Gwinea Bissau (Guiné-Bissau, Republika Gwinei Bissau - Repùblica da Guiné-Bissau) – państwo w zachodniej
Afryce
, nad
Oceanem Atlantyckim
. Graniczy z
Senegalem
i
Gwineą
. Do Gwinei Bissau należą również liczne przybrzeżne wyspy, z których największe skupione są w
Archipelagu Bijagós
.
Geografia
Kraj nizinny. Najwyższy punkt sięga 300 m n.p.m. Obszary przybrzeżne o charakterze bagiennym, wnętrze kraju zajmuje
sawanna
. U wybrzeży położona jest grupa wysp
Bijagos
.
Historia
W czasach średniowiecza na terytorium dzisiejszej Gwinei Bissau znajdowało się królestwo Gabu, będące częścią Imperium Mali. Królestwo przetrwało częściowo aż do XVIII w. Wybrzeże Gwinei Bissau i okoliczne wyspy należały do pierwszych skolonizowanych przez Europejczyków obszarów.
Portugalczycy
dotarli tu już w
1446
. W XVII wieku ziemie te stały się ośrodkiem ożywionego handlu niewolnikami. Obszar Gwinei Bissau znalazł się w kręgu wpływów portugalskich, ale pretensje do niego rościły w różnych okresach także
Francja
i
Wielka Brytania
. W latach
1908
-
1915
został stłumiony bunt miejscowej ludności.W
1954
Gwinea Bissau otrzymała status prowincji zamorskiej Portugalii.
Rebelia, którą w
1961
roku rozpoczęła Afrykańska Partia Niepodległości Gwinei i Wysp Zielonego Przylądka (PAIGC) doprowadziła do jednostronnego ogłoszenia niepodległości 24 września
1973
, potwierdzonej na fali przemian w Portugalii 10 września
1974
. Lata 1980-1984 to okres rządów Rady Rewolucyjnej. Pierwsze wybory wielopartyjne przeprowadzone zostały w 1994 roku. Powstanie wojskowych w 1998 roku zburzyło kruchy porządek w państwie, doprowadzając do tragicznej w skutkach wojny domowej. Kolejne wybory przeprowadzono w 2000 roku. Prezydentem został
Kumba Ialá
. We wrześniu 2003 miał miejsce wojskowy zamach stanu. Ialá został aresztowany. Przywódcy zamachu argumentowali ten krok koniecznością przywrócenia porządku konstytucyjnego. Kilkakrotnie przekładane wybory były przeprowadzone w kwietniu 2004. W październiku 2004 miał miejsce kolejny bunt wojskowych. 2 marca 2009 prezydent Gwinei Bissau João Bernardo Vieira zginął w wyniku ataku na jego rezydencję. W wyborach prezydenckich 28 lipca 2009 roku zwyciężył
Malam Bacai Sanhá
.
Ustrój polityczny
Republika wielopartyjna. Prezydent kraju wybierany jest w wyborach powszechnych na pięcioletnią kadencję. W porozumieniu z przedstawicielami rządzących partii mianuje premiera. Władzę ustawodawczą sprawuje stuosobowy jednoizbowy parlament - Narodowe Zgromadzenie Ludowe (Assembleia Nacional Popular).
Podział administracyjny
Państwo podzielone jest na dziewięć
regionów
(
port.
regiões):
Gospodarka
Gwinea Bissau należy do grona najbiedniejszych państw świata. Oparta na rolnictwie i rybołówstwie gospodarka została zniszczona przez trwającą w latach 1998-1999 wojnę domową. Gwinea Bissau, z długiem zagranicznym sięgającym prawie miliarda dolarów, korzysta z programu dostosowania strukturalnego
Międzynarodowego Funduszu Walutowego
. Najważniejszymi produktami eksportowymi są orzechy nerkowca (6 miejsce na świecie) i orzeszki ziemne. Pewne znaczenie ma również przemysł drzewny. Od kilkunastu miesięcy Gwinea Bissau jest miejscem działania kokainowych karteli kolumbijskich. Sprzyja temu dogodne położenie a przede wszystkim powszechna korupcja i związana z tym bieda.
Demografia
Dane można znaleźć na w
CIA Factbook
Językiem urzędowym jest portugalski ale w powszechnym użyciu dominują języki lokalne. W przeciwieństwie do innych byłych posiadłości
Lizbony
takich jak
Angola
czy
Mozambik
, tylko 13% społeczeństwa potrafi biegle mówić po portugalsku.
Linki zewnętrzne
