Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Czeremcha pospolita

Czeremcha pospolita

Czeremcha pospolita

Systematyka [1]
Domena : eukarionty
Królestwo : rośliny
Klad : rośliny naczyniowe
Klad : rośliny nasienne
Klasa : okrytonasienne
Klad : klad różowych
Rząd : różowce
Rodzina : różowate
Rodzaj : czeremcha
Gatunek :czeremcha zwyczajna
Nazwa systematyczna
Padus avium Mill.
Synonimy

Prunus padus L. 1753 Sp.Pl.473 1753,
Padus racemosa (Lam.) Gilib.

Gatunek leczniczy
Pokrój
Kwiaty
Owoce

Czeremcha zwyczajna (Padus avium Mill.) – gatunek drzewa lub dużego krzewu z rodziny różowatych . Znana także pod nazwami: czeremcha pospolita, śliwa kocierpka, trzemcha, czeremucha, smrodynia. Występuje w całej Europie , Azji Mniejszej i zachodniej Syberii [2]. W Polsce jest rośliną pospolitą.

Spis treści

Morfologia

Pokrój
Drzewo dorasta do 15 m, krzew od 0,5 do 4 m wysokości. Ma szeroką, jajowatą koronę i zwisające gałęzie . Roślina łatwo wytwarza pędy odroślowe, tworząc formę krzewiastą.
Pień
Często rozrasta się na wiele pni. Kora ciemnobrązowa do czarniawej, po roztarciu wydziela nieprzyjemny zapach, zbliżony do migdałów . Pędy grube. Na rocznych pędach nieliczne białawe przetchlinki. Pączki bardzo smukłe, spiczaste, przylegające do gałązek.
Liście
Jasnozielone, eliptyczne, wydłużone, bardzo gładkie, nieco skórzaste i połyskujące, ustawione skrętolegle . Blaszka liściowa o ostro i dość płytko piłkowanych brzegach, ma długość do 12 cm i posiada do 12 nerwów bocznych. Na spodniej stronie sinozielone, w kątach nerwów wyrastają kępki rudawych włosków. U podstawy blaszki występują 1–2, łatwo odpadające, zielonkawe gruczołki miodnikowe . Roztarte liście wydzielają silny zapach .
Kwiaty
Białe, oszałamiająco pachnące. Na brzegach korony delikatnie ząbkowane. Zebrane są w zwisający kwiatostan – grono o długości do 15 cm.
Owoce
Kuliste, błyszczące, czarne, słodkogorzkie pestkowce wielkości grochu . Średnica ok. 8 mm. Po rozgnieceniu lepkie.

Biologia i ekologia

Drewno
Dosyć twarde i sprężyste, o drobnych słojach.
Cechy fitochemiczne
Związki lotne wydzielane przez kwiaty zawierają dużo bakteriobójczych fitoncydów . Kora, liście i kwiaty roztarte w palcach wydzielają silny, nieprzyjemny zapach. Kora i pąki liściowe zawierają glikozydy cyjanogenne (prulaurazyna, prunazyna). Nasiona zawierają amigdalinę (ok. 1,5%), która łatwo ulega hydrolitycznemu rozkładowi, dając w efekcie silnie trujący cyjanowodór (kwas pruski)[3].
Rozwój
Kwitnie w kwietniu i w maju. Kwiaty przedsłupne [4], owadopylne . Roślina miododajna . Owoce dojrzewają we wrześniu – październiku[3]. Nasiona rozsiewane są przez ptaki.
Genetyka
Liczba chromosomów 2n=32[5].
Siedlisko
Olsy , lasy mieszane , zarośla , łęgi , wzdłuż rzek, strumieni i brzegów jezior[2]. Lubi gleby bogatsze, dość wilgotne, preferuje stanowiska częściowo zacienione. Megafanerofit . Jest gatunkiem charakterystycznym dla All. Alno-Ulmion[6].
Rekordowe rozmiary
Najgrubsza czeremcha zwyczajna w Polsce rośnie koło Poznania , w miejscowości Brączewo , w leśnictwie Daniele (nadleśnictwo Oborniki ). Ma obwód 163 cm i wysokość 17 m[7].

Zastosowanie

Roślina ozdobna
Bywa sadzona w parkach i przy drogach. Stosowana w zadrzewieniach krajobrazowych na podmokłych terenach.
Roślina jadalna
Owoce są jadalne, z lekkim gorzkawym posmakiem (im później zebrane, tym mniej gorzkie). Po wysuszeniu wykorzystywane są na Syberii jako składnik nalewek i przyprawa do pierogów.
Roślina lecznicza
W medycynie ludowej uznawana była za roślinę leczniczą – m.in. młode liście zawierają glikozydowe związki lotne o własnościach odkażających, bakteriobójczych, a także toksycznych dla wielu owadów. Surowcem zielarskim jest kora czeremchy (Cortex padi) pozyskiwana z młodych gałązek, razem z pąkami liściowymi. Używana była w medycynie ludowej jako środek ściągający, moczopędny i przeciwreumatyczny[3].
Surowiec drzewny
Drewno wykorzystywane jest na niewielkie wyroby stolarskie.

Przypisy

  1. Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website ( ang. ). 2001–. [dostęp 2010-01-23].
  2. 2,0 2,1 Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski: Słownik botaniczny. Wyd. II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003. . 
  3. 3,0 3,1 3,2 Aleksander Ożarowski, Antonina Rumińska, Krystyna Suchorska, Zenon Węglarz: Leksykon roślin leczniczych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1990. . 
  4. Olga Seidl, Józef Rostafiński: Przewodnik do oznaczania roślin. Warszawa: PWRiL, 1973. 
  5. Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. . 
  6. Władysław Matuszkiewicz : Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. . 
  7. Czeremcha pospolita . Centrum Informacyjne Lasów Państwowych, 2006-2009. [dostęp 2009-04-25].

Bibliografia

  1. W. Kulesza: Klucz do oznaczania drzew i krzewów. Warszawa: PWRiL, 1955. 
  2. Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. . 
  3. Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953. 


Inne hasła zawierające informacje o "Czeremcha pospolita":

Małże ...

Orzysz (jezioro) ...

Niegocin ...

Torfowisko ...

Podszyt ...

Polska Czerwona Księga Roślin ...

Bór sosnowy ...

Pijawki ...

Czerkasy ...

Słucz (dopływ Horynia) ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Czeremcha pospolita":

Świat roślinny i zwierzęcy w Polsce (plansza 13) ...

Rośliny użytkowe (plansza 4) ...

Rośliny użytkowe (plansza 21) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie