Na znaczku pocztowym Armenii

Aram Iljicz Chaczaturian, orm. Արամ Խաչատրյան (ur. 6 czerwca 1903 w Tbilisi , zm. 1 maja 1978 w Moskwie ) – ormiański kompozytor muzyki poważnej , dyrygent i pedagog.

Początkowo studiował biologię na Uniwersytecie w Moskwie, następnie rozpoczął naukę w szkole muzycznej im. Gniesinych w Moskwie: wiolonczelę u S.F. Byczkowa a kompozycję u M.F. Gniesina. W 1929 roku wstąpił do Konserwatorium Moskiewskiego gdzie studiował kompozycję u Miaskowskiego . Od 1950 był profesorem kompozycji w konserwatorium w Moskwie. Stosował w swej muzyce – doskonałej pod względem technicznym – oryginalne motywy ormiańskie, gruzińskie i tureckie; materiał folklorystyczny przenika wszystkie jej warstwy, wpływa na melodykę, harmonikę (o specyficznej, lecz zawsze tonalnej strukturze), żywą rytmikę (częstokroć motoryczną) i jaskrawą instrumentację.

Ważniejsze kompozycje:

• 1932 - Toccata na fortepian
• 1933 - Suita taneczna na orkiestrę
• 1934 , 1943 , 1947 - 3 symfonie
• 1936 - Koncert fortepianowy
• 1938 - Kantata na chór i orkiestrę
• 1940 - Koncert skrzypcowy
• 1939 - balet Sczastie
• 1942 - balet Gajane (I wersja 1942 , II wersja 1952 )
• 1946 - Koncert wiolonczelowy
• 1954 - balet Spartakus
• 1961 - Sonata fortepianowa
• 1961 - rapsodia na skrzypce i orkiestrę
• 1963 - rapsodia na wiolonczelę i orkiestrę
• 1965 - rapsodia na fortepian i orkiestrę
• 1966 - utwór jazzowy na klarnet dla Benny Goodmana

Taniec z szablami z baletu Gajane oraz Adagio z Spartakusa należą do najbardziej znanych jego utworów. Adagio z Gajane służy jako muzyka na początku drugiej części filmu 2001: Odyseja kosmiczna .

Innymi bardziej znanymi utworami Chaczaturiana są: muzyka do sztuki Lermontowa Maskarada, trzy symfonie , Koncert skrzypcowy , Koncert wiolonczelowy i Koncert fortepianowy .

Po śmierci jego mózgowie badał Institut Mozga .

Bibliografia

• G. M. Szniejerson: A. Chaczaturian, Moskwa 1958
• V. Juzefovich: A. Khatchaturyan, N. York 1985.

Zobacz też

• Kompozytorzy muzyki poważnej