Skała Afrodyty na Cyprze. W tym miejscu według legendy narodziła się z piany morskiej Afrodyta
Afrodyta (
gr.
Ἀφροδίτη Aphrodite) – w
mitologii greckiej
bogini miłości
, piękna, kwiatów, pożądania i płodności. Najbardziej urodziwa z bogiń antycznych mitów.
W
mitologii rzymskiej
odpowiedniczką Afrodyty była
Wenus
.
Pochodzenie i narodziny
Kwestia jej pochodzenia jest różnie przedstawiana w mitach. Według jednego z nich Afrodyta nie miała rodziców i pewnego dnia wyłoniła się z piany morskiej w pobliżu
Cypru
. Nieco inaczej przedstawiał to
Hezjod
, który w
Teogonii
pisał, że kiedy odcięte sierpem genitalia
Uranosa
(pokonanego przez
Kronosa
, gdy roztaczał się nad
Gają
jak niebo nad ziemią) wpadły do morza w pobliżu Cypru, woda otoczyła je białą pianą, z której następnie wyłoniła się przepiękna Afrodyta. Pływała po morzu w muszli, zatrzymując się u brzegów
Kytery
, a potem
Cypru
. Druga z tych wysp stała się jej ulubionym miejscem. Na jej brzegu oczekiwały już na nią
Charyty
(
Eufrosyne
,
Aglaja
i
Talia
), które odtąd zawsze towarzyszyły jej i służyły. Cypr stał się głównym miejscem kultu bogini.
Natomiast w innych mitach opisywana jest jako córka Uranosa i
Hemery
, zwaną Uranią []. Według
Homera
była córką
Zeusa
i
Diony
.
Dalsze losy
Była żoną
Hefajstosa
, ale epizod z
Aresem
świadczy, że nie była zbyt wierna (z tego związku zrodzili się
Dejmos
,
Fobos
,
Harmonia
,
Eros
i
Anteros
). Hefajstos ukrył w łożu pułapkę z mocnej, lecz niezauważalnej, metalowej sieci i schwytał w nią Afrodytę z Aresem.
W konkursie piękności między
Herą
,
Ateną
i Afrodytą, ta ostatnia obiecała
Parysowi
Helenę
, żonę
Menelaosa
ze
Sparty
, za tytuł najpiękniejszej (
jabłko niezgody
), czym przyczyniła się do rozpętania
wojny trojańskiej
. W wojnie starała się sprzyjać
Trojanom
.
Atrybuty, przydomki
Jej atrybutami były:
rydwan
zaprzężony w gołębie,
róża
, oraz
mirt
. Czczona była zwłaszcza przez kobiety, które widziały w niej patronkę małżeństwa. Ze względu na jej związek z morzem była czczona przez żeglarzy i w miastach portowych.
Starożytni nadawali Afrodycie różne przydomki: Afrogeneja - zrodzona z piany morskiej, Anadyomene - wynurzająca się z fal morskich, Cypryda (Kipryda) - od Cypru; Afrodyta Acidalia, Anadyomene (Ἀναδυομένη), Cytherea (Κυθήρεια), Despina (Δέσποινα), Kypris (Κύπρις), Epitragidia, Skotia (Σκοτία), Basilis (Βασιλίς), Persephaessa (Περσεφάεσσα), Pandemos (Πάνδημος), Urania, Apatura itp.
Bibliografia
- Grimal Pierre, Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Wrocław: Ossolineum, 1987.
- Mała encyklopedia kultury antycznej, Warszawa: PWN, 1966.
- Markowska Wanda, Mity Greków i Rzymian, Warszawa: Iskry, 1973.
- Parandowski Jan, Mitologia, Warszawa: Czytelnik, 1975.
Zobacz też
