Jan Železný
Klub	AŠK Dukla Banská Bystrica TJ Dukla Praha SSK Vítkovice AC Start Karlovy Vary[1]
Wzrost	185 cm[1]
Masa ciała	86 kg[1]
Dyscypliny	lekkoatletyka
Dorobek medalowy
Igrzyska olimpijskie Reprezentacja   Czechosłowacja Złoto Barcelona 1992 lekkoatletyka (rzut oszczepem) Srebro Seul 1988 lekkoatletyka (rzut oszczepem) Reprezentacja   Czechy Złoto Atlanta 1996 lekkoatletyka (rzut oszczepem) Złoto Sydney 2000 lekkoatletyka ( rzut oszczepem ) Mistrzostwa świata Reprezentacja   Czechosłowacja Brąz Rzym 1987 rzut oszczepem Reprezentacja   Czechy Złoto Stuttgart 1993 rzut oszczepem Złoto Göteborg 1995 rzut oszczepem Złoto Edmonton 2001 rzut oszczepem Brąz Sewilla 1999 rzut oszczepem Mistrzostwa Europy Reprezentacja   Czechy Brąz Helsinki 1994 rzut oszczepem Brąz Göteborg 2006 rzut oszczepem Odznaczenia Medal za Zasługi III Stopnia

Jan Železný (ur. 16 czerwca 1966 w Mladá Boleslav ) – czeski lekkoatleta specjalizujący się w rzucie oszczepem , który w pierwszych latach kariery startował w barwach Czechosłowacji .

Trzykrotny złoty medalista igrzysk olimpijskich ( Barcelona 1992 , Atlanta 1996 oraz Sydney 2000 ) oraz jednokrotny srebrny ( Seul 1988 )^[2]. Mistrz świata z 1993, 1995 i 2001 oraz brązowy medalista z 1987 i 1999 roku – osiągnięcia te czynią go najbardziej utytułowanym w swojej konkurencji w historii światowego czempionatu^[3]. Zdobył dwa brązowe (w 1998 i 2006) medale mistrzostw Europy ^[4][5]. Zwyciężał w pucharze świata ^[6] oraz finale Grand Prix IAAF ^[7]. Železný pięć razy poprawiał rekord świata^[8] – jest aktualnym rekordzistą globu w rzucie oszczepem – wynik 98,48 (25 maja 1996, Jena ) jest więc także rekordem Europy ^[9] oraz najlepszym wynikiem w historii czeskiej lekkoatletyki^[10]. W swojej karierze Czech ustanawiał także rekord swojego kraju w kategorii młodzieżowców. Jest pierwszym w historii oszczepnikiem, który wywalczył trzy razy pod rząd mistrzostwo olimpijskie oraz jednym, który posiada aż cztery medale igrzysk^{[11][12][2][13]}. Jako jedyny w historii rzucił oszczepem nowego typu ponad 94 metry^[14]. 52 razy w karierze rzucił oszczepem nowego typu ponad 90 metrów – to więcej niż wszyscy pozostali oszczepnicy w sumie^[15], a w 246 startach od 1986 roku 210 razy posłał oszczep na odległość ponad 80 metrów^[16]. W latach 1991 – 2001 wygrał 106 ze 135 konkursów, w których startował^[15]. Powszechnie uważany jest za największego zawodnika w historii rzutu oszczepem^[17][1].

Syn Jaroslava i Jany – oboje rodzice byli w młodości czynnymi lekkoatletami i uprawiali rzut oszczepem^[17]. Zdobył dwa złote medale mistrzostw Czechosłowacji^[18] oraz dwukrotnie był mistrzem Czech^[19]. W 2001 został odznaczony Medalem za Zasługi III Stopnia ^[20]. Jest członkiem Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego ^[21]

Kariera sportowa

Początki

Pierwszym sportem, który zaczął uprawiać była piłka ręczna ^[17]. W rzucie oszczepem zaczął startować w 1982 roku, a jego trenerem był Ojciec^[22] – 14 września tego roku w Kladnie uzyskał wynik 57,49^[22]. W kolejnym sezonie w Bańskiej Bystrzycy uzyskał wynik 74,34^[22], a następnie – mając 17 lat – zajął szóstą lokatę w rozegranych w Austrii mistrzostwach Europy juniorów ^[23]. Rok 1984 rozpoczął od zajęcia, z wynikiem 73,06, pierwszego miejsca na zawodach we Wrocławiu ^[22]. 28 sierpnia w Pradze uzyskał najlepszy rezultat sezonu – 77,72^[22]. Na rozegranym w 1985 roku w Chociebużu juniorskim czempionacie Starego Kontynentu uplasował się tuż za podium na czwartym miejscu^[24]. W 1986 w Bratysławie zdobył pierwsze mistrzostwo Czechosłowacji^[18][22] natomiast w swoim debiucie na seniorskich mistrzostwach Europy , w 1986 w Stuttgarcie , odpadł w eliminacjach^[25].

1987 - 1988

Na początek sezonu 1987 Železný 31 maja w Nitrze wynikiem 87,66 pierwszy raz w karierze ustanowił rekord świata ^[8], a następnie zajął trzecie miejsce w finale pucharu Europy ^[26]. Na rozgrywane na Stadio Olimpico mistrzostwa świata jechał w roli faworyta – w eliminacjach osiągnął rezultat 79,20 i zajmując piąte miejsce awansował do finału^[27]. Finał zawodów odbył się 30 sierpnia, a Czech z wynikiem 82,20 zajął w nim trzecie miejsce zdobywając swój pierwszy medal na dużej imprezie międzynarodowej – mistrzem globu został wówczas Fin Seppo Räty , a wicemistrzem Wiktor Jewsiukow ze Związku Radzieckiego ^[3][28].

Sezon 1988 rozpoczął od dwóch startów w Nowej Zelandii – 20 lutego wygrał w Hamilton z wynikiem 82,20, a tydzień później w Auckland z rezultatem 83,38^[22]. W całym roku wystartował dziesięciokrotnie przegrywając tylko dwa razy – 30 czerwca w Helsinkach był szósty, a 25 września zajął w Seulu drugą lokatę na igrzyskach olimpijskich ^[2][22].

Letnie Igrzyska Olimpijskie 1988

W eliminacjach, które odbył się 24 września Czech osiągnął najlepszych wynik spośród wszystkich biorących udział w zawodach – 85,90^[29]. Finał zmagań podczas igrzysk zaplanowano na 25 września. Początkowo w konkursie prowadził Tapio Korjus , a Železný po nie niemierzonej pierwszej próbie po drugim rzucie awansował na trzecie miejsce^[30]. W trzecie serii na prowadzenie, dzięki rzutowi na odległość 83,26 wyszedł Seppo Räty – pierwszą lokatę w czwartej kolejce rzutów odebrał mu Czech osiągając 83,46^[30]. Sytuacja ta utrzymała się przez piątą kolejkę, a dopiero w ostatniej – szóstej – serii złoty medal zapewnił sobie Korjus wynikiem 84,28^[30]. Železný poprawił się jeszcze w ostatniej próbie jednak wynik 84,12 dał mu tylko srebrny medal^[2]. Brąz zdobył Seppo Räty^[2].

1989 - 1992

Rok 1989 rozpoczął od startów w maju w Japonii ^[22]. W swoim czwartym występie, 14 czerwca w Bratysławie , rzucił 84,74 – swój najlepszy wynik w sezonie^[22]. Największym sukcesem Czecha w 1989 roku było zajęcie w Gateshead drugiej lokaty w finale pucharu Europy ^[26].

13 czerwca 1990 roku w Oslo rzucił 86,02, a 22 lipca w Pradze zdobył drugi w karierze tytuł mistrza Czechosłowacji^[18][22]. Był faworytem rozgrywanych w końcu sierpnia mistrzostw Europy jednak podczas tej imprezy uzyskał w eliminacjach wynik 77,64 i nie wywalczył awansu do finału^[31].

W sezonie 1991 Železný prezentował bardzo równą formę – 4 czerwca w Bratysławie rzucił 90,40, a 10 lipca w Lozannie na mityngu Athletissima poprawił swój najlepszy wynik osiągając odległość 90,72^[22]. Dziesięć dni później stracił miano rekordzisty świata gdy w Londynie Steve Backley rzucił 90,98^[8]. Wygrał zawody finałowe pucharu Europy ^[26]. Czech w ostatnim starcie przed mistrzostwami globu uzyskał w Zurychu wynik 88,78^[22] jednak podczas samego czempionatu w Tokio z wynikiem 76,26 zajął odległą 18. lokatę w eliminacjach i nie awansował do finału^[32]. Po niepowodzeniu w Japonii Železný zakończył sezon startami w Sheffield (z wynikiem 89,58) oraz Barcelonie (z wynikiem 87,76)^[22].

Sezon olimpijski rozpoczął od zwycięstwa – z wynikiem 79,78 – na zawodach w Pradze 20 czerwca 1992, a cztery dni później w Ostrawa uzyskał wynik 90,02^[22]. W całym 1992 przegrał tylko jeden raz – 14 sierpnia w Sheffield był drugi z wynikiem 85,92^[22]. Na koniec sezonu zwyciężył we wrześniu w pucharze świata , który rozegrano w Hawanie ^[6].

Letnie Igrzyska Olimpijskie 1992

Konkurs oszczepników na igrzyskach w Barcelonie odbył się 8 sierpnia^[33]. Czech w rundzie eliminacyjnej z wynikiem 83,96 zajął pierwsze miejsce i wywalczył awans do finału^[33]. W finale już w pierwszym rzucie uzyskał swój najlepszy rezultat – 89,66 – poprawiając jednocześnie rekord olimpijski ^[34]. W kolejnych seriach Czech nie poprawił już swojego wyniku i zdobył pierwsze w karierze złoto^[12]. Srebro z wynikiem 86,60 przypadło Finowi Seppo Räty , a brąz zawodnikowi Wielkiej Brytanii Stevowi Backleyowi ^[2]

1993 - 1996

W pierwszym starcie w sezonie – 6 kwietnia 1993 w południowoafrykańskim Polokwane – trzeci raz w karierze poprawił rekord świata uzyskując wynik 95,54 (poprzednim rekordzistą był Steve Backley , który w 1992 rzucił 91,46)^[8][22]. Wygrał konkurs oszczepników podczas zawodów superligi pucharu Europy ^[26]. Na mistrzostwach świata w Stuttgarcie w eliminacjach rzucił 83,22 i z pierwszego miejsca awansował do finału^[35]. Finał czempionatu odbył się w poniedziałek 16 sierpnia – Železný wynikiem 85,98 ustanowił nowy rekord mistrzostw oraz pokonując Kimmo Kinnunena z Finlandii i Brytyjczyka Micka Hilla zdobył pierwszy w karierze tytuł mistrza świata^[3][36]. Po sukcesie w Niemczech na zawodach w Sheffield , 29 sierpnia, poprawił drugi raz w sezonie rekord świata rzucając 95,66^[8]. Był to pierwszy lekkoatletyczny rekord świata ustanowiony w tej miejscowości^[37].

Główną imprezą 1994 roku był rozgrywane w Helsinkach mistrzostw Europy ^[4]. Sezon Czech zaczął wcześnie startując 29 stycznia w Auckland – wygrał z wynikiem 80,70^[22]. Ponownie w tym nowozelandzkim mieście wystąpił 29 marca osiągając rezultat 85,42^[22]. Granicę 90 metrów pierwszy raz w 1994 roku przekroczył 4 czerwca 1994 na memoriale Kusocińskiego ^[38] rzucając w Lublinie 91,50 – później w 1994 jeszcze dwa razy osiągał lepsze wyniki – 91,68 w Gateshead oraz 91,82 w Sheffield ^[22]. 10 lipca zdobył pierwszy z dwóch złotych medali mistrzostw Czech^[19]. Na czempionacie Starego Kontynentu osiągnął w eliminacjach wynik 83,88, a w finale – w drugiej serii rzutów – uzyskał 82,58 i ostatecznie zdobył brązowy medal^[4]. Zawody wygrał wówczas Steve Backley , a srebro przypadło Seppo Räty ^[39].

Pierwsze starty w 1995 roku Železný miał w maju – na początku miesiąca zwyciężył z wynikiem 81,26 w Santiago de Chile , a 14 maja wynikiem 88,20 zapewnił sobie wygraną na zawodach w São Paulo ^[22]. Kolejne starty m.in. w Bratysławie , Ostrawie i Warszawie przynosiły mu zwycięstwa^[22]. Najważniejszymi zawodami roku były rozegrane w Göteborgu mistrzostwa świata ^[3]. Eliminacje podczas czempionatu odbyły 11 sierpnia, a Czech w drugiej próbie osiągnął rezultat 90,12 i wygrał rundę kwalfikacyjną^[40]. Finał zawodów miał miejsce na stadionie Ullevi w niedzielę 13 sierpnia^[41]. Po pierwszej serii zawodów prowadził Niemiec Raymond Hecht , a Železný był czwarty^[40]. Na prowadzenie reprezentant Czech wyszedł w przedostatniej kolejce dzięki rzutowi na odległość 88,92, który to rezultat poprawił jeszcze w ostatniej próbie rzucając 89,06^[40]. W ostatecznej klasyfikacji zawodów czeski oszczepnik – zdobywając drugi z rzędu medal światowego czempionatu^[3] – pokonał drugiego Backleya oraz trzeciego Borisa Henrego z Niemiec^[41].

Pierwszy start w sezonie olimpijskim 1996 Czech wygrał rzucając 4 kwietnia w Polokwane 90,24^[22]. Cztery dni później zwyciężył w zawodach w Pretorii z wynikiem 91,50^[22]. 25 maja na stadionie w Jenie podczas mityngu EAA rzutem na odległość 98,48 ustanowił nadal akutalny rekord świata w rzucie oszczepem mężczyzn^[8][17][42]. Do dziś do tego rezultatu żaden z zawodników nie zdołał zbliżyć się na mniej niż 5 metrów^[17] – drugi na liście all-time wyników w męskim oszczepie Aki Parviainen legitymuje się uzyskanym w 1999 roku wynikiem 93,09^[14]. W kolejnym starcie na zawodach Zlatá Tretra w Ostrawie uzyskał wynik 94,64^[22]. We wrześniu zdobył drugi i zarazem ostatni w karierze tytuł mistrza Czech^[19], a sezon ukończył w Tokio wygrywając 16 września zawody z wynikiem 89,32^[22].

Letnie Igrzyska Olimpijskie 1996

Eliminacje rzutu oszczepem na igrzyskach w Atlancie odbył się 2 sierpnia^[43]. Uzyskując wynik 86,52 Železný zajął w kwalfikacjach ostatecznie drugą lokatę przegrywając jedynie z Grekiem Konstadinosem Gatsiudisem ^[43]. Finał olimpijskich zmagań oszczepników odbył się 3 sierpnia^[44]. Po pierwszej kolejce rzutów na czele był Brytyjczyk Steve Backley , który rzucił 87,44, a Czech plasował się wówczas na ostatniej pozycji ponieważ oddał niemierzoną próbę^[44]. W drugiej kolejce Železný wysunął się na czoło dzięki swojej najlepszej próbie 88,16^[22][44]. Ostatecznie zawody zakończyły się zwycięstem czeskiego miotacza, który zdobył drugie z rzędzu mistrzostwo olimpijskie^[2] – wcześniej sztuka ta udała się tylko Szwedowi Ericowi Lemmingowi , który wygrywał w 1908 i 1912 roku^[2]. W Atlancie srebro zdobył Backley (z wynikiem 87,44), a brąz wywalczył Seppo Räty , który w ostatniej próbie posłał oszczep na odległość 86,98^[44].

1997 - 2000

W 1997 sezon Czech zaczął od wygrania 26 marca zawodów w Stellenbosch , podczas których uzyskał rezultat 94,02^[22]. Granicę 90 metrów pokonał jeszcze dwa razy wygrywając mityngi Kapsztadzie 8 kwietnia (91,24) oraz w Ostrawie 28 maja (92,42). Najważniejszymi zawodami w roku były odbywające się na początku sierpnia w Atenach mistrzostwa świata ^[3]. Eliminacje rozegrane 3 sierpnia Czech z wynikiem 83,66 zakończył na pierwszym miejscu^[45]. Finał zawodów odbył się 5 sierpnia – po dwóch pierwszych niemierzonych próbach w trzecie kolejce uzyskał wynik 82,04 i zajął ostatecznie dziewiątą lokatę^[46]. Złoto podczas czempionatu przypadło wówczas niespodziewanie zawodnikowi z RPA Mariusowi Corbettowi (wygrał z wynikiem 88,40), srebro zdobył Steve Backley , a brąz reprezentant gospodarzy Konstadinos Gatsiudis ^[3][47][46]. Mimo niepowodzenia na światowym czempionacie Železný zdołał jeszcze na koniec sezonu wygrać w japońskiej Fukuoce zawody finałowe cyklu Grand Prix IAAF uzyskując rezultat 89,58^[7].

Z powodu kontuzji nie startował w 1998 roku^[48][22] i nie mógł wystąpić w mistrzostwach Starego Kontynetntu , które wygrał trzeci raz z rzędu Steve Backley ^[4][49].

Do sportu wrócił w 1999 wygrywając 8 maja zawody w Osace z wynikiem 87,57^[22]. W kolejnych startach Czech prezentował stabilną formę, a najlepszy rezultat w sezonie osiągnął na zawodach w Paryżu – 21 lipca posłał oszczep na odległość 89,06^[22]. W ostatnich dniach sierpnia w hiszpańskiej Sewilli odbywały się mistrzostwa świata ^[50]. Eliminacje rozegrano 27 sierpnia, a Železný osiągnął w nich trzecią odległość – 84,31^[51]. Finałowy konkurs podczas czempionatu rozegrano 29 sierpnia^[52]. Po pierwszej kolejce prowadził Konstadinos Gatsiudis , a Czech zajmował czwartą lokatę^[51]. W drugiej próbie miotacz rzucił 87,67 i wysunął się na drugie miejsce – wszystkie kolejne próby przekroczył, a w piątej został dodatkowo pokonany przez Aki Parviainena i ostatecznie zajął trzecie miejsce zdobywając brązowy medal^[3][52][51]. Mistrzem świata został w Sewilli Parviainen z wynikiem 89,52, a srebro przypadło Gatsioudisowi, który rzucił 89,18^[3]. Po czempionacie, na zakończenie sezonu Czech uplasował się jeszcze na drugiej lokacie w finale Grand Prix ^[7].

Wynikiem 90,59 uzyskanym 24 marca 2000 na zawodach w Pretorii rozpoczął sezon olimpijski^[22]. W kolejnym starcie, 5 czerwca w Pradze osiągnął 90,56 – wynik te w 2000 roku powtórzył jeszcze 28 lipca na Bislett Games w Oslo ^[22].

Letnie Igrzyska Olimpijskie 2000

Rywalizację oszczepników na igrzyskach olimpijskich w Sydney otworzyły eliminacje, które odbyły się 22 września^[53]. Czech w swojej pierwszej eliminacyjnej próbie uzyskał wynik 89,39 i zajął pierwszą lokatę w kwalifikacjach^[53]. Finał rozegrano 23 września^[54]. W pierwszej kolejce rzutów Železný wyszedł na prowadzenie dzięki wynikowi 89,41 – w drugiej serii lepszy wynik osiągnął jednak Steve Backley , który rzucił 89,85 i poprawił rekord olimpijski^[54]. Czech w swojej trzecie próbie oddał jednak lepszy rzut niż Backley i wynikiem 90,17 zapewnił sobie historyczny trzeci złoty medal igrzysk olimpijskich^[2][12] oraz ustanowił rekord olimpijski ^[2]. Ostatecznie srebro zdobył Backley, a brąz przypadł w udziale zawodnikowi rosyjskiemu Siergiejowi Makarowowi ^[54].

2001 - 2004

Najlepszy rezultat w pierwszej części sezonu 2001 osiągnął na zawodach Żywiec Cup w Poznaniu , podczas których wygrał z wynikiem 91,23^[22]. Barierę 90 metrów przekroczył później jeszcze dwukrotnie na mistrzostwach świata w Edmonton ^[22]. Zawody w Kanadzie odbyły się w połowie sierpnia – eliminacje rzutu oszczepem rozegrano 10 sierpnia^[55]. Czech w pierwszym swoim rzucie w kwalifikacjach osiągnął odległość 90,76 i ustanawiając nowy rekord mistrzostw awansował do finału^[56], który przeprowadzono 12 sierpnia^[57]. Po pierwszej serii rzutów na prowadzeniu był broniący złota z 1999 roku Aki Parviainen , który osiągnął wynik 91,31^[56]. Železný w swojej pierwszej próbie uzyskał 81,76, a w drugiej wynikiem 92,80 zapewnił sobie trzeci w karierze tytuł mistrza świata oraz ustanowił rekord czempionatu^[57][56][3]. Srebro w Edmonton zdobył Parviainen, a brąz wywalczył Konstadinos Gatsiudis ^[3]. Uzyskany przez Czecha na mistrzostwach wynik jest rekordem świata weteranów kategorii powyżej 35 roku życia^[58]. Po sukcesie w Kanadzie Czech wystartował w mityngach w Europie ^[22], a następnie pojechał startować do Australii . 6 września z wynikiem 87,52 zwyciężył w Brisbane w igrzyskach dobrej woli ^[59], a trzy dni później na stadionie w Melbourne rzucając 88,98 zajął pierwsze miejsce w finałowych zawodach cyklu Grand Prix ^[7].

Rok 2002 zaczął od wygrania z wynikiem 86,66 zawodów w Ostrawie ^[22]. 30 czerwca uzyskał swój najlepszy wynik w sezonie rzucając w Sheffield 87,77^[22]. Na mistrzostwach Europy w Monachium w eliminacjach uzyskał w trzeciej próbie wynik 82,44 i awansował do finału^[60]. Oszczepnicy o medale rywalizowali 9 sierpnia – Czech oddał trzy niemierzone rzuty i ostatecznie nie został sklasyfikowany^[60], a czempionem Starego Kontynentu został, czwarty raz w karierze, Steve Backley ^[4]. Po nieudanych mistrzostwach Železný nie wystartował już w żadnych zawodach do końca sezonu^[22].

24 maja 2003 roku na tradycyjnym mityngu rzutowym Erdgas Werfertage w Halle w Niemczech rozpoczął sezon wygrywając zawody z wynikiem 87,92^[61][22]. Później zwyciężył między innymi w Ostrawie ^[22], a także na mityngu cyklu Golden League w Paryżu ^[62]. W połowie sierpnia wygrał jeszcze zawody w Zurychu ^[63], a następny start miał w końcu miesiąca na mistrzostwach świata . Eliminacje, podczas czempionatu, odbyły się w piątek 29 sierpnia^[64]. Ustalone na poziomie 81 metrów minimum kwalifikacyjne Czech osiągnął rzucając w pierwszej próbie na odległość 82,88 – ostatecznie do finału awansował z drugim wynikiem (lepszy miał Boris Henry – 83,43)^[64]. Oszczepnicy o medale na Stade de France rywalizowali w niedzielę 31 sierpnia^[64]. Od pierwszej kolejki, po rzucie na odległość 85,44 prowadził Rosjanin Siergiej Makarow ^[64]. Železný swój najlepszy rzut oddał w trzeciej kolejce gdy posłał oszczep na odległość 84,09^[64] – wynik ten pozwolił czeskiemu lekkoatlecie na zajęcie ostatecznie czwartego miejsca w konkursie^[65]. Pierwsza trójka zawodów pozostawała niezmienna od pierwszej kolejki – złoto zdobył Makarow, srebro wywalczył Estończyk Andrus Värnik z rezultatem 85,17, a brąz przypadł reprezentantowi Niemiec Borisowi Henriemu , który rzucł 84,74^[3][65][64]. W ostatnim starcie sezonu Czech był drugi w światowym finale lekkoatletycznym ^[66].

Sezon olimpijski 2004 Czech zaczął od startu w Ad-Dausze gdzie podczas Qatar Athletic Super Grand Prix zajął czwarte miejsce z wynikiem 77,46^[67]. 8 czerwca w Ostrawie uzyskał swój najlepszy rezultat w sezonie rzucająć na odległość 86,12^[22]. W ostatnim starcie w 2004 był trzeci w finale IAAF w Monako ^[66].

Letnie Igrzyska Olimpijskie 2004

Eliminacyjny konkurs rzutu oszczepem na igrzyskach olimpijskich w Atenach rozegrano 26 sierpnia^[68]. W swoim pierwszym rzucie Czech osiągnął odległość 81,18 (minimum kwalifikacyjne wynosiło 81 metrów) i z dziewiątym rezultatem awansował do finału^[68]. Kwalifikacje wygrał Breaux Greer z USA , który opuścił stadion kulejąc^[69][68]. Finałowe zmagania oszczepników odbyły się 28 sierpnia^[70]. Po pierwszej serii rzutów Železný zajmował z wynikiem 76,77 dziewiątą lokatę^[71]. W drugiej kolejce Czech poprawił swój wynik rzucając 79,98 jednak i tak spadł na dziesiątą lokatę^[71], a w trzeciej próbie uzyskał rezultat 80,59, który pozwolił mu zająć dziewiątą pozycję^[12] ale nie dał awansu do wąskiego finału^[71][70]. Medale w Atenach zdobyli Andreas Thorkildsen (złoto), Vadims Vasiļevskis (srebro) oraz Siegiej Makarow (brąz)^[2][71][70].

2005 - 2006

Po ateńskich igrzyskach w roku 2005 Železný nie był w najwyższej formie^[22]. 17 lipca wygrał zawody w Salonikach osiągając wynik 83,43^[72]. Czech startował później w Oslo (piąta lokata) oraz w Zurychu (czwarte miejsce)^[22]. 28 sierpnia wygrał mityng w Rieti , a 10 września w Monako zajął czwartą pozycję w światowym finale lekkoatletycznym uzyskując najlepszy wynik w sezonie – 83,98^[73][22].

Ostatnim sezonem w karierze czeskiego lekkoatlety był rok 2006^[74]. Na początku maja był drugi w Ad-Dausze , osiągając jednocześnie najlepszy wynik w sezonie – 86,07^[75][22]. Później startował w Ostrawie i Sztokholmie zajmując odpowiednio trzecie i drugie miejsce^[22]. Najważniejszymi zawodami w sezonie były rozgrywane w szwedzkim Göteborgu mistrzostwa Europy , przed którymi Czech z wynikiem uzyskanym w Katarze zajmował na listach europejskich piąte miejsce^[76][5]. Eliminacje podczas czempionatu odbyły się w poniedziałek 7 sierpnia^[76]. Železný awans do finału zapewnił sobie rzutem na odległość 80,60, który oddał w pierwszej serii^[76]. W finale, rozegranym 9 sierpnia, Czech już w pierwszej kolejce osiągnął swój najlepszy wynik – 85,92 – i zajmował w konkursie drugie miejsce za Finem Tero Pitkämäkim ^[76]. Wszystkie pozostałe próby Železný miał przekroczone^[76][17], a rzutem w ostatniej kolejce na odległość 88,78 pierwszy w karierze tytuł mistrza Starego Kontynentu zapewnił sobie Andreas Thorkildsen ^[5]. Ostatecznie Czech zajął trzecie miejsce, zdobył drugi w karierze brąz mistrzostw Europy – w dniu finału miał już 40 lat i 42 dni^[1]. Uzyskany przez Železnego wynik w finale europejskiego czempionatu jest aktualnym rekordem świata weteranów w kategorii sportowców powyżej 40 roku życia^[77]. Po mistrzostwach zajął siódmą lokatę w zawodach Weltklasse Zürich ^[78] oraz był szósty w światowym finale lekkoatletycznym ^[79]. Ostatni raz w karierze wystąpił podczas pokazowych zawodów w swoim rodzinnym mieście – Mladá Boleslav – 19 września^[16][22]. Oszczepnik wygrał wówczas z wynikiem 82,19 osiągając ten rezultat w swoim ostatnim w karierze rzucie (seria: 81,92 – X – 81,99 – 82,19), który oddał o godzinie 17:53 czasu środkowoeuropejskiego ^[16][80]. Czech planował ostatni start podczas mityngu w Jokohamie , jednak silny ból ścięgna achillesa zmusił go do odwołania tego występu^[16].

Nagrody

W 2000 wybrany został Lekkoatletą roku IAAF ^[81]. W organizowanym od 1993 roku przez European Athletics plebiscycie European Athlete of the Year Trophy zwyciężył w 1996 oraz 2000 roku^[82]. Jan Železný był wybierany najlepszym lekkoatletą Czech w 1993, 1994, 1995, 1996, 2000 oraz 2001 roku, a w 1991 został najlepszym lekkoatletą Czechosłowacji^[21].

Po zakończeniu kariery

Już od 1999 związany jest z Międzynarodowym Komitetem Olimpijskim ^[21]. Jest trenerem oszczepników, a wśród jego podopiecznych znajduje się Petr Frydrych ^[83] – aktualny młodzieżowy rekordzista Czech oraz posiadacz drugiego w historii czeskiej lekkoatletyki wyniku w rzucie oszczepem (88,23)^[84]. W 2010 Železný pełnił funckję dyrektora mityngu Zlatá Tretra w Ostrawie^[85].

Osiągniecia

Rok	Zawody	Miejsce	Pozycja	Rezultat	Źródło
1983	Mistrzostwa Europy juniorów	Schwechat	6. miejsce	71,26[86]	[23]
1985	Mistrzostwa Europy juniorów	Chociebuż	4. miejsce	75,10[86]	[24]
1986	Mistrzostwa Europy	Stuttgart	el. – 18. miejsce	75,90	[25]
1987	Finał A pucharu Europy	Praga	3. miejsce	81,18	[26]
1987	Mistrzostwa świata	Rzym	3. miejsce	82,20	[3][28]
1987	Finał Grand Prix IAAF	Bruksela	3. miejsce	79,26	[7]
1988	Igrzyska olimpijskie	Seul	2. miejsce	84,12	[2]
1989	Finał A pucharu Europy	Gateshead	2. miejsce	79,44	[26]
1990	Mistrzostwa Europy	Split	el. – 13. miejsce	77,64	[31]
1991	Finał A pucharu Europy	Frankfurt nad Menem	1. miejsce	82,84	[26]
1991	Mistrzostwa świata	Tokio	el. – 18. miejsce	76,26	[3][32]
1991	Finał Grand Prix IAAF	Barcelona	1. miejsce	87,76	[7]
1992	Igrzyska olimpijskie	Barcelona	1. miejsce	89,66	[2]
1992	Puchar świata	Hawana	1. miejsce	88,26	[6]
1993	Superliga pucharu Europy	Rzym	1. miejsce	89,84	[26]
1993	Mistrzostwa świata	Stuttgart	1. miejsce	85,98	[3][36]
1993	Finał Grand Prix IAAF	Londyn	1. miejsce	88,28	[7]
1994	Mistrzostwa Europy	Helsinki	3. miejsce	82,58	[4]
1995	Mistrzostwa świata	Göteborg	1. miejsce	89,58	[3][41]
1995	Finał Grand Prix IAAF	Monako	1. miejsce	92,28	[7]
1996	Igrzyska olimpijskie	Atlanta	1. miejsce	88,16	[2]
1997	Mistrzostwa świata	Ateny	9. miejsce	82,04	[47]
1997	Finał Grand Prix IAAF	Fukuoka	1. miejsce	89,58	[7]
1999	Mistrzostwa świata	Sewilla	3. miejsce	87,67	[3][52]
1999	Finał Grand Prix IAAF	Monachium	2. miejsce	87,71	[7]
2000	Igrzyska olimpijskie	Sydney	1. miejsce	90,17	[2]
2001	Mistrzostwa świata	Edmonton	1. miejsce	92,80	[3][57]
2001	Igrzyska Dobrej Woli	Brisbane	1. miejsce	87,52	[59]
2001	Finał Grand Prix IAAF	Melbourne	1. miejsce	88,98	[7]
2002	Mistrzostwa Europy	Monachium	–	NM[87]	[60]
2003	Mistrzostwa świata	Paryż	4. miejsce	84,09	[65]
2003	Światowy finał lekkoatletyczny IAAF	Monako	2. miejsce	84,33	[66]
2004	Igrzyska olimpijskie	Ateny	9. miejsce	80,59	[1]
2004	Światowy finał lekkoatletyczny IAAF	Monako	3. miejsce	82,01	[66]
2005	Światowy finał lekkoatletyczny IAAF	Monako	4. miejsce	83,98	[73]
2006	Mistrzostwa Europy	Göteborg	3. miejsce	85,92	[5][76]
2006	Światowy finał lekkoatletyczny IAAF	Stuttgart	6. miejsce	81,61	[79]

10 najlepszych rezultatów

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Jan Železný w bazie IAAF ( ang. )
• Profil zawodnika w bazie tilastopaja.org ( ang. )
• Wyniki olimpijskie zawodnika w serwisie sports-reference.com ( ang. )