Jan Gutenberg (1399 lub 1400-1468)
Jan Gutenberg, właściwie Jan Gensfleisch[1],
niem.
Johannes Gensfleisch zur Laden zum Gutenberg (ur. ok.
1399
, zm.
3 lutego
1468
) –
złotnik
i
drukarz
moguncki
, niemiecki rzemieślnik, twórca pierwszej przemysłowej metody druku na świecie.
Życiorys
Działalność Gutenberga przypada na okres rozwoju drukarstwa w zachodniej Europie. Początkowo Gutenberg stosował znane już wcześniej w Europie
czcionki
drewniane, z czasem opracował własną wersję czcionek metalowych (również znanych już w Europie), posługiwał się także czcionkami glinianymi. Skonstruował specjalny aparat do ich odlewania, w którym nowością było używanie wymiennych
matryc
. Zaprojektował również własną wersję prasy drukarskiej na wzór znanych już pras introligatorskich.
W
1448
r. założył w
Moguncji
drukarnię. W
1455
r. ukazała się drukiem tzw.
Biblia Gutenberga
, której jeden egzemplarz można oglądać w muzeum diecezjalnym w
Pelplinie
. W
1457
r. Gutenberg wydał Psałterz moguncki oraz duży katechizm.
Zmarł w biedzie.
Rodzina: matka - Else Wirich, ojciec - Johensosn Gutenberg, bracia - Johann Gutenberg, Alfred Gutenberg, Karmelt Gutenberg.
Wkład w historię druku
Biblia Gutenberga z 1455 roku
Potocznie, ale niesłusznie jest uważany za wynalazcę ruchomej
czcionki
, której historia sięga tysiąca lat wstecz na
Dalekim Wschodzie
. Niesłusznie uznaje się go również za pierwszego europejskiego drukarza. O wynalazku czcionki dowiedział się najprawdopodobniej od niejakiego Faustusa, który uciekł z Haarlemu do Moguncji kradnąc wynalazek swojemu pracodawcy, Holendrowi
Laurensowi Janszoonowi Costerowi
.[]
Jego faktycznym dokonaniem było stworzenie w Europie pierwszego prawdziwie dużego
wydawnictwa
książkowego. Do tamtej pory drukowano tylko pojedyncze karty zawierające skomplikowane zdobienia, przeznaczone do dalszego wypełnienia pismem ręcznym, oraz niewielkie
akcydensy
.
Inne ważne osiągnięcia Gutenberga to udany projekt modyfikacji dotychczasowego
gotyckiego
kroju pisma ręcznego, a przede wszystkim stworzenia podstawowych zasad
składu tekstu
, z których korzysta większość zawodowych typografów, jak i projektanci oprogramowania dla
DTP
.[]
Za wynalezienie druku uważa się przede wszystkim rok 1450. Pierwszymi księgami jakie Gutenberg wydrukował były: Biblia oraz Księga Wszelkiej Mądrości.
Ciekawostki
Postać Jana Gutenberga pojawia się epizodycznie w powieści
Andrzeja Sapkowskiego
Narrenturm
(rozdział piętnasty). Sapkowski opisuje pobyt młodego Gutenberga w Świdnicy.
Gutenberg jest drugoplanowym bohaterem w książce Matthew Skeltona "Endymion Spring".
W Polsce istnieją cztery pomniki Gutenberga - na "
Kamienicy pod Gutenbergiem
"
Jana Petersilge
przy
ulicy Piotrkowskiej
w
Łodzi
, ponadto na jednej z częstochowskich kamienic, w
Gdańsku
-Wrzeszczu oraz na tzw. Domu Prasy w Toruniu.
Gutenberg oraz powstanie jego drukarni występuje również w książce Clive'a Barker'a "historia pana B." jako jedna z ważniejszych scen.
Zobacz też
Przypisy