Artykuł ma przybliżyć dzieje wynalazku, wynalazków i sposoby ich powstania.

Etapy powstawania wyrobu

Powstanie wynalazku można podzielić na kilka etapów (nie wszystkie muszą nastąpić):

• powstanie potrzeby
• pomysł
• pierwsza realizacja ( prototyp )
• wdrożenie
• dezaktualizacja

Zarys historyczny

„Potrzeba jest matką wynalazków”. To przysłowie doskonale opisuje co jest najsilniejszym czynnikiem przyczyniającym się do powstawania wynalazków.

Początkowo chodziło o zaspokojenie podstawowych potrzeb ludzi pierwotnych. Zaowocowało to wynalezieniem narzędzi kamiennych , metod rozpalania ognia , metod wytwarzania ubrań , metod budowy schronienia. Człowiek jako łowca potrzebował skutecznych narzędzi do polowań oraz broni – powstał oszczep , łuk i nóż . Gdy plemiona zaczęły prowadzić osiadły tryb życia, do upraw potrzebna była motyka , pług i lemiesz . Później, gdy gromady ludzkie zaczęły przekształcać się w państwa potrzebne okazały się pismo i arytmetyka .

Kiedy podstawowe potrzeby były już zapewnione człowiek mógł zająć się wytwarzaniem dóbr materialnych. Wymyślono pieniądze , alchemicy poszukując metod wytwarzania złota przyczynili się do powstania i rozwoju chemii , a ta do wynalezienia między innymi tworzyw sztucznych .

Stały rozwój technik i technologii wojennych przyczynia się do wielkiej ilości wynalazków – silnik rakietowy , bomba atomowa , ale również konserwowanie żywności, rzepy oraz wiele wiele innych. Część z nich trafia później do zastosowań cywilnych.

Powstanie społeczeństwa konsumpcyjnego spowodowało, że równie silnym (jeśli nie silniejszym niż potrzeba) bodźcem rozwoju wynalazczości są pieniądze. Wynalazki są niemal produkowane na zamówienie. Wielkie koncerny i korporacje dokonują odkryć i wynalazków realizując, długoterminowe i zakrojone na szeroką skalę, programy badawcze.

Miniaturyzacja i informatyzacja życia codziennego, wymusza ciągłe doskonalenie istniejących wynalazków. Powstają układy scalone , płyty kompaktowe , algorytmy kompresji danych.

Historia pokazuje, że potrzeba i pomysł nie są gwarantem sukcesu wynalazku. Wiele z nich trafiło do historii jako chybione, śmieszne lub niepotrzebne. Wiele z nich zostało zastąpionych nowszymi i lepszymi wynalazkami zanim jeszcze trafiły do produkcji. Są również i takie jak ciekłe kryształy , które musiały „poczekać” na potrzebę.

Aby zapewnić ochronę i ustalić właściciela wynalazku stosuje się patent . Ochrona patentowa przyznawana jest na skończony okres (zwykle 25 lat). Po tym czasie wynalazek staje się dobrem wspólnym całej ludzkości.

Imiona wynalazców oraz daty wynalezienia wynalazków często giną w mrokach dziejów. Niektóre wynalazki takie jak radio mają wielu ojców – Marconi , Popow , Tesla . Zdarza się również, że data powstania wynalazku jest umowna; samochód powstawał stopniowo, przekształcając się od pojazdu konnego po automobil. Jeszcze inne wynalazki zostały zapomniane i ponownie wynalezione – porcelana , stal damasceńska , miecze damastenizowane, cement .

Okresy historyczne

Każda epoka ma „swoje” wynalazki. Czasem nawet nazwa epoki wywodzi się właśnie od największego, w swoim czasie, wynalazku, np. epoka kamienia łupanego . Czasem umownie przyjmujemy też początek nowej epoki od momentu wynalezienia pewnej technologii, np. epoka brązu .

Można pokusić się o podział wynalazków ze względu na czas ich wynalezienia:

• wynalazki okresu prehistorycznego : narzędzia kamienne , ognisko , rolnictwo
• wynalazki starożytności : pismo , koło , kalendarz
• wynalazki średniowiecza: porcelana , proch , armata
• wynalazki wieków XVI-XVIII : mikroskop , silnik parowy , krosno mechaniczne
• wynalazki wieku XIX : rower , lampa naftowa , radio
• wynalazki wieku XX : samolot , komputer , reaktor atomowy
• wynalazki wieku XXI

Zobacz też

• historie odkryć:
  • archeologicznych
  • geograficznych
  • niesklasyfikowanych
• Historia w datach
• wynalazek , historia techniki
• odkrycie naukowe

Linki zewnętrzne

• Wynalazki polskie