Francuscy grenadierzy konni Ludwika XV

Grenadier (z franc. ) – formacja piesza powstała na zachodzie Europy w pierwszej połowie XVII w. , której głównym zadaniem było miotanie granatów ręcznych . W XVIII wieku oddziały grenadierów przekształciły się w doborowe jednostki przeznaczone do ataków na bagnety .

Grenadierzy uzbrojeni byli w karabiny z bagnetami (początkowo mieli także granaty ręczne) i krótkie szable piechotne - tzw. tasaki . Za czasów Napoleona całkowity ciężar oporządzenia grenadiera wynosił 27-35 kilogramów.

Obok grenadierów pieszych pojawili się również grenadierzy konni, którzy tworzyli kompanie wyborcze regimentów dragońskich lub samodzielne pułki. Do najbardziej znanych jednostek grenadierów konnych należał pułk gwardii Napoleona.

Podobnie jak w innych krajach europejskich, również w Polsce powstały pułki grenadierów (w XVIII wieku regiment gwardii pieszej koronnej, a w okresie Królestwa Kongresowego pułk grenadierów gwardii) i kompanie grenadierów (tzw. kompanie wyborcze) przy batalionach piechoty (w Legionach , w wojsku Księstwa Warszawskiego oraz Królestwa Kongresowego). Podczas insurekcji kościuszkowskiej nazwę grenadierów nadano doborowym regimentom kosynierskim (grenadierzy krakowscy, sandomierscy i lubelscy).

Grenadierzy konni pojawili się w Polsce także w XVIII wieku - były to doborowe oddziały regimentów dragońskich. W czasach Księstwa Warszawskiego grenadierami konnymi zwano żołnierzy kompanii wyborczych jazdy - była to jednak nazwa nieoficjalna.

Na przełomie XVIII i XIX wieku jednostki grenadierów przekształciły się w jednostki gwardyjskie, które od pozostałych oddziałów różniły się głównie doborem żołnierzy (do jednostek grenadierów kierowano najlepiej zbudowanych rekrutów ). Napoleon Bonaparte tworzył z nich także swoją gwardię ponieważ do grenadierów należeli ludzie rośli, silni i sprawni fizycznie.

W wielu armiach grenadierzy istnieli do I wojny światowej . W czasie II wojny światowej jednostki grenadierów były elitarnymi oddziałami piechoty francuskiej oraz Wehrmachtu ( grenadierzy pancerni ). W Armii Polskiej we Francji nazwę grenadierów przyznano 1 dywizji piechoty ( 1 Dywizja Grenadierów ). Później na terenie Wielkiej Brytanii sformowano 4 dywizję grenadierów.

Obecnie jednostki grenadierów wchodzą w skład Bundeswehry (są to jednostki piechoty zmechanizowanej ). W innych armiach jako grenadierów określa się żołnierzy uzbrojonych w granatniki .

Literatura

• Mała Encyklopedia Wojskowa, 1967, Wydanie I