Shintō także shintoizm, szintoizm lub sintoizm (
jap.
神道, Shintō także shintoizm, szintoizm lub sintoizm , dosł. droga bogów, przekładane też jako droga duchów, droga bóstw, nauka bóstw) – tradycyjna
religia
Japonii
oparta na
mitologii japońskiej
, charakteryzująca się
politeizmem
i różnorodnością przejawów i kultów. Wierzenia shintō nie mają wspólnego kanonu, organizacji ani świętych ksiąg.
Centralnym dla shintō pojęciem są bóstwa
kami
.
Mitologia
Zanim powstały niebo i ziemia w pramaterii rządziła trójca bóstw:
Amenominakanushi
,
Takamimusubi
i Kamimusubi. Potem zrodziło się siedem par bóstw, ostatnia z nich,
Izanami i Izanagi
, dali życie panteonowi japońskich bóstw i stworzyli świat (
Wyspy Japońskie
). Zawiłe dzieje mitologiczne kończą się zstąpieniem na ziemię wnuka bogini
Amaterasu
i objęciem nad nią panowania. Jej potomek,
Kamuyamatoiwarehiko
, po latach marszu dotarł do centralnej
Japonii
i w miejscowości
Kashihara
11. dnia 2. miesiąca
660 roku p.n.e.
objął godność cesarza
Jimmu
. Według mitologii obecnie panujący cesarz
Akihito
jest 125. potomkiem bóstw w prostej linii.
Obrzędy
Domowy ołtarzyk shintō nazywa się kamidana (półka bogów) lub senzodana (półka przodków). Znajdować mogą się na niej amulety przyniesione ze świątyń (np. części roślin poświęconych
kami
oraz różne inne
dewocjonalia
, wreszcie przedmioty należące do wybitnych przodków i krewnych, tabliczki z ich imionami itp.).
Modlitwa jest bardzo prosta: należy stanąć przed
ołtarzem
, ukłonić się, kilka razy klasnąć i wygłosić swoje życzenie czy podziękowanie. Do tego celu nie są nawet potrzebne jakieś specjalne słowa, modlitwę można również „pomyśleć”.
Religia a polityka
Po
Restauracji Meiji
, gdy przywrócono władzę cesarzowi, shintoizm stał się podstawą agresywnej i skrajnie szowinistycznej postawy władz japońskich. W połączeniu z dominacją armii w życiu politycznym oraz hegemonią potężnych konglomeratów
zaibatsu
w gospodarce, shintoizm był jednym z filarów japońskiego militaryzmu aż do klęski Japonii w
II wojnie światowej
. Po kapitulacji
cesarz Shōwa
publicznie wyrzekł się wszelkich atrybutów boskości.
Etymologia
Spotykana czasem ukuta przez analogię do nazw innych religii nazwa shintoizm jest etymologicznie niefortunna. Część shin (神) oznacza ‘boga’ lub ‘bogów’, natomiast tō (道) i jego odpowiedniki w innych językach Azji Wschodniej oznacza sposób postępowania, filozofię lub religię. Dokładnie tę samą funkcję co tō (道) pełni wywodzący się z
greki
-izm. Łączenie obu w jednej nazwie skutkuje „
masłem maślanym
” i jest bezcelowe.
Podział Shintō
- nowe religie japońskie
- shintō domu cesarskiego (kōshitsu-shintō, 皇室神道)
- shintō ludowe (minkan-shintō, 民間神道)
- shintō sekciarskie (kyōha-shintō, 教派神道)
- shintō świątynne (jinja-shintō, 神社神道)
-
zenrin-kyō
Bibliografia
-
Kojiki, czyli księga dawnych wydarzeń
, PIW, Warszawa 1986 (w tłum. W. Kotańskiego)
-
Wiesław Kotański
Japońskie opowieści o bogach, Iskry, Warszawa 1983
- Wiesław Kotański Opowieści o pierwszych władcach japońskich, Iskry, Warszawa 1990
- Wiesław Kotański Zarys dziejów religii w Japonii, KiW, Warszawa 1963
- Wiesław Kotański Dziedzictwo japońskich bogów, Ossolineum, Wrocław 1995,
-
Jolanta Tubielewicz
Mitologia Japonii, WAiF, Warszawa 1977
- Jolanta Tubielewicz Kultura Japonii. Słownik, WSiP, Warszawa 1996,
- Wiesław Kotański W kręgu shintoizmu, DIALOG, Warszawa 1995,
Zobacz też
Linki zewnętrzne