Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Heraldyka

Heraldyka

Wizerunki herbów w Hyghalmen Roll z 1485 r.

Heraldyka – jedna z nauk pomocniczych historii , zajmuje się badaniem rozwoju i znaczenia oraz zasadami kształtowania się herbów . Wywodzi się od słowa herold - oznaczającego urzędnika dworskiego , wywołującego nazwiska rycerzy biorących udział w turniejach . W innych językach europejskich nazywana jest podobnie ( ang. heraldry, franc. heraldique , niem. Heraldik) lub słowami pochodzącymi od nazwy herb ( niem. Wappenkunde).

Jednym z podstawowych narzędzi heraldyki jest blazonowanie , czyli język opisu herbów, zaś podstawowym materiałem do badań są zachowane do dzisiaj role herbowe , herbarze , wizerunki herbów na pieczęciach , płytach nagrobnych i innych zabytkach.

Spis treści

Historia heraldyki

W heraldyce wyróżnia się okres tzw. heraldyki żywej, obejmujący czasy od powstania herbów w XII w. do końca XV w. Herby pełniły wtedy swą pierwotną funkcję identyfikacyjną na polu bitwy, a ewolucja ich wizerunków stanowiła odzwierciedlenie rzeczywistych zmian zachodzących w uzbrojeniu ochronnym rycerstwa.

Heraldyka późniejsza ma dwa zasadnicze działy, w niektórych językach mające osobne nazwy.

  • Sztuka heraldyki ( niem. Wappenkunst) - będąca zasadniczo dziełem sztuki lub rzemiosła artystycznego, opartego o gruntowną znajomość wiedzy heraldycznej.
  • Heraldyka - nauka ( niem. Wappenkunde) - teoretyczna wiedza heraldyczna, obejmująca blazonowanie, przyporządkowywanie herbów ich właścicielom, badanie początków i ewolucji herbów.

Początkowo heraldyka miała za zadanie głównie opisywanie i rozpoznawanie herbów. Historyczna jej strona oparta była w dużej mierze na legendach herbowych lub naiwnej interpretacji symboliki herbów.

Heraldyka jako nauka wykształciła się właściwie w pocz. XIX w. Wtedy dzięki zwróceniu większej uwagi na materiały źródłowe i ich naukowej analizie otrzymano pełniejszy obraz początków herbów i ich rozwoju.

Heraldyka w Polsce

Jedne z pierwszych prac dotyczących heraldyki w Polsce napisał w XVI w. Bartosz Paprocki . Duże zasługi w zakresie heraldyki mieli także Szymon Okolski oraz Kasper Niesiecki . Według zasad nowożytnych nauk historycznych prace na ten temat publikował Joachim Lelewel . Wybitnymi polskimi heraldykami XIX w. i pocz. XX w. byli m.in. Franciszek Piekosiński , Juliusz Karol Ostrowski , Zbigniew Leszczyc czy Wiktor Wittyg. W okresie międzywojennym prócz wysokiego poziomu prezentowanego przez naukowców heraldyków, pojawiło się wiele publikacji amatorskich lub komercyjnych, niekiedy nierzetelnych z historycznego punktu widzenia.

W okresie PRLu nauczanie heraldyki funkcjonowało właściwie tylko w formie marginalnej na wydziałach historycznych wyższych uczelni. Wydawanie podręczników i literatury z tej dziedziny było bardzo ograniczone, prace współczesnych heraldyków wydawane były w niewielkich nakładach jako skrypty akademickie lub nie były publikowane. Lepiej przedstawiała się sytuacja na emigracji, gdzie wybitni polscy heraldycy - Adam Heymowski w Sztokholmie , Szymon Konarski i Bogdan Klec-Pilewski w Paryżu publikowali liczne prace naukowe. Zaniedbania w zakresie kształcenia kadr heraldyków uwidaczniają się obecnie w postaci licznych niepoprawnych heraldycznie herbów przyjmowanych przez organa władzy samorządowej.

Próbę poprawy wiedzy heraldycznej w społeczeństwie podejmuje od lat Polskie Towarzystwo Heraldyczne ( PTH - Polskie Towarzystwo Heraldyczne), organizacja skupiająca zarówno naukowców jak i heraldyków amatorów.

Heraldyka współcześnie

Współcześnie heraldyka funkcjonuje nadal w charakterze sztuki użytkowej, lecz często niewiele ma wspólnego z przyjętymi normami konstruowania herbów (porównaj: blazonowanie ). Cechuje się ona tworzeniem herbów przez przypadkowe osoby na potrzeby własne bądź zlecenie różnych instytucji, zazwyczaj pożytku publicznego: ( gmin , zrzeszeń , stowarzyszeń ). W niektórych krajach o dużych tradycjach heraldycznych - m.in. w Wielkiej Brytanii nauka i sztuka heraldyczna, zwłaszcza związana z oficjalnymi urzędami heroldii stoi na bardzo wysokim poziomie. Z racji wciąż żywego zainteresowania herbami w wielu krajach świata, heraldyka narażona jest jako nauka na komercjalizację. W wielu krajach, także w Polsce powstają nierzetelne firmy, podające się za naukowe instytucje lub organizacje, które w celu zarobkowym wydają niepoprawne historycznie, często wręcz świadomie zafałszowane dyplomy herbowe, odszukują nieistniejące herby lub przypisują herby rodzinom, bez odpowiednich badań źródłowych i archiwalnych.

Istnieją także instytucje, które zajmują się tworzeniem nowych herbów, działające w zgodzie z regułami heraldyki, rzetelne od strony plastycznej i wiedzy historycznej. W monarchiach są to najczęściej heroldie, w innych państwach organizacje o charakterze stowarzyszeń.

Zobacz też

Linki zewnętrzne


Inne hasła zawierające informacje o "Heraldyka":

Złota wolność szlachecka ...

Bar ...

Order Orła Białego ...

Nałęcz (herb szlachecki) przez Ostrowskiego jako Nałęcz III[21].XIX-wieczny herbarz rosyjski, traktujący także o polskich herbach, Heraldyka rosyjska Aleksandra Łakiera (1854), zamieszcza jako podstawową, Nałęcz III , z piórami ...

Łabędź (herb szlachecki) ...

Rawicz (herb szlachecki) ...

Panoplia ...

Mateusz Ewangelista ormiańskiego , koptyjskiego i prawosławnego .Spis treści1 Żywot świętego1.1 Śmierć2 Dzień obchodów3 Patronat4 Ikonografia5 Heraldyka6 Przysłowia7 Zobacz też8 Przypisy9 Linki zewnętrzne Żywot świętego Ewangelista Marek podaje, że ...

Literatura – przegląd chronologiczny ...

Arystokracja ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Heraldyka":

Hasło nie występuje w innych lekcjach!





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie