Epidemiologia ( język grecki "epi" – na , "demos" – lud, "logos" – słowo, nauka) – nauka badająca wpływ czynników środowiskowych na występowanie chorób w populacji lub wpływających na stan zdrowia ludności.

Osiąga ten cel przez badanie:

• rozpowszechnienia chorób, czyli częstości występowania i rozmieszczenia chorób w danej populacji ludzkiej
• rozpowszechnienia inwalidztw i ich przyczyn
• rozpowszechnienia zgonów i ich przyczyn.

Zdobywa te informacje przez pomiar:

• pozytywnych mierników stanu zdrowia:
  • dotyczących rozwoju fizycznego
  • oceny sprawności fizycznej
  • ustalenia wskaźnika wydolności
• negatywnych mierników stanu zdrowia:
  • dotyczących chorób
    • ustalenie zapadalności
    • ustalenie chorobowości
  • dotyczących zgonów
    • ustalenie umieralności
    • ustalenie śmiertelności .

Badania te dotyczą określonych populacji. Z reguły czynnikiem decydującym o określeniu populacji jest:

• wiek
• miejsce zamieszkania
• narażenie na czynniki ryzyka wystąpienia danego schorzenia.

Rodzaje badań epidemiologicznych

1. Badania przeglądowe prowadzone w celu określenia stanu zdrowia określonej populacji. Na tej podstawie można określić współczynnik chorobowości lub potwierdzić, że dana populacja jest wolna od określonej choroby. Są także pomocne w ocenie wpływu warunków zewnętrznych na powstawanie i szerzenie się choroby.
2. Badania obserwacyjne:
   • Kliniczno-kontrolne (retrospektywne), w których wybiera się odpowiednią grupę przypadków o określonym statusie choroby. Pula badanych dzieli się na osoby, które chorują (ich choroba jest jednorodna pod względem nozologicznym ) oraz grupę kontrolną, w której choroba nie występuje. Następnie ustala się potencjalne ekspozycje, które mogły wystąpić w przeszłości danej populacji.
   • Kohortowe (prospektywne) selekcjonujące obiekty badań w zależności od stanu ich ekspozycji i zazwyczaj osoby są zdrowe na początku badań. Punktem wyjścia tego badania są określone uwarunkowania środowiska, dla których w obserwacji długofalowej poszukuje się odpowiednich skutków zdrowotnych
   • przekrojowe
3. Badania eksperymentalne: polegające na celowym i kontrolowanym sterowaniu przyczyną wywołującą zjawiska zdrowotne.