Etyka nikomachejska w dwujęzycznym (greckim i łacińskim) wydaniu z 1566

Etyka nikomachejska ( gr. Ηθικά Νικομάχεια, ēthiká Nikomácheia) - dzieło Arystotelesa , najpełniejsza wykładnia poglądów etycznych stworzonego przez niego systemu filozoficznego.

Datacja utworu

Nieznana jest data powstania Etyki nikomachejskiej. F. Nuyens śledząc proces rozwojowy myśli Arystotelesa datuje jej powstanie na drugi okres twórczości Arystotelesa, tj. pomiędzy latami 347-330 p.n.e., jako że prezentuje poglądy pośrednie w nauce na temat duszy między proplatońską Etyką eudemejską^[1] a antyplatońskim traktatem O duszy.

Tytuł i struktura dzieła

Etyka nikomachejska nie została wydana za życia Arystotelesa. Nie miała też wówczas postaci jednolitego traktatu, stanowiąc zbiór wykładów.
Tytuł Etyki nikomachejskiej pochodzi od Nikomacha, syna Arystotelesa, który około 300 p.n.e. dokonał jej podziału na X ksiąg i wydał ją.

W niektórych przekładach Etyki na współczesne języki powielany jest tytuł łacińskiego przekładu Ad Nicomachum, co jest błędne z uwagi na kompilację i wydanie dzieła po śmierci autora, jak i fakt że w IV wieku p.n.e. nie istniał zwyczaj dedykowania utworów.

Struktura nadana dziełu przez Nikomacha czyni je niespójnym. Poszczególne księgi nie są podzielone według zagadnień, natomiast omawiają dwa odrębne tematy (jak księga VII mówiąca o opanowaniu i o przyjemności), bądź przeciwnie - jedno zagadnienie rozbite jest pomiędzy dwie księgi (jak traktat o cnotach podzielony pomiędzy księgi VIII i IX).

Umieszczenie w Etyce nikomachejskiej podobnych, a jednak rozbieżnych między sobą tekstów, jak dwie niezależne od siebie rozprawy o przyjemności (ks. VII, 11-14 i ks. X, 1-5) wskazuje, że kompilator posługiwał się pismami Arystotelesa z różnych okresów jego twórczości.

Tłumaczenia

Etyka nikomachejska doczekała się ogromnej ilości tłumaczeń i komentarzy w wielu językach.

Pierwsze całościowe, anonimowe tłumaczenia Etyki nikomachejskiej na łacinę ukazały się w połowie XII wieku . Pierwszym tłumaczeniem na język nowożytny był francuski przekład Para Oresme'a z 1371 .

Pierwszym fragmentarycznym przekładem na język polski był przekład Sebastiana Patrycego z 1618 . Pierwszym - i jak dotąd jedynym - całościowym polskim tłumaczeniem Etyki nikomachejskiej jest przekład Danieli Gromskiej z 1955 .

Bibliografia

• Arystoteles, Etyka nikomachejska, tłum. Daniela Gromska , Wydawnictwo Naukowe PWN , Warszawa 2007,

Przypisy