Pomarańczowa wstążka – symbol solidarności z ruchem demokratycznym na Ukrainie
Pomarańczowa rewolucja (
ukr.
Помаранчева революція) – wydarzenia, które miały miejsce na
Ukrainie
od
21 listopada
2004
roku do
23 stycznia
2005
, czyli od zakończenia drugiej tury
wyborów prezydenckich
, w których zmierzyli się kandydat obozu władzy, ówcześnie urzędujący premier
Wiktor Janukowycz
oraz kandydat
opozycyjnej
Naszej Ukrainy
, były premier
Wiktor Juszczenko
, do czasu złożenia przysięgi prezydenckiej przez Wiktora Juszczenkę.
Nazwa została nadana od
pomarańczowego
koloru, który był symbolem sztabu wyborczego Wiktora Juszczenki.
Przebieg pomarańczowej rewolucji
Demonstracja poparcia dla pomarańczowej rewolucji, Bruksela 2004
Bezpośrednio po zamknięciu lokali wyborczych w państwowej telewizji oraz innych środkach masowego przekazu ogłoszono zwycięstwo prorosyjskiego kandydata na prezydenta Wiktora Janukowycza. Jednak już po zamknięciu lokali wyborczych okazało się, że oficjalne wyniki wyborów różnią się znacząco od tych prawdziwych o około 11%.
Liderzy opozycyjni
Julia Tymoszenko
i Wiktor Juszczenko wezwali do obywatelskiego nieposłuszeństwa
Ukraińców
. Odpowiedzią na ich apele były kilkusettysięczne wiece poparcia dla powtórzenia głosowania w
Kijowie
,
Lwowie
,
Doniecku
, jak i w innych miastach. Apele o powtórzenie głosowania poparła
Unia Europejska
uznając, że wybory nie spełniały standardów demokratycznych. Kilka Ukraińskich miast położonych na zachodzie Ukrainy uznało Wiktora Juszczenkę za prezydenta.
Skutkiem tych działań było nadzwyczajne posiedzenie
Rady Najwyższej Ukrainy
. Ustępujący prezydent
Leonid Kuczma
wprowadził na Ukrainie
stan wyjątkowy
i zagroził użyciem siły. Wojsko i milicja stanęły po stronie demonstrantów nie dopuszczając do rozlewu krwi. Następnego dnia Centralna Komisja Wyborcza (CKW) ogłosiła prezydentem Wiktora Janukowycza. Po podaniu oficjalnych wyników prezydent Rosji
Władimir Putin
pogratulował zwycięstwa Janukowyczowi.
Odpowiedzią Ukraińców było obywatelskie nieposłuszeństwo i demonstracje w centrum Kijowa. Następnego dnia na Ukrainę przybyli
polscy
politycy, a do Polski przyjechał
Borys Tarasiuk
. Prezydent Ukrainy poprosił prezydentów –
Aleksandra Kwaśniewskiego
i
Valdasa Adamkusa
o mediację w sprawie Ukrainy. Przez kolejne kilkanaście dni trwały protesty opozycji, a na Ukrainę przyjeżdżali kolejni politycy.
Ostateczną decyzję o powtórzeniu wyborów podjął
sąd konstytucyjny
i wyznaczył wybory na
26 grudnia
2004
roku. W powtórzonych wyborach zwyciężył lider opozycji Wiktor Juszczenko. W miesiąc później –
23 stycznia
2005
roku złożył przysięgę i rozpoczął kadencję prezydencką.
Skutki pomarańczowej rewolucji
Bezpośrednim efektem pomarańczowej rewolucji była zmiana na scenie politycznej Ukrainy. W wyniku powtórzonej drugiej tury wyborów prezydentem został
Wiktor Juszczenko
, a w nowo powołanym rządzie premierem została
Julia Tymoszenko
.
Z czasem jednak tzw. "pomarańczowa koalicja" zaczęła tracić początkową siłę i spójność. Wzajemne oskarżenia rzucane przez prezydenta i premiera (wielokrotnie oskarżali się o korupcję oraz współpracę ze zwolennikami starego reżimu) spowodowały odwołanie Tymoszenko z urzędu i zastąpienie jej na tym stanowisku przez
Jurija Jechanurowa
. Koalicja wyborcza
Blok Julii Tymoszenko
przeszła wówczas do opozycji w stosunku do otoczenia prezydenta.
Pomarańczowa rewolucja zapobiegła ewolucji systemu politycznego Ukrainy w kierunku autokratycznym - zachowany został pluralizm polityczny oraz zwiększył się zakres wolności mediów. Jednocześnie, na skutek braku wymiany elit, nie przeprowadzono rewolucyjnych zmian w funkcjonowaniu państwa ukraińskiego. W następnych latach doszło wręcz do pogłębienia symbiozy polityki i wielkiego biznesu, zaniechano reform gospodarczych, nie doszło również do przełomu w procesie zbliżenia Ukrainy do UE[1]
Udział Polski
Od momentu rozpoczęcia
demonstracji
w Kijowie Ukrainę wspierała
Polska
. Organizowane były wiece, marsze, protesty i koncerty mające na celu wsparcie rewolucji.
Polscy raperzy nagrali piosenkę na cześć tej że rewolucji pt."Jest nas wielu". Udział w nagraniu brali;Ascetoholix (Doniu, Liber, Kris), 52Dębiec, Mezo, Owal, Pan Duże P.
Kijów
odwiedzili m.in. prezydenci Polski
Lech Wałęsa
i
Aleksander Kwaśniewski
, a także
Bronisław Komorowski
(
PO
) i
Lech Kaczyński
(
PiS
) oraz delegacja polskich parlamentarzystów z ówczesnym
marszałkiem
Sejmu
Józefem Oleksym
. Pomarańczową Rewolucję poparł także legendarny ruch artystyczno-polityczny
Pomarańczowa Alternatywa
z Majorem
Waldemarem Fydrychem
na czele organizując w Polsce i kilku ukraińskich miastach, w tym w Kijowie, happeningi w ramach akcji "Kijów – Warszawa – Wspólna Sprawa".
Kalendarium
Listopad 2004
21 listopada
Przedwyborcze
sondaże
oraz sondaże
exit polls
wskazywały na prozachodniego Wiktora Juszczenkę jako zwycięzcę wyborów z przewagą od 3 do 11
punktów proc.
(w zależności od badania). Po zamknięciu lokali wyborczych
21 listopada
,
Centralna Komisja Wyborcza
podała, iż po przeliczeniu 99,6% głosów, prowadzi premier Wiktor Janukowycz z 3% przewagą nad Juszczenką. Kandydat
opozycji
zakwestionował uczciwość komisji i wezwał do
obywatelskiego nieposłuszeństwa
.
W
Kijowie
odbyła się dwustutysięczna
demonstracja
poparcia dla
lidera
opozycji. Część demonstrantów rozbiła na noc miasteczko
namiotowe
.
Manifestacje
i
strajki
odbyły się również w innych ukraińskich miastach.
Międzynarodowi obserwatorzy
OBWE
(wśród nich były premier
Polski
Jerzy Buzek
) zgłosili ponad 300 nadużyć i manipulacji przy wyborach.
22 listopada Opozycję jednogłośnie poparły władze miejskie
Kijowa
. Mer stolicy
Ołeksandr Omelczenko
nakazał służbom miejskim udzielać pomocy uczestnikom protestu oraz oddał do dyspozycji swoją siedzibę obok Majdanu.
Prezydent
Rosji
Władimir Putin
jako jedyny przywódca na świecie pogratulował Wiktorowi Janukowyczowi zwycięstwa w wyborach.
Unia Europejska
wyraziła zaniepokojenie wynikami wyborów prezydenckich w Ukrainie, które nie spełniły standardów międzynarodowych, i apeluje do władz ukraińskich o ich zrewidowanie.
Wieczorem kilka zachodnioukraińskich miast (
Lwów
,
Tarnopol
,
Iwano-Frankowsk
) uznały Juszczenkę jako prawowitego prezydenta.
23 listopada
Odbyło się specjalne nocne posiedzenie
Rady Najwyższej Ukrainy
, która miała ustosunkować się do wyników wyborów, jednak przy braku
kworum
, nie podjęto żadnej decyzji. Również na tym posiedzeniu kandydat opozycji niezależnie od oficjalnych wyników złożył przysięgę prezydencką na
Biblię
, ogłaszając się
prezydentem Ukrainy
.
Członkowie oddziału specjalnego ukraińskiego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Bars przeszli na stronę opozycyjnych demonstrantów. Samochody z Barsem odjechały w nieznanym kierunku z przyczepionymi pomarańczowymi wstążkami – symboliką wyborczą Wiktora Juszczenki.
24 listopada
Ukraińska Centralna Komisja Wyborcza (CKW) ogłosiła oficjalnie prezydentem-elektem Ukrainy premiera Wiktora Janukowycza, który według niej zdobył 49,46% głosów wyborców wobec 46,61% poparcia dla Juszczenki.
NATO
zażądało rewizji wyników niedzielnych wyborów, a
Parlament Europejski
stwierdził, że nie zaakceptuje ich, jeśli nie otrzyma dowodów, że zostały prawidłowo przeprowadzone, i wstrzymuje pożyczkę.
Komisja Europejska
zaapelowała o ponowne przeliczenie głosów. Tego samego dnia
sekretarz stanu USA
Colin Powell
zadeklarował, że
Stany Zjednoczone
nie zaakceptowały wyników wyborów na Ukrainie i zagroził
sankcjami
ze strony amerykańskiego rządu.
Wieczorem do Polski przyjechał współpracownik Wiktora Juszczenki –
Borys Tarasiuk
, aby wygłosić w polskim
Sejmie
wystąpienie.
Wieczorem setki studentów wdarło się do położonego w centrum miasta Ukraińskiego Domu, w którym mieści się centrum wystawowe i sala konferencyjna. W budynku rozmieszczono sztab, który będzie koordynował akcję nieposłuszeństwa obywatelskiego.
25 listopada
Na zaproszenie Juszczenki do Kijowa z misją
mediacyjną
przybył laureat
Pokojowej Nagrody Nobla
, były
Prezydent RP
Lech Wałęsa
. Wygłosił on
przemówienie
na
Placu Niezależności
, które zostało przyjęte oklaskami.
W polskim
Sejmie
wystąpił były minister spraw zagranicznych
Ukrainy
, doradca Wiktora Juszczenki
Borys Tarasiuk
, który spotkał się również z prezydentem
Aleksandrem Kwaśniewskim
. Tarasiuk poprosił polskie władze, aby nie uznały oficjalnych wyników wyborów w Ukrainie. Polscy posłowie przyjęli przez
aklamację
apel Sejmu RP do Rady Najwyższej Ukrainy, by ta zrobiła wszystko, aby prawda, wolność i demokracja zwyciężyły w Ukrainie.
Po południu wiceminister gospodarki Ukrainy Oleh Hajduk podał się do
dymisji
na znak sprzeciwu wobec wyników wyborów prezydenckich, a opozycja ukraińska zaskarżyła do
Sądu Najwyższego
rezultaty niedzielnych wyborów prezydenckich, oficjalnie wygranych przez kandydata obozu władzy Wiktora Janukowycza.
Sąd
zabronił oficjalnej publikacji wyniku wyborów do czasu rozpatrzenia
odwołania
przeciw Komisji Wyborczej, co ma nastąpić w poniedziałek
29 listopada
.
Jednocześnie prezydent Ukrainy
Leonid Kuczma
poprosił prezydentów
Polski
– Aleksandra Kwaśniewskiego i
Litwy
–
Valdasa Adamkusa
o mediację w sprawie Ukrainy.
26 listopada
Manifestacja na ulicach
Lwowa
, 26.11.2004
Na zaproszenie prezydenta
Leonida Kuczmy
do Ukrainy przyleciał prezydent
Polski
Aleksander Kwaśniewski
. Do
Kijowa
przybył również szef
dyplomacji
Unii Europejskiej
Javier Solana
.
Prezydenci
Uzbekistanu
(
Islom Karimov
),
Kirgistanu
(
Askar Akajew
),
Kazachstanu
(
Nursułtan Nazarbajew
) oraz
Tadżykistanu
(
Emomali Rachmonow
) pogratulowali Wiktorowi Janukowyczowi zwycięstwa w wyborach prezydenckich.
Po stronie opozycji opowiedzieli się
dziennikarze
ukraińskiej telewizji publicznej oraz część
milicji
oraz
wojska
. Stacje telewizyjne zaczęły pokazywać skalę protestów przeciwko wynikom wyborów. Dziennikarze w
bezprecedensowym
na skalę światową publicznym oświadczeniu zobowiązali się więcej "nie przekazywać kłamstw rządu".
Deputowani
z
Doniecka
we wschodniej Ukrainie zapowiedzieli zorganizowanie
referendum
w sprawie utworzenia
autonomicznej
republiki, jeśli protesty spowodują unieważnienie niedzielnego zwycięstwa wyborczego Wiktora Janukowycza.
Około trzech godzin trwały w Kijowie w Pałacu Maryjskim
negocjacje
okrągłego stołu
w celu uregulowania
kryzysu
politycznego w Ukrainie, w których uczestniczyć prezydent Ukrainy
Leonid Kuczma
, lider opozycji
Wiktor Juszczenko
,
premier Ukrainy
Wiktor Janukowycz
, prezydent Polski
Aleksander Kwaśniewski
, prezydent Litwy
Valdas Adamkus
, przewodniczący
Dumy Państwowej
Rosji
Borys Gryzłow
, koordynator polityki zagranicznej
Unii Europejskiej
Javier Solana
, szef ukraińskiego parlamentu
Wołodymyr Łytwyn
i sekretarz generalny
Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie
Jan Kubiš
. Po zakończeniu obrad, prezydent
Leonid Kuczma
poinformował o stworzeniu roboczej grupy, która miała rozwiązać konflikt w Ukrainie. Komisja miała zacząć prace natychmiast. Uczestnicy okrągłego stołu zadeklarowali bezkrwawe rozwiązanie kryzysu powyborczego i rozpoczęcie stałych negocjacji.
27 listopada
Parlament
Ukrainy
przyjął
uchwałę
, która uznaje, że druga
tura
wyborów prezydenckich
odbyła się przy masowych naruszeniach
ordynacji wyborczej
i nie odzwierciedla woli
elektoratu
Ukrainy. Przewodniczący parlamentu
Wołodymyr Łytwyn
poparł żądania ukraińskiej
opozycji
i opowiedział się za powtórzeniem drugiej tury wyborów. Na ulicach
Kijowa
zapanowała radość.
28 listopada
Prezydent Ukrainy
Leonid Kuczma
ocenił na nadzwyczajnym posiedzeniu Ukraińskiej Rady Bezpieczeństwa Narodowego i Obrony, że bardzo źle idą rozmowy grup roboczych złożonych z dwóch kandydatów do prezydentury Ukrainy
Wiktora Juszczenki
i
Wiktora Janukowycza
. Kuczma powiedział, że rozmowy
władzy
i
opozycji
są bardzo trudne i nikt nie może dziś powiedzieć jaki będzie
kompromis
i czy uda się go osiągnąć.
Kandydat na prezydenta,
lider
opozycji ukraińskiej
Wiktor Juszczenko
powiedział, że tłum jego zwolenników pozostanie na
placu Niezależności w Kijowie
aż do całkowitego zwycięstwa."
Zjazd przedstawicieli wschodnich regionów Ukrainy w
Siewierodoniecku
ogłosił, że uznaje za prezydenta kraju
premiera
Wiktora Janukowycza
.
Ze strony przedstawicieli wschodnich i południowych obwodów Ukrainy, które poparły
Wiktora Janukowycza
, coraz częściej padają głosy o przeprowadzeniu
referendum
dotyczącego
secesji
tych regionów. Władze
obwodu donieckiego
(Rada Obwodowa), popierającego premiera Wiktora Janukowycza, wyznaczyły na
5 grudnia
referendum
w sprawie utworzenia
autonomii
regionu. Jednak aby powołać region autonomiczny
parlament
musiałby najpierw znowelizować
konstytucję
, a następnie zatwierdzić poprawki podczas ogólnoukraińskiego
referendum
, co oznacza, że nawet jeśli referendum zostanie zorganizowane to i tak nie będzie miało następstw
prawnych
. Zarówno
Wiktor Juszczenko
jak i
Leonid Kuczma
ostro zaprotestowali przeciwko możliwości podziału
kraju
.
Ukraińska polityk
Julia Tymoszenko
, która współpracuje z Wiktorem Juszczenką, zagroziła, że zablokuje ustępującego prezydenta Leonida Kuczmę w jego własnym domu, jeśli w ciągu 24 godzin nie spełni żądań utworzonego przez nią Komitetu Ocalenia Narodowego. Oprócz tego Tymoszenko wysunęła cztery żądania: Kuczma ma wydać
dekret
o
zwolnieniu
Wiktora Janukowycza ze stanowiska szefa rządu za sfałszowanie wyników wyborów prezydenckich, dokonać zmiany składu Centralnej Komisji Wyborczej, zdymisjonować
gubernatorów
, którzy wspierają ruchy separatystyczne na wschodzie i południu Ukrainy (
Charków
,
Ługańsk
i
Donieck
) oraz ma zobligować
prokuraturę
generalną do wszczęcia
spraw karnych
przeciwko trzem gubernatorom i ich współpracownikom.
29 listopada
Do Ukrainy udała się delegacja polskiego parlamentu, z
marszałkiem
Józefem Oleksym
, któremu towarzyszą wicemarszałek
Kazimierz Michał Ujazdowski
z PiS, przewodniczący klubu
SLD
Krzysztof Janik
, lider
Socjaldemokracji Polskiej
Marek Borowski
oraz
Antoni Macierewicz
z
Ruchu Katolicko-Narodowego
.
Ustępujący prezydent Ukrainy
Leonid Kuczma
opowiedział się za ponownym przeprowadzeniem wyborów prezydenckich, które miałyby pomóc wyjść
Ukrainie
z
kryzysu
politycznego, jaki powstał po poprzednich wyborach. Pomoc w tej sprawie zaoferowała
Rada Europy
. Powtórzyć wybory chce również premier Janukowycz, jedynie Wiktor Juszczenko domaga się ponownego rozpisania drugiej tury wyborów.
Lider
opozycji
ukraińskiej,
Wiktor Juszczenko
wezwał
Sąd Najwyższy
do unieważnienia decyzji Centralnej Komisji Wyborczej, przyznającej zwycięstwo wyborcze premierowi Wiktorowi Janukowyczowi. Sąd Najwyższy wstrzymał się z wydaniem orzeczenia w sprawie zakwestionowania wyników wyborów prezydenckich.
Niezależna pozarządowa ukraińska
organizacja
Otwarta Ukraina opublikowała raport dotyczący
fałszerstw
wyborczych podczas drugiej
tury
wyborów prezydenckich w Ukrainie. Według organizacji sfałszowano ponad 3 mln głosów na korzyść
Wiktora Janukowycza
.
30 listopada
Parlament Ukrainy
odrzucił w
głosowaniu
wniosek
ukraińskiej
opozycji
w sprawie
dymisji
rządu
Wiktora Janukowycza
.
Szef sztabu wyborczego
Wiktora Juszczenki
–
Ołeksandr Zinczenko
poinformował, że
opozycja
zerwała
negocjacje
z władzami w sprawie rozwiązania kryzysu po wyborach prezydenckich i wznowiła blokadę budynków rządowych w
Kijowie
. Opozycja odrzuciła propozycję Janukowycza, aby ten sprawował
urząd
prezydenta
kraju
w zamian za teczkę
premiera
dla Juszczenki, sprzeciwia się także stanowczo "opcji zerowej", czyli pomysłowi przeprowadzenia wyborów na nowo (ukraińskie prawo wyborcze zabrania w takim wypadku ponownego ubiegania się o prezydenturę tym samym kandydatom).
Grudzień 2004
1 grudnia
W tajnym
głosowaniu
Rada Najwyższa Ukrainy
przyjęła
uchwałę
, w której postawiła
wotum nieufności
wobec
rządu
Janukowycza
oraz zaproponowała powołanie rządu jedności narodowej. Uchwała sprzeciwia się także
secesji
kraju
i wzywa
prezydenta
Kuczmę
do
dymisji
rządu Janukowycza, nie przeszedł natomiast wniosek o wotum nieufności dla
prokuratora generalnego
. Za uchwałą opowiedziało się 228
deputowanych
, przy wymaganej liczbie 226 głosów.
Premier
Ukrainy
Wiktor Janukowycz
odmówił podania się do dymisji po wotum nieufności dla jego rządu przegłosowanym przez
parlament
. Janukowycz nie uznaje decyzji parlamentu o wyrażeniu
wotum nieufności
wobec jego
rządu
.
2 grudnia
Parlament Europejski
zdecydowaną większością głosów przyjął uchwałę, w której przedstawia stanowisko, iż
wybory prezydenckie na Ukrainie 2004
zostały sfałszowane, a drugą turę wyborów należy unieważnić i powtórzyć. Według PE, wybory powinny się odbyć jeszcze w grudniu.
Eurodeputowani
skrytykowali również
prezydenta
Rosji
Władimira Putina
, za to, że robił wszystko, by wpłynąć na wynik wyborów w
Ukrainie
i zapewnić zwycięstwo
premierowi
Wiktorowi Janukowyczowi
.
Ustępujący prezydent Ukrainy
Leonid Kuczma
wyleciał do
stolicy
Rosji
–
Moskwy
, gdzie spotkał sie z prezydentem Władimirem Putinem. Wspólnie skrytykowali postulat powtórzenia drugiej tury
wyborów
. Jednocześnie Kuczma zapowiedział, że jest gotów zdymisjonować gabinet, o ile miałoby to się wiązać z reformą ustrojową przekazującą część kompetencji prezydenckich parlamentowi i rządowi.
Przed ukraińskim Sądem Najwyższym zeznawali członkowie Centralnej Komisji Wyborczej, którzy potwierdzili nieprawidłowości podczas drugiej
tury
wyborów prezydenckich. Według jednego ze
świadków
do
urn
dorzucono ponad milion głosów.
Wiktor Juszczenko
zapowiedział, ze w przypadku użycia siły przez obóz
władzy
,
opozycja
też odpowie siłą.
3 grudnia
Kolejny dzień manifestacji
Według decyzji ukraińskiego Sądu Najwyższego druga tura
wyborów prezydenckich
zostanie powtórzona. Uznano, iż nie sposób ustalić rzeczywistych wyników
głosowania
w drugiej turze wyborów prezydenckich. Powtórka ma odbyć się
26 grudnia
. Datę tę proponowali jako jedną z ewentualnych
polscy
i
unijni
mediatorzy. Wyrok oznacza porażkę koncepcji prezydenta
Leonida Kuczmy
, który proponował, by powtórzyć całe wybory. Na postanowienie sądu entuzjazmem zareagowały setki tysięcy zwolenników
Wiktora Juszczenki
, którzy pikietują od 12 dni centrum
Kijowa
. Nad centralnym
Placem Niezależności
widać
sztuczne ognie
, w centrum wszędzie słychać okrzyki entuzjazmu i klaksony samochodów. Decyzja
Sądu Najwyższego
jest ostateczna i nie podlega odwołaniu.
4 grudnia
Ukraińska Centralna Komisja Wyborcza (CKW) podporządkowała się decyzji
Sądu Najwyższego
i wyznaczyła na
26 grudnia
powtórzenie drugiej tury
wyborów prezydenckich
.
Około 10 tys. ludzi demonstrowało w
Odessie
na południu
Ukrainy
poparcie dla
premiera Ukrainy
Wiktora Janukowycza
, który zdaniem uczestników manifestacji jest wybranym zgodnie z prawem prezydentem Ukrainy. Wśród uczestników wiecu w Odessie był
mer
miasta Rusłan Bodełan.
Po decyzji Sądu Najwyższego
Ukrainy
, nakazującej powtórzenie drugiej tury wyborów prezydenckich, ukraiński parlament rozpoczął
debatę
nad zmianami w
ordynacji wyborczej
i
konstytucji
Ukrainy.
5 grudnia
Ustępujący
prezydent Ukrainy
,
Leonid Kuczma
oświadczył, że stara się wynegocjować umowę, która zagwarantowałaby jemu i jego rodzinie nietykalność w zamian za spełnienie żądań opozycji, dotyczących wyznaczonej ponownej drugiej tury wyborów.
Przywódca
ukraińskiej
opozycji
Wiktor Juszczenko
oświadczył, że grozi mu się śmiercią, a jego najbliższa rodzina mieszka w ukryciu poza
Kijowem
. Oświadczył również, że do środy
parlament
musi uchwalić zmiany w
ordynacji wyborczej
, aby zapewnić uczciwe głosowanie podczas powtórzonej drugiej tury wyborów prezydenckich. Ponownie zaapelował do
prezydenta
Kuczmy
o
zdymisjonowanie
rządu
Wiktora Janukowycza
i członków Centralnej Komisji Wyborczej (CKW).
6 grudnia
W
kijowskim
Pałacu Maryjskim rozpoczęła się wieczorem trzecia runda rokowań
okrągłego stołu
z udziałem
ukraińskich
władz
,
opozycji
i zagranicznych
mediatorów
. W rokowaniach okrągłego stołu biorą udział: ustępujący prezydent Ukrainy
Leonid Kuczma
, kandydaci na prezydenta: lider opozycji
Wiktor Juszczenko
i
premier
Wiktor Janukowycz
, przewodniczący parlamentu ukraińskiego
Wołodymyr Łytwyn
oraz mediatorzy: prezydenci
Polski
i
Litwy
Aleksander Kwaśniewski
i
Valdas Adamkus
oraz szef
dyplomacji
Unii Europejskiej
Javier Solana
, szef polskiej dyplomacji
Włodzimierz Cimoszewicz
, przewodniczący
Dumy Państwowej
Rosji
Borys Gryzłow
i sekretarz generalny
Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie
Jan Kubiš
. Kolejna próba rozmów zakończyła się fiaskiem.
7 grudnia
Leonid Kuczma
zwrócił się do
Rady Najwyższej Ukrainy
o odwołanie Centralnej Komisji Wyborczej, która dopuściła do sfałszowania II tury wyborów prezydenckich z
21 listopada
. Do nowej CKW prezydent chce jednak powołać 14 członków ze starej Komisji. Premier
Wiktor Janukowycz
ponownie odmówił podania się do
dymisji
i argumentował, że spełnił warunek szefa
dyplomacji
Unii Europejskiej
Javiera Solany
o równych warunkach rywalizacji wyborczej.
Prezydent
Leonid Kuczma
podpisał
dekret
wysyłający na
urlop
premiera
Wiktora Janukowycza
i powierzający pełnienie obowiązków szefa rządu jego zastępcy
Mykole Azarowowi
.
8 grudnia
Lider ukraińskiej
opozycji
Wiktor Juszczenko
ogłosił na
kijowskim
placu Niezależności
zwycięstwo trwającej od
22 listopada
pomarańczowej rewolucji.
Parlament
Ukrainy
prawie jednogłośnie zmienił
ordynację wyborczą
i dokonał
nowelizacji
(która, zgodnie z ustaleniami, ma wejść w życie we
wrześniu
2005
roku)
konstytucji
. Zmiany ustawy zasadniczej odebrały część uprawnień
prezydentowi
, a przekazały je
premierowi
i parlamentowi.
9 grudnia
Sojusz Północnoatlantycki NATO
i
Rosja
zaapelowały o wolne i uczciwe wybory w
Ukrainie
. Szefowie
dyplomacji
NATO
i
Rosji
zgodzili się w
Brukseli
, że
Ukraińcy
mają prawo wybrać kogo chcą, a nikt z zewnątrz nie może w to ingerować.
10 grudnia
Ustępujący
premier Ukrainy
i kandydat na prezydenta
Wiktor Janukowycz
wezwał kandydata
opozycji
Wiktora Juszczenkę
do udziału w otwartej
debacie
. Jednocześnie Janukowycz potępił 17-dniowe protesty opozycji, a za doprowadzenie do nich oskarżył ekipę prezydenta
Leonida Kuczmy
.
Wiktor Juszczenko
został przyjęty do kliniki Klinika Rudolfinerhaus w
Wiedniu
w
Austrii
, w której leczył się wcześniej z powodu nieustalonej choroby.
11 grudnia
na ulicach Kijowa trwają protesty, 22 grudnia
Wiedeńscy
lekarze z
kliniki
, w której leczy się
ukraiński
przywódca
opozycji
i kandydat na prezydenta
Wiktor Juszczenko
, poinformowali, że jego choroba była spowodowana zatruciem
dioksynami
. Nie jest jasne, czy zatrucie było efektem celowego działania.
Prokuratura ukraińska wznowiła śledztwo w sprawie domniemanego otrucia Wiktora Juszczenki.
12 grudnia
Kandydat na prezydenta
Ukrainy
Wiktor Juszczenko
powrócił do
Kijowa
z
Wiednia
, gdzie w prywatnej klinice Rudolfinerhaus przechodził w ciągu weekendu badania po wrześniowym zatruciu
dioksynami
.
25 grudnia
Sąd
Konstytucyjny
w
Ukrainie
uznał za niezgodną z
Konstytucją
poprawkę do
ordynacji wyborczej
zezwalającą na
głosowanie
w domach tylko posiadaczom pierwszej grupy inwalidzkiej.
26 grudnia
lokal wyborczy w okręgu dniepropietrowskim, 26 grudnia
W powtórzonej II turze
wyborów prezydenckich
zwyciężył
Wiktor Juszczenko
przed
Wiktorem Janukowyczem
. Ukraińska Centralna Komisja Wyborcza ogłosiła, ze po przeliczeniu 99,84 procent głosów, na Juszczenkę zagłosowało 52,03 proc., a na Janukowycza 44,16 proc. wyborców.
29 grudnia
W Kijowie kilkuset zwolenników Wiktora Juszczenki zablokowało na jego wezwanie gmach rządu. Blokada ma na celu niedopuszczenie do posiedzenia gabinetu pod przewodnictwem premiera Wiktora Janukowycza.
31 grudnia
Premier Ukrainy
Wiktor Janukowycz
w transmitowanym przez telewizję noworocznym orędziu do narodu ogłosił ustąpienie ze stanowiska szefa rządu.
Styczeń 2005
5 stycznia
Prezydent
Leonid Kuczma
przyjął dymisję premiera
Wiktora Janukowycza
. Tymczasowym premierem będzie
Mykoła Azarow
, dotychczas pierwszy wicepremier.
6 stycznia
Ustępujący
prezydent Ukrainy
Leonid Kuczma zdymisjonował
rząd
Wiktora Janukowycza
i powierzył mu pełnienie obowiązków do czasu powołania nowego rządu.
10 stycznia
Centralna Komisja Wyborcza poinformowała wieczorem w
Kijowie
, że
Wiktor Juszczenko
został oficjalnym zwycięzcą
wyborów prezydenckich w Ukrainie
. Po podliczeniu głosów z 225 obwodowych komisji wyborczych, CKW zakomunikowała, że za Juszczenką opowiedziało się 15.115.712 Ukraińców. Stanowiło to 51,99% ważnych głosów oddanych w wyborach przeprowadzonych 26 grudnia 2004 roku. Kontrkandydata Juszczenki,
Wiktora Janukowycza
, poparło 12.848.528 biorących udział w głosowaniu, co stanowiło 44,20% głosów ważnych.
23 stycznia
Wiktor Juszczenko
złożył w ukraińskim parlamencie przysięgę prezydencką na
Konstytucję
i
Ewangelię
, oficjalnie obejmując władzę.
Przypisy
Zobacz też
Linki zewnętrzne