Charakter (z gr . - charakteristikos - odróżniający) - piętno, cecha, wizerunek lub właściwość. Zespół cech wyróżniających dany przedmiot, zjawisko, osobę od innych tego samego rodzaju, np. ze względu na wygląd, postać, działanie czy zachowanie.

Psychologia

W psychologii charakter rozumiany jest jako:

• Zespół cech psychicznych danej osoby, które ujawniają się w jej zachowaniu , sposobie bycia, usposobieniu. Pojęcie utożsamiane w tym znaczeniu z osobowością .
• Zespół tych cech osobowości , które związane są z przekonaniami moralnymi. Pojęcie używane do pozytywnego i negatywnego wartościowania osobowości jednostki, np. szlachetny charakter, niezłomny, osoba o silnej woli, ale: bez charakteru, egoistyczna, o słabym charakterze. Ze względu na normatywne konotacje, pojęcie rzadziej używane we współczesnej psychologii niż osobowość .

Badaniem charakteru zajmuje się charakterologia , która m.in. tworzy i analizuje typologie charakteru.

Cybernetyka

W polskiej szkole psychocybernetyki i cybernetyki społecznej , zapoczątkowanej przez Mariana Mazura , zespół sztywnych właściwości sterowniczych systemu autonomicznego (w tym, jako przypadek szczególny – człowieka ) nazywa się "charakterem". Odróżnia się go wyraźnie od zespołu zmiennych właściwości sterowniczych, czyli " osobowości ". Sztywne właściwości sterownicze są niezależne od "woli" systemu autonomicznego , zaś zmienne są od niej zależne.

Na charakter systemu autonomicznego składają się po 3 właściwości informacyjne i energetyczne. Do właściwości informacyjnych (tworzących łącznie intelekt ) zalicza się:

• inteligencję – zdolność do wytwarzania wielu różnorodnych wyobrażeń (korelatów). Jest ona tym większa, im większa jest pojemność korelatora ,
• pojętność - zdolność do wytwarzania wyobrażeń wszelkiego rodzaju. Jest ona tym większa, im większa jest rejestracyjność korelatora ,
• talent - zdolność do wytwarzania wyobrażeń szczególnego rodzaju. Jest on tym większy, im większa jest preferencyjność korelatora .

Do właściwości energetycznych zalicza się:

• dynamizm charakteru (D) - logarytm stosunku współczynnika rozbudowy (C) do współczynnika starzenia (A) systemu autonomicznego , D = log C/A. Decyduje on o sposobie gospodarowania energią, a tym samym kierunku działania tego systemu,
• tolerancję - różnicę między dynamizmami granicznymi zakresu dynamizmu charakteru. Decyduje ona o bodźcach akceptowanych swobodnie przez system autonomiczny ,
• podatność - różnicę między dynamizmem nieprzekraczalnym a najbliższym dynamizmem granicznym zakresu dynamizmu charakteru. Decyduje ona o bodźcach akceptowanych przez system autonomiczny pod przymusem zewnętrznym.

Zobacz też

• charakter w grach fabularnych
• charakterologia
• osobowość , Osobowość ujęciu psychoanalizy
• styl charakteru

Literatura

• Kobierzycki T., "Gnothi Seauton": dusza , charakter, jaźń, osobowość, osoba. Dzieje pięciu pojęć. Wyd. AmiFC, Warszawa 2001 .
• Mazur M. , Cybernetyczna teoria układów samodzielnych . PWN , Warszawa 1966 , ss. 231.
• Mazur M. , Cybernetyka i charakter. Wyd. 1, PIW , Warszawa 1976 , ss. 443. (doc)
• Mazur M. , Cybernetyka i charakter. Psychologia XXI wieku. Wyd. 2, zm., Aula, Podkowa Leśna 1996 , ss. 360.
• Mazur M. , Cybernetyka i charakter . Wyd. 3, Wyższa Szkoła Zarządzania i Przedsiębiorczości im. B. Jańskiego, Warszawa 1999 , ss. 388.