Federalna Służba Bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej (FSB,
ros.
Федеральная служба безопасности Российской Федерации, ФСБ) – państwowa
służba specjalna
w
Rosji
od
1995
. Stanowi bezpośrednią następczynię
KGB
, głównie II Zarządu Głównego (WGU) KGB.
Historia
W listopadzie
1991
r., po
puczu Janajewa
,
KGB
zostało zlikwidowane, a w jego miejsce powołano dekretem prezydenta
Borysa Jelcyna
, z
19 grudnia
1991
r. Ministerstwo Bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej (MB, Министерства безопасности Российской Федерации). Pierwszym szefem MB został gen. armii
Wiktor Barannikow
, który pełnił funkcję ministra do lipca
1993
r., kiedy zastąpił go gen. płk. Nikołaj Goluszko. W skład ministerstwa wchodziły: Federalna Agencja Bezpieczeństwa (AFB, Агентство федеральной безопасности) oraz
Służba Wywiadu Zagranicznego
(SWR, Служба Внешней Разведки Российской федераци).
21 grudnia
1993
rozwiązano resort, a Federalną Agencję Bezpieczeństwa przemianowano na samodzielną
Federalną Służbę Kontrwywiadowczą
(FSK, Федеральная Служба Контрразведки). Na czele służby stanął Nikołaj Goluszko. Do jej zadań należało: ujawnianie i likwidowanie przypadków gromadzenia informacji przez zagraniczne służby, zwalczanie prób naruszenia porządku konstytucyjnego, suwerenności i integracji Federacji Rosyjskiej.
3 kwietnia
1995
r. ustawa o organach Federalnej Służby Bezpieczeństwa w
Federacji Rosyjskiej
przekształciła FSK w FSB, czyniąc z niej instytucję znacznie potężniejszą.
Ustawa ta:
- uregulowała stosunki między FSB a siłami zbrojnymi;
- nadała szefowi FSB status ministra i stopień
generała armii
;
- zezwoliła na przeprowadzanie operacji wywiadowczych i ochrony obywateli i przedsiębiorstw
rosyjskich
za granicą;
- nakazała informowanie
prezydenta
i
premiera
o zagrożeniach bezpieczeństwa narodowego;
- dała FSB prawo do dokonywania bez nakazu sądowego aresztowań i wstępu na teren prywatny "jeśli istnieją wystarczające dowody na fakt popełnienia przestępstwa";
- zezwoliła FSB na tworzenie jednostek specjalnych, stosowanie broni palnej oraz szkolenie personelu ochrony w przedsiębiorstwach prywatnych
- powołała organy sprawujące nadzór nad FSB
Dodatkowe zasady funkcjonowania Federalnej Służby Bezpieczeństwa określił
dekret
nr 633
prezydenta
Borysa Jelcyna
z
23 czerwca
1995
. Dekret ten uszczegółowił zadania tej instytucji, nadał FSB podstawowe prawa do przeprowadzania prac kryptograficznych oraz określił zadania szefa FSB. Liczba zastępców szefa została zwiększona do ośmiu - dwóch pierwszych zastępców oraz pięciu zastępców odpowiedzialnych za departamenty i dyrektoriaty Służby oraz jednego zastępcę szefa odpowiedzialnego za miasto
Moskwa
oraz moskiewski dyrektoriat regionalny. Na nowego szefa FSB
Jelcyn
powołał generała-pułkownika Michaiła Iwanowicza Barsukowa.
FSB odegrała znaczącą rolę podczas wojen z
Czeczenią
. Wśród jej innych zadań warto wymienić: zwalczanie
przestępczości zorganizowanej
,
terroryzmu
, przemytu
narkotyków
oraz
korupcji
.
20 czerwca
1996
Jelcyn zwolnił Barsukowa i powołał Nikołaja Kowaliowa na stanowisko p.o. szefa FSB, a później na stanowisko szefa FSB.
W maju
1997
struktura FSB została przeorganizowana. Od tej pory FSB podzielone jest na pięć departamentów i sześć dyrektoriatów.
Szefem FSB w latach
1998
-
1999
był późniejszy
prezydent
Rosji
-
Władimir Putin
.
W
1997
r. liczba pracowników FSB wynosiła 80 000.
Struktura FSB
- Departament Kontrwywiadu
- Departament Antyterrorystyczny
- Departament Analiz, Prognoz i Planowania Strategicznego
- Departament ds. Personelu i Zarządzania
- Departament Wsparcia Operacyjnego
- Zarząd ds. Analizowania i Powstrzymywania Działań Grup Przestępczych
- Zarząd Śledczy
- Zarząd Operacyjno-Poszukiwawczy
- Zarząd ds. Środków Operacyjno-Technicznych
- Zarząd Bezpieczeństwa Wewnętrznego
- Zarząd Administracyjny
- Więzienie
- Centrum Naukowo-Techniczne
Szefowie AFB, FSK i FSB
Kontrowersje
W
2001
roku w Nowym Jorku
Jurij Felsztinski
opublikował książkę pt. Wysadzić Rosję (we współautorstwie z byłym wysokim oficerem FSB
Aleksandrem Litwinienką
), w której stwierdził, że wybuch
I
, a w szczególności
II wojny czeczeńskiej
, były sprowokowane przez FSB, która miała przygotować i przeprowadzić w
1999
zamachy bombowe na budynki mieszkalne
w Bujnaksku w
Dagestanie
oraz w
Moskwie
i
Wołgodońsku
, prowokując tym samym wybuch nowej wojny czeczeńskiej, co miało na celu zwiększenie popularności
Władimira Putina
w zbliżających się wyborach prezydenckich. Stwierdzenia dowodowe tej książki nie zostały do tej pory potwierdzone przez inne źródła lub postępowania śledcze czy sądowe, a FSB wszystkiemu zaprzecza. Książka mimo wszystko została zakazana na terenie Federacji Rosyjskiej.
Zobacz też
Linki zewnętrzne