Rogatek sztywny (Ceratophyllum demersum L.) –
gatunek
byliny należący do rodziny
rogatkowatych
(Ceratophyllaceae). Występuje w stanie dzikim na całym globie. W
Polsce
pospolity na niżu i pogórzu. Rozprzestrzenia się i zwiększa liczebność wraz ze wzrostem
trofii
wód powierzchniowych. W wielu
jeziorach
i
stawach
porasta rozległe powierzchnie wypierając inne gatunki roślin.
Morfologia
- Pokrój
- Roślina o długich, silnie rozgałęzionych pędach i charakterystycznym wyglądzie nadawanym przez rosnące w okółkach sztywne i widlasto rozgałęzione liście. W dotyku szorstka i chropowata.
-
Łodyga
- osiąga ponad 1 m długości, ulistniona okółkowo.
-
Liście
- Igłowate, widlasto (dichotomicznie) podzielone raz lub dwukrotnie. Sztywne za sprawą związków wapnia odkładanych w nich w dużych ilościach. Na brzegach opatrzone rzadkimi, wyraźnymi ząbkami zakończonymi kolcami.
-
Kwiaty
- Niepozorne, pozbawione są
okwiatu
, ale otaczają je liściopodobne wyrostki, rozdzielnopłciowe, o licznych
pręcikach
i 1
słupku
, kwitnie od
lipca
do
września
. Kwiaty wyrastają w kątach liści, rozwijają się i zapylane są pod wodą (
hydrogamia
).
-
Owoce
- Podłużnie jajowaty
orzeszek
, w dolnej części z dwoma kolcami lub guzkami. Rozmnaża się głównie wegetatywnie.
-
Korzeń
- Roślina nie wykształca typowych korzeni. Przymocowuje się do podłoża za pomocą zmodyfikowanych liści przypominających korzenie (tzw.
ryzoidów
).
Ekologia
Hydrofit
zanurzony. Nie toleruje znacznych spadków poziomu wody i przesuszenia. Występuje w eutroficznych wodach stojących i wolno płynących.
Gatunek charakterystyczny
dla klasy Potametea oraz
zespołu
Ceratophylletum demersi. Często tworzy warstwę roślin zanurzonych w zbiorowiskach z roślinami o liściach pływających (np. w zbiorowiskach z
grzybieniami białymi
lub
grążelem żółtym
. Na zimę opada na dno zbiornika.
Rogatek może tworzyć niezwykle gęste warstwy uniemożliwiające dostęp światła do dna zbiornika i rozwój innych roślin. Przy braku dostępu do światła najniższe pędy rogatka zabarwione są normalnie ale rosną bardzo powoli.
Uprawa
Roślina uprawna
: stosowana do nasadzeń w
oczkach wodnych
.
- Sposób uprawy: pozyskuje się i sadzi pędy. Przymocowuje się je do dna kamieniem lub po prostu wrzuca do zbiornika. Nie nastręcza problemów w uprawie, uciążliwe mogą być tylko nitkowate glony porastające często pędy rogatka w zbiornikach przeżyźnionych. Rogatek silnie natlenia wodę i daje ochronę dla narybku i drobnych zwierząt wodnych. W łodygach jaja składają małe
ważki
z rodzaju Coenargion.
Ceratophyllum asperum
Lam.
1779, C. cornutum Rich. 1810, C. verticillatum Roxb. 1814, C. tricorne Dumort. 1827, C. tricuspidatum Dumort. 1827, C. unicorne Dumort. 1827, C. apiculatum Cham. 1829, C. indicum Willd. ex Cham. 1829, C. oxyacanthum Cham. 1829, C. tuberculatum Cham. 1829, C. echinatum A. Gray 1847, C. chilense Leyb. 1859, C. aquaticum H.C. Watson 1873, C. gibbum Laforet ex Nyman 1878, C. cristatum
Spruce
ex K. Schum. 1894.
Przypisy
