Jean de Béthencourt |
|
Urodzony |
1362
Grainville-la Teinturière,
Francja
|
Zmarł |
1425
Grainville-la Teinturière,
Francja
|
Jean de Béthencourt (ur. w
1362
w Grainville-la Teinturière, zm. w
1425
w Grainville-la Teinturière),
francuski
żeglarz
, odkrywca i zdobywca połowy
archipelagu
Wysp Kanaryjskich
.
Biografia
Urodził się w
szlacheckiej
rodzinie z
Normandii
jako syn Marie de Bracquemont i Jean'a de Béthencourta. W
1392
ożenił się z Jeanne de Fayel, ale to małżeństwo pozostało bezdzietne. Od
1387
rozbudował i umocnił rodzinny zamek w Grainville-la Teinturière. Jednak popadł w niełaskę u króla i sytuacja finansowa Béthencourta pogorszyła się znacznie. Z tego powodu nawiązał kontakty z królem
hiszpańskim
, który polecił mu podbój Wysp Kanaryjskich (m.in. z powodu występowania na tych wyspach
owadów
, dostarczających naturalnego
barwnika
-
purpury
). Béthencourt także zamierzał wzbogacić się na podboju wysp. Oficjalnym powodem wyprawy była
chrystianizacja
pogańskich mieszkańców wysp -
Guanczów
.
W
1401
Béthencourt sprzedał swój dom w
Paryżu
za 200
franków
w złocie, co pozwoliło mu w większej części sfinansować wyprawę. Statki wypłynęły z
Kadyksu
w maju
1402
.
Podbój Wysp Kanaryjskich
Podbój wysp rozpoczął się
1 czerwca
1402
, kiedy Béthencourt wraz z towarzyszami wyprawy: Gadiferem de la Salle, ks. Pierre'em Bontierem i ks. Jeanem Le Verrierem zajęli małą wyspę
La Graciosa
.
Jeden ze statków wyprawy Béthencourta
W końcu lipca
1402
Béthencourt wraz z niewielką liczbą żołnierzy przybił do wyspy Lanzarote. Początkowo kontakty z Guanczami miały pokojowy charakter, Béthencourt wziął nawet ze sobą 2 tubylców, którzy znali trochę
język hiszpański
i służyli mu jako tłumacze. Z pomocą króla Titeroygatra, Luisa de Guardafía, zbudował pierwszą twierdzę na wyspie: Fort Rubicón. Béthencourt pozostawił w niej niewielki garnizon, a sam wrócił do Hiszpanii, aby zebrać więcej zołnierzy. Tymczasem na Lanzarote Hiszpanie zaczęli porywać Guanczów i wysyłać ich jako
niewolników
do Hiszpanii. Wywołało to wrogość Guanczów, którzy zaczęli zabijać najeźdźców. Hiszpanie wykorzystali konflikty między Guanczami, aby opanować wyspę i skłonić jej króla do przyjęcia
chrztu
. Gdy Béthencourt wrócił na wyspę, była ona już całkowicie w hiszpańskim posiadaniu.
Antypapież Benedykt XIII
ustanowił pierwsze
biskupstwo
na Lanzarote, którego
biskupem
został Alfonso Sanlúcar de Barrameda.
Ta wyspa, podobnie jak Lanzarote, była półpustynna, słabo zaludniona a ponadto podzielona na dwa królestwa Guanczów: Maxorata (z królem Guize) i Gandía (z królem Ayoze) i stanowiła łatwą zdobycz. Bazą do napaści na wyspę był Fort Rubicón na Lanzarote. W podboju pomagał były król Lanzarote- Guardafía i wielu jego Guanczów. W
1404
Béthencourt wylądował na wyspie z większym oddziałem wojska, pojmał wielu jeńców i zbudował tam dwa forty: Rico Roque i Valtarajal.
18 stycznia
1405
król Guize i jego dworacy przyjęli chrzest, a
25 stycznia
uczynił to samo król Ayoze i jego poddani. Béthencourt zbudował nowe miasto, nazwane od jego nazwiska Betancuria, które wiele lat było stolicą wyspy. W 1405 Béthencourt wrócił do
Francji
, żeby zebrać fundusze na rozwój nowej kolonii; jeszcze w tym samym roku wrócił na Lanzarote.
Wyspa La Gomera, chociaż niewielka i słabo zaludniona, była szczególnie trudna do opanowania z powodu trudnego, górzystego terenu, w którym łatwo ukrywali się Guanczowie, należący do czterech tubylczych
klanów
-królestw: Agana (z królem Alguabozeque), Hipalán (z królem Alhagal), Malaqua (z królem Aberbequeye) i Orone (z królem Masege). Z wielką trudnością Béthencourt w
1404
podbił terytorium Agany i Hipalán. Pozostałe dwa królestwa zachowały niepodległość przez następnych 80 lat i zostały przyłączone do Hiszpanii pokojowo.
W
1405
Béthencourt przybił do zatoki Bahía de Naos. Najmniejsza i słabo zaludniona wyspa archipelagu została szybko zdobyta bez walki. Béthencourt przywiózł ze sobą króla tej wyspy- Armiche, którego wcześniej porwali
piraci
. Béthencourt obiecał mu wolność, jeśli zgodzi się oddać wyspę. Jednak zaraz po sporządzeniu paktu kazał uwięzić króla i jego poddanych jako niewolników.
Pozostałe wyspy
W ciągu zaledwie 4 lat Béthencourt podbił połowę Wysp Kanaryjskich. Niezdobyte pozostały największe i najbogatsze wyspy. W październiku
1405
Béthencourt próbował podbić
Gran Canarię
i
La Palmę
jednak opór Guanczów był zbyt silny. Te dwie wyspy oraz
Teneryfę
zdobył dopiero Alonso Fernández de Lugo po wielu krwawych walkach, które całkowicie zniszczyły kulturę Guanczów.
Po podboju
Béthencourt wrócił do Europy
15 grudnia
1406
jako człowiek praktycznie zrujnowany, który na podbojach nie zdobył spodziewanego bogactwa. Musiał jednak zapłacić swoim żołnierzom. W tym celu za pomocą intryg zdobył dla siebie wyłączne prawa do wysp. Jego siostrzeniec Maciot de Béthencourt zarządzał El Hierro i Lanzarote i ożenił się z córką (Teguise) byłego króla Guardafíi. Jednak już w
1415
Maciot stracił władzę nad wyspami na rozkaz króla Hiszpanii.
Jean de Béthencourt próbował sprzedać swoje prawa do wysp (z wyjątkiem Fuerteventury, która miała pozostać jego ziemią dziedziczną). W
1419
przekazał wyspy w
lenno
królowi
Anglii
. Po audiencji u
papieża
wrócił do
Paryża
, a następnie do swojej rodzinnej miejscowości, gdzie zmarł i został pochowany w miejscowym kościele.