Morawa (cz. i sł. Morava, niem. March, węg. Morva) – rzeka na
Morawach
, we wschodniej
Austrii
i na zachodniej
Słowacji
,
dopływ
Dunaju
. Długość – 352 km, w tym 242 km w
Republice Czeskiej
, 40 km jako granica czesko-słowacka i 70 km jako granica słowacko-austriacka. Powierzchnia
zlewni
– 26 658 km², w tym:
- w Republice Czeskiej – 22 393 km² – 84%
- na Słowacji – 2283 km² – 8,6%
- w Austrii – 1982 km² – 7,4%
Średni roczny przepływ mierzony u ujścia – 109 m³/s.
Źródła Morawy znajdują się na południowych stokach szczytu
Śnieżnik
(cz. Králický Sněžník) – kulminacji
Masywu Śnieżnika
w północno-zachodnim zakątku
Moraw
, na granicy
polskiej
ziemi kłodzkiej
i niedaleko czeskiego
Śląska Opawskiego
, na wysokości ok. 1380 m n.p.m. W początkowym biegu Morawa płynie na południe szeroką kotliną między Międzygórzem Czeskomorawskim a
Jesionikami
. Przed miastem
Litovel
zmienia kierunek na południowo-wschodni, a przed
Ołomuńcem
znów na południowy.
W okolicach Ołomuńca Morawa traci charakter rzeki górskiej – zaczyna płynąć szeroką kotliną, która nosi nazwę Obniżenia Górnomorawskiego i rozdziela Wyżynę Drahańską od
Gór Odrzańskich
. Poniżej Ołomuńca Morawa jest częściowo uregulowana. Koło wsi Troubky przyjmuje swój pierwszy większy dopływ –
Beczwę
, po czym przepływa przez miasto
Kromieryż
. W tej okolicy rzeka zaczyna zataczać wielki, łagodny łuk na wschód, którego miejsce najbardziej wysunięte na wschód znajduje się koło wsi Napajedla. Wewnątrz tego łuku znajduje się masyw górski
Chrziby
, który dolina Morawy oddziela od
Gór Hostyńskich
, od
Gór Wizowickich
i od południowej części
Białych Karpat
. Na tym odcinku dolinę tę nazywa się już Obniżeniem Dolnomorawskim. Morawa przepływa przez miasto
Uherské Hradiště
, po czym koło wsi Rohatec zaczyna nią biec granica Republiki Czeskiej i Słowacji. Następnie rzeka przepływa przez miasto
Hodonín
i wypływa na
Nizinę Zahorską
.
W dolnym biegu Morawa jest rzeką typowo nizinną, z małym spadkiem (0,18%) i małą prędkością wody (0,6 m/s), płynie meandrując. Na południe od wsi Lanžhot Morawa przyjmuje swój największy dopływ –
Dyję
. Od tego miejsca Morawa stanowi granicę słowacko-austriacką. Następnie zatacza lekki łuk na zachód, po czym wraca do kierunku południowego. Na tym odcinku Morawa stanowi wschodnią granicę nizinnej krainy zwanej "
Morawskie Pole
" (niem. Marchfeld) w północno-wschodniej
Dolnej Austrii
. Morawa wpada do Dunaju na jego 1880 kilometrze, w
Devínie
, dzielnicy
Bratysławy
. Ujście Morawy znajduje się na wysokości 136 m n.p.m. Na odcinku ujściowym Morawa tworzy śródlądową deltę, rokrocznie zalewaną powodziami, stanowiącą ostoję unikalnych i zagrożonych gatunków roślin i zwierząt.
Morawa jest największą i główną rzeką Moraw, które niemal w całości leżą w jej zlewisku, oraz jednym z największych dopływów Dunaju. Na terenie jej
dorzecza
mieszka 2,9 mln ludzi. Wody Morawy są wykorzystywane gospodarczo, głównie do zaopatrzenia w wodę ludności i upraw oraz do produkcji prądu. Po wielkiej powodzi w
1997
wzrosło znaczenie
zbiorników wodnych
jako instrumentu ochrony przeciwpowodziowej. W basenie Morawy istnieją 34 sztuczne zbiorniki wodne o łącznej maksymalnej pojemności 659 106 m³. Spośród nich 20, o łącznej maksymalnej pojemności 520 106 m³, znajduje się na Dyi i jej dopływach.
Dolina Morawy stanowi korytarz komunikacyjny łączący Ołomuniec z północą i południem Moraw. Niemal całą jej długością biegnie linia kolejowa, której na odcinku od okolic miasta
Zábřeh
aż do ujścia towarzyszy droga krajowa.
Zobacz też
Linki zewnętrzne