Język ormiański (Հայերեն) należy do rodziny
języków indoeuropejskich
z grupy
satem
, stanowi jednak w niej samodzielną gałąź. Obecnie używany jest w
Republice Armenii
i
Republice Górskiego Karabachu
, gdzie jest językiem urzędowym, a także w
Gruzji
,
Iranie
,
Syrii
,
Rosji
w
Libanie
i 24 innych państwach przez około 6 milionów ludzi.
Obecnie w użyciu są dwa standaryzowane
dialekty
języka ormiańskiego, różniące się wymową niektórych
głosek
a także
odmianą
czasowników
i
czasami gramatycznymi
. Nazwy dialektów pochodzą od miejsca ich powstania:
- wschodnioormiański (arevelian hayeren-Արևելյան հայերեն) używany na
Wyżynie Armeńskiej
u podnóży
góry Ararat
, w tym w obecnej Republice Armenii.
- zachodnioormiański (arevmtian hayeren-Արևմտյան հայերեն) do
rzezi Ormian
używany przez Ormian mieszkających w
Anatolii
, obecnie używany jedynie wśród ormiańskiej diaspory.
W liturgii
Kościoła ormiańskiego
używany jest starożytny język ormiański zwany
grabar
.
Ormianie Polscy
od XVII wieku, choć nie powszechnie, posługiwali się językiem zachodnioormiańskim (arevmtian hayeren-Արևմտյան հայերեն). Na skutek postępującej polonizacji znajomość języka ormiańskiego niemal zanikła, przetrwała jedynie w kolonii ormiańskiej w
Kutach nad Czeremoszem
(do II wojny światowej). Do dziś żyje w Polsce kilka osób, które pamiętają używany tam język zachodnioormiański.
Pochodzenie języka
Współcześnie język ormiański w zdecydowanej większość językoznawczych opracowań uważa się za
język indoeuropejski
, naznaczony silnym wpływem innych języków regionu, m.in.
aramejskiego
i
średnioperskiego
. Według najpopularniejszych teorii język ten, a ściślej jego wczesne stadium nazywane językiem protoormiańskim, oddzielił się w starożytności od głównego pnia języków indoeuropejskich wraz z kilkoma innymi językami zaliczanymi do
ligi paleobałkańskiej
. Za język najbliżej spokrewniony z ormiańskim uważano w przeszłości
frygijski
, dziś teoria ta jest mniej popularna. Istnieją też hipotezy o bliższym związku języka ormiańskiego z
językiem greckim
.
Zaproponowano też kilka innych, znacznie mniej popularnych hipotez, przeczących indoeuropejskiemu rodowodowi języka ormiańskiego. W myśl tych teorii język ormiański miałby nabrać cech indoeuropejskich pod wpływem interakcji z językami tej rodziny (zwłaszcza
anatolijskimi
), a genetyczne
pokrewieństwo
wykazywać raczej z niektórymi językami hipotetycznej
grupy azjanickiej
. Teorie te kwestionowane są przez zdecydowaną większość językoznawców.
Alfabet ormiański
Zob.
alfabet ormiański
,
Jan Hanusz
.
Literatura
Pisowicz A.: Gramatyka ormiańska (Grabar - Aszcharabar), Kraków 2001
Pisowicz A. / Sedojan Sz. / Ter-Grigorian N.: Mały słownik ormiańsko-polski, polsko-ormiański, Kraków 2006
Linki zewnętrzne
Zobacz też