Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Epitet

Epitet

Epitet – wyraz ( przymiotnik , rzeczownik lub imiesłów ) określający przedmiot: "brzydkie kaczątko", "słodki całus" ,"zły bandyta", "wrota piekieł", "tętniące myśli". Jest figurą stylistyczną stosowaną w retoryce i poezji.

Epitet ma wpływ na znaczenie wyrazu , do którego się odnosi. Jednak, w przeciwieństwie do określenia logicznego, nie zawsze poszerza je bądź zacieśnia, natomiast uwydatnia jakąś cechę przedmiotu, nadaje inny nieco odcień emocjonalny, określa stosunek wypowiadającego do danego przedmiotu lub zjawiska lub tylko służy ku ozdobie.


Potocznie epitet oznacza przezwisko.

Spis treści

Epitet stały

Swoistym zjawiskiem jest epitet stały, tzn. określenie zawsze odnoszone do tego samego zjawiska. Ten rodzaj epitetu występował przede wszystkim w poezji antycznej i epopejach (np. "szybkonogi Achilles"). Epitety stałe są charakterystyczne dla stylu homeryckiego , ze względu na ich obecność w eposach Homera. Epitety stałe to powtarzające się określenia, które uwypuklają główną cechę bohatera lub zjawiska. Często mają postać epitetu złożonego. Warto zwrócić uwagę na to, że dla jednego bohatera lub cechy można przyporządkować więcej niż jeden stały epitet, np. "boski Achilles", ale też "boski Hektor" i "szybkonogi Achilles". Geneza epitetów stałych wiąże się prawdopodobnie z kulturą słowa mówionego - eposy były przekazywane przez wędrownych śpiewaków ( aojdów ), a powtarzalność i charakterystyczność epitetów stałych ułatwiała zapamiętanie określenia.

Epitet złożony

Epitet złożony to taki wyraz określający, który powstał przez złożenie co najmniej dwóch wyrazów. Zazwyczaj jeden z tych wyrazów pochodzi od przymiotnika a drugi od rzeczownika, często jest neologizmem . Przykładem może być "różanopalca Jutrzenka", "miodousty pochlebca". W poezji ten rodzaj epitetu szczególnie chętnie stosowany był w epoce Odrodzenia i Oświecenia .

Epitet metaforyczny

Metafora zastosowana w epitecie może pełnić specyficzną rolę. Użyty w tej funkcji wyraz określający traci swe podstawowe znaczenie, przybiera zaś inne. Na przykład

Rwany trybami maszyn, żarty piecami hut
w żarzącej paszczy fabryk sprasowany zator
lud.
Julian Przyboś , Dynamo

Epitet podmiotowy i przedmiotowy

Epitet podmiotowy (uczuciowy) jest to określenie, które wyraża emocjonalny stosunek autora do przedmiotu, np. złowróżbny znak, zniewalająca uroda. Natomiast epitet przedmiotowy podkreśla pewną cechę przedmiotu ale bez nadawania mu wartości uczuciowej, np. "szybująca jaskółka", "strome skały".

Epitet dynamiczny i statyczny

Dynamiczny epitet, ma najczęściej postać imiesłowu czynnego , ponieważ, w przeciwieństwie do statycznego, charakteryzuje on ruch przedmiotu, np. "uciekający kot", "spadająca gwiazda".

Epitet barokowy

W epoce baroku poeci tworzyli bardzo rozbudowane epitety. Nie używali oni prostych określeń, lecz wyszukanych konstrukcji, składających się z wielu wyrazów

Twarde z wielkim żelazo topione kopotem,
Twardy dyjament żadnym nie pożyty młotem,
Twardy dąb wiekiem starym skamieniały,
Twarde skały, na morskie nie dbające wały:
Twardsza-ś ty, panno, której łzy me nie złamały,
Nad żelazo, dyjament, twardy dąb i skały.
Jan Andrzej Morsztyn , Do Panny

Epitet tautologiczny

Jest to epitet będący powtórzeniem, określeniem wyrażające oczywistą właściwość danego przedmiotu i w związku z tym nie wzbogacającym w żaden sposób wiedzy o nim. Epitet taki może stanowić tylko stylistyczny ozdobnik, np. "zimny lód", "kruche szkło", "słodki cukier".

Epitet zdobiący

Epitet ten, zwany również epitetem dekoratywnym (epitetum ornans) jest to określenie banalne i narzucające się przez swoją powszechność a przez to pozbawione większej ekspresji, przydające tylko taniej ozdobności stylowi. Przykłady: "zimna mogiła", "srebrne gwiazdy", "koralowe usta".

Epitet superlatywny

Jest to określenie, które przypisuje danemu przedmiotowi pewną cechę w najwyższym stopniu, np. "najpiękniejsza w świecie", "najjaśniejsza gwiazda".

Epitet parzysty i potrójny

Epitet parzysty to przyporządkowanie jednemu przedmiotowi dwóch (w potrójnym trzech) określeń. W poezji epitet ten powtarzany kilkakrotnie nadaje wierszowi specyficzny rytm ( paralelizm ).

Przykład epitetu parzystego

Polały się łzy me czyste, rzęsiste
Na me dzieciństwo sielskie, anielskie,
Na moją młodość górną i durną,
Na mój wiek męski, wiek klęski;
Polały się łzy me czyste, rzęsiste...
Adam Mickiewicz , Polały się...

Bibliografia

Zobacz też


Inne hasła zawierające informacje o "Epitet":

Bolesław II Szczodry traktowane przez historiografię XIX i XX wieku jako przydomek. Badacze wskazują, że Epitet nadany kilka wieków po śmierci danej osoby nie jest przydomkiem. PanowanieW ...

Sagowiec około 95 gatunków , z których najlepiej poznanym jest sagowiec odwinięty (Cycas revoluta). Epitet rodzajowy Cycas pochodzi od greckiego słowa Koikas oznaczającego „rodzaj palmy”, ze ...

Neofaszyzm ...

Erynie s. 90. . Cytat: „Erynie – także Eumenidy (to znaczy życzliwe – Epitet pochlebny miał na celu odwrócenie od siebie ich gniewu, który mógł ...

Środki stylistyczne ...

Podgatunek do obszaru geograficznego, gdzie występuje. Nazwę podgatunku piszemy pismem pochyłym, podobnie jak Epitet gatunkowy. Przykład pełnej naukowej nazwy podgatunku:Rubus nessensis Hall, Trans. Roy. Soc. ...

Drozd śpiewak philomelos, którą nosi do dzisiaj. Naukowa nazwa rodzajowa Turdus oznacza „drozd”, natomiast Epitet gatunkowy odnosi się do postaci z mitologii greckiej – Filomeli , której ...

Kruk gatunek typowy dla rodzaju Corvus . Nazwa rodzajowa po łacinie znaczy "kruk"[7], natomiast Epitet gatunkowy , corax/κοραξ, pochodzi z klasycznej greki i oznacza "kruk" lub "wrona"[8]. ...

Epitet Epitet – wyraz ( przymiotnik , rzeczownik lub imiesłów ) określający przedmiot: "brzydkie kaczątko", "słodki ...

Weles Welesa w spisie bóstw którym Włodzimierz Wielki postawił w 980 posągi w Kijowie .Epitet skotij bog (tłumaczony zwykle jako "bóg bydła" – Powieść doroczna) ma ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Epitet":

Renesansowy charakter fraszek Jana Kochanowskiego (plansza 14) jakie towarzyszą chorobie. Analiza fraszki: jedyna fraszka napisana pięciozgłoskowcem, stylistyka opiera się na wykrzyknieniach, Epitetach i przenośniach, apostrofa do adresata. ...

Renesansowy charakter fraszek Jana Kochanowskiego (plansza 7) height=380 width=770 > Troszkę analizy utworu: wiersz sylabiczny, trzynastozgłoskowiec, stały akcent i średniówka (7+6), rymy parzyste żeńskie, Epitety: słodki sen, chłodny wiatr, przenośnie (metafory): nie dojdzie Cię tu słońce, nawiązanie do ...

Renesansowy charakter fraszek Jana Kochanowskiego (plansza 5) płynący z obcowania z przyrodą. W opisie ukochanego miejsca ogromną rolę grają Epitety, które sprawiają, że odczuwamy tę anielskość, sielskość, bajeczny jego klimat: "Tu zawżdy ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie