylko w uprawach rolnych, głównie zbożach. Roślina jednoroczna, trująca. ...

003. Nasienne - grupa roślin naczyniowych (plansza 4) ...

˝Pan Tadeusz˝ A. Mickiewicza - spacer po Soplicowie i okolicach (plansza 15) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie