Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie

Ukraińska Republika Ludowa

Ukraińska Republika Ludowa

Українська Народна Республіка
Ukraińska Republika Ludowa

1918 - 1920
Flaga Ukrainy
Godło Ukrainy
Flaga Ukrainy Godło Ukrainy
Hymn : Ще не вмерла Україна
(Jeszcze nie zginęła Ukraina)
Położenie Ukrainy
Język urzędowy ukraiński , rosyjski , polski , jidysz
Stolica Kijów
Ustrój polityczny Republika
Jednostka monetarna karbowaniec , hrywna
Proklamowanie niepodległości Rosja Radziecka
22 stycznia 1918
aneksja Rosja Radziecka
11 czerwca 1920
Godło Rosji
To jest artykuł z cyklu
Historia Ukrainy
Roszczenia terytorialne URL
Znaczek pocztowy Ukraińskiej Republiki Ludowej
Banknoty Ukraińskiej Republiki Ludowej 1918: 100 i 500 hrywien

Ukraińska Republika Ludowa ( ukr. Українська Народна Республіка) – jedno z dwóch państw ukraińskich (obok ZURL ) powstałych w wyniku I wojny światowej .

Spis treści

Powstanie URL

Po obaleniu 15 marca 1917 roku cara Mikołaja II z rosyjskiego tronu Ukraińcy postanowili niezwłocznie działać na rzecz własnej autonomii. Już 17 marca powołali organ swojej autonomicznej władzy ustawodawczej o nazwie Ukraińska Centralna Rada .

UCR wydała kolejno cztery uniwersały będące wyrazem narastających nadziei na niezależność:

Pierwszym prezydentem URL został wybrany Mychajło Hruszewski . Hymnem Ukraińskiej Republiki Ludowej został ustanowiony tekst zaczynający się od słów Ще не вмерла Україна (Jeszcze nie umarła Ukraina). Prekursorem do tego hymnu stała się polska pieśń legionów napisana przez Józefa Wybickiego , będąca od 1927 roku oficjalnym hymnem państwowym Rzeczpospolitej Polskiej [2].

Pierwsza wojna ukraińsko-bolszewicka i Hetmanat

Już ogłoszenie autonomii w ramach Rosji bolszewickiej doprowadziło do wybuchu pierwszej wojny ukraińsko-bolszewickiej, a deklaracja niepodległości została ogłoszona w trakcie intensywnych działań wojennych. Wobec słabości armii ukraińskiej bolszewicy zajęli stolicę Ukrainy ( Kijów ) 8 lutego 1918 roku. Na krótko, bo już 1 marca odzyskano miasto, ale rząd URL zwrócił się o pomoc do państw centralnych .

W tym celu rząd ukraiński wysłał delegatów na rozmowy pokojowe w Brześciu Litewskim . W ich wyniku 3 marca Niemcy , Austro-Węgry i ich sojusznicy zawarły z Rosją i URL tzw. traktat brzeski . URL zrzekła się w nim pretensji do austro-węgierskiej części Ukrainy (Galicji). Z kolei Rosja uznała, że wymienione w traktacie nowo powstałe państwa, w tym Ukraina, nie są związane żadnymi obowiązkami wobec Rosji, która nie będzie wtrącać się w ich wewnętrzne sprawy. W kwestii ukraińskiej Rosja zobowiązała się do bezzwłocznego zawarcia pokoju z URL, wycofania z terytorium URL wojsk rosyjskich i bolszewickich oraz zaprzestania działań przeciwko organom władzy URL. Na miejsce bolszewików, na terytorium URL wkroczyły wojska niemieckie i austro-węgierskie.

Jednakże ówczesny rząd niemiecki był nastawiony nieprzychylnie do rządzących w Kijowie socjaldemokratów. Wykorzystał to dawny oficer carski Pawło Skoropadski , który z poparciem Niemców dokonał zamachu stanu i obwołał się hetmanem . 29 kwietnia Skoropadski ogłosił likwidację Ukraińskiej Republiki Ludowej i proklamował powstanie Państwa Ukraińskiego ( hetmanatu ). Swoje zobowiązania z Brześcia Rosja radziecka wypełniła dopiero 12 czerwca 1918, kiedy to zawarła preliminaryjny pokój z Państwem Ukraińskim.

Dyrektoriat i wybuch drugiej wojny ukraińsko-bolszewickiej

Po kapitulacji państw centralnych w listopadzie 1918 roku Skoropadski został pozbawiony zaplecza militarnego, gdyż Niemcy i Austro-Węgry musiały stawić czoła swoim problemom wewnętrznym. W tej sytuacji 14 grudnia Symon Petlura i Wołodymyr Wynnyczenko przeprowadzili, przy wsparciu korpusu Strzelców Siczowych pod dowództwem płk. Jewhena Konowalca , przewrót wojskowy. Proklamowano na powrót Ukraińską Republikę Ludową, jednak już bez Centralnej Rady i urzędu prezydenta. Najwyższą władzę w państwie sprawował Dyrektoriat (ukr. Директорія), początkowo pod przewodnictwem Wynnyczenki.

Realizując politykę odzyskiwania terytoriów utraconych w wyniku traktatu brzeskiego, bolszewicy w listopadzie utworzyli w Kursku Tymczasowy Robotniczo-Chłopski Rząd Ukrainy , a Armia Czerwona wkroczyła na terytorium URL, tym samym nieformalnie rozpoczynając drugą wojnę ukraińsko-bolszewicką. Ponieważ noty protestacyjne rządu ukraińskiego pozostały bez odpowiedzi, 16 stycznia 1919 roku Ukraina oficjalnie wypowiedziała wojnę Rosyjskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republice Radzieckiej .

Rząd Wynnyczenki w polityce wewnętrznej był radykalnym rządem socjalistycznym, m.in. planowano nacjonalizację przemysłu i całkowitą konfiskatę majątków ziemskich na potrzeby reformy rolnej. Ostatecznie reforma rolna została przeprowadzona z zachowaniem ograniczonego prawa własności dotychczasowych właścicieli, a nacjonalizację odwołano, jednakże same plany zdążyły się już przyczynić do spadku popularności rządu w wyższych warstwach społeczeństwa. Wśród chłopów rząd również nie cieszył się dużym poparciem z powodu ograniczenia reformy rolnej, podczas gdy pod rządami bolszewickimi cała ziemia została skonfiskowana dotychczasowym właścicielom (po czym chłopom ją zabrano, czego jednak wówczas chłopi się nie domyślali).

Mimo prób, rząd Wynnyczenki nie zdołał również doprowadzić do zawarcia pokoju z radziecką Rosją, ta bowiem domagała się włączenia Dyrektoriatu do rządu Ukraińskiej Republiki Radzieckiej, a więc de facto likwidacji URL. Z kolei ogłoszenie aktu zjednoczenia URL i Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej 22 stycznia 1919 roku otworzyło nowy front wojny – z Polską .

Rządy Petlury

Rząd URL w 1920 roku, Symon Petlura siedzi w środku.

W atmosferze oskarżeń o nieudolność i wobec postępów bolszewików, którzy w lutym 1919 roku zajęli Kijów, Wynnyczenko został odsunięty, a przewodnictwo Dyrektoriatu objął dotychczasowy głównodowodzący armią URLSymon Petlura . Połączone armie URL i UHA stopniowo ulegały siłom bolszewickim. Po zajęciu Kijowa rząd URL ewakuował się na Wołyń, gdzie walki toczyły się równocześnie z Polakami, a ostatecznie do Kamieńca Podolskiego . Po zajęciu tego miasta przez bolszewików w maju 1919, rząd ukraiński zawarł rozejm z Polską. Pozwoliło to na reorganizację armii i – dzięki zamknięciu frontu polskiego oraz wybuchowi antybolszewickich powstań chłopskich – przeprowadzenie skutecznego kontrnatarcia, które doprowadziło do wyzwolenia w czerwcu Kamieńca. Jednoczesna ofensywa Armii Białych Rosjan ( Armia Ochotnicza ) pod dowództwem gen. Antona Denikina doprowadziła do zajęcia Kijowa przez białych.

Denikin nie zamierzał zgodzić się na niepodległość Ukrainy. Na zdobytych ziemiach ukraińskich Biali głosili ideę jedynej i niepodzielnej Rosji, niszczono ukraińskie szkoły i organizacje kulturalne, wprowadzano masowe represje wobec ukraińskiej inteligencji[3]. 31 sierpnia Armia Ochotnicza opuściła Kijów, który został zajęty przez armię URL i wspomagające ją oddziały UHA .

Lato 1919 roku było niekorzystne dla bolszewików, gdyż większość terytorium Naddnieprza znajdowała się pod kontrolą Polski, URL/UHA lub Armii Ochotniczej Denikina, które jednak walczyły ze sobą nawzajem. Przez wrzesień i październik 1919 roku trwały walki między Armią Ochotniczą a wojskami ukraińskimi. W październiku załamała się pod Orłem ofensywa Denikina na Moskwę. Nastąpił rozkład Armii Ochotniczej i jej szybki odwrót na południe. W konsekwencji w grudniu Armia Czerwona ponownie zajęła Kijów, przejmując go z rąk Białych, a wojska ukraińskie zostały całkowicie okrążone w rejonie Kamieńca Podolskiego . Część oddziałów ukraińskich ( Jurko Tiutiunnyk , Mychajło Omelianowicz-Pawlenko ) przeszła do półpartyzanckiej walki na tyłach bolszewików i Armii Ochotniczej (tzw. I pochód zimowy ).

Wojna polsko-ukraińsko-bolszewicka

Po porozumieniu między Piłsudskim i Petlurą doszło do podpisana 22 kwietnia 1920 roku polsko-ukraińskiej umowy (tzw. umowa warszawska 1920 ). Przewidywała ona wspólną wojnę przeciwko bolszewikom, a następnie uznanie przez Polskę niepodległości URL na terenach na wschód od linii Zbrucza . Armia Czynna Ukraińskiej Republiki Ludowej podlegała taktycznie polskiej 6 Armii gen. Wacława Iwaszkiewicza-Rudoszańskiego , a operacyjnie dowództwu Frontu Ukraińskiego (od 9 lipca 1920 – Front Południowo-Wschodni).

W konsekwencji podjętej 25 kwietnia ofensywy Wojska Polskiego i armii URL, 7 maja 1920 oddziały 3 Armii gen. Rydza Śmigłego, wraz z oddziałami ukraińskimi, odebrały bolszewikom Kijów[4]. Po przełamaniu pod Samhorodkiem frontu przez Armię Konną Budionnego wojska polskie i ukraińskie były zmuszone 11 czerwca opuścić Kijów (do którego już nigdy nie powróciły) i wycofać się w kierunku Polesia . Kontrofensywa rozpoczęła się wygraną w bitwie warszawskiej 15 sierpnia , rozbiciem Armii Konnej Siemiona Budionnego pod Zamościem i Komarowem (z udziałem wojsk 6 Dywizji Armii Czynnej URL), a następnie w bitwie nad Niemnem (wrzesień 1920 ). Jednak mimo sukcesów militarnych, w październiku delegacja Sejmu podpisała w Rydze zawieszenie broni , jednocześnie uznając USRR jako stronę rokowań. Stanowiło to złamanie umowy warszawskiej, mimo że nie została ona nigdy ostatecznie ratyfikowana przez polski Sejm. W konsekwencji zawieszenia broni Piłsudski wstrzymał 18 października natarcie wojsk polskich, co nie przeszkodziło mu w dalszym, aktywnym wspieraniu walczących wojsk ukraińskich.

Nie bacząc na warunki rozejmu z bolszewikami Polacy przez cały październik i listopad dostarczali zaopatrzenia Ukraińcom. Poprzez 6 Armię przekazali oddziałom ukraińskim 20 milionów marek, znaczne ilości umundurowania (w tym zimowego), żywność, broń i inne wyposażenie wojskowe. Od 15 października do połowy listopada Ukraińcy otrzymali m.in. 10 tysięcy płaszczy, 8700 par butów, 26 tysięcy par spodni i koszul, 15 tysięcy bochenków chleba i 6 ton sucharów[5], a także znaczne ilości uzbrojenia i sprzętu wojskowego[6] w tym: 8 samochodów pancernych, 20 dział, 150 karabinów maszynowych, 10 tysięcy karabinów. Oprócz wymienionego wsparcia materialno-technicznego strona polska udzieliła Ukraińcom pomocy w zakresie organizacyjnym, transportowym i logistycznym. Nadto w końcu września podpułkownik Walery Sławek , prawdopodobnie inicjując pomysł samego Józefa Piłsudskiego, utworzył liczący około 1200 żołnierzy oddział przeciwko Armii Czerwonej mający walczyć u boku Armii URL, w którego skład wchodzili pochodzący z Ukrainy Polacy[7]. Walczyli oni u boku wojsk ukraińskich w listopadzie 1920 roku. Oddział polski składał się z około 1200 żołnierzy w którego skład wchodziły: 2 bataliony piechoty, 2 szwadrony jazdy, bateria artylerii konnej (4 armaty) i oddział sztabowy[5]

Mimo dalszego wspierania Ukraińców przez Polaków, licząca 40.000 żołnierzy armia URL została pokonana w samodzielnej kampanii (trwającej w dniach 11-20 listopada 1920) przez Armię Czerwoną , 21 listopada 1920 roku ewakuowała się do Polski, gdzie została internowana .

Rząd na wychodźstwie

Ukraińska Republika Ludowa posiadała pełne atrybuty suwerenności (administrację, służby zagraniczne i wojsko), jej niepodległość uznały liczne państwa Europy, w tym Polska, akredytując przy rządzie swoich ambasadorów. URL była też stroną szeregu politycznych i wojskowych umów międzynarodowych.

Po wycofaniu się wojsk ukraińskich do Polski, Dyrektoriat przyjął ustawy umożliwiające dalsze działanie URL na wychodźstwie. Organami władzy miały być: Państwowa Rada Narodowa (ukr. Державна Народна Рада), Rada Ministrów Ludowych (ukr. Рада Народних Міністрів) i Dyrektoriat. Rezydowały one początkowo w Tarnowie i Częstochowie , następnie w Warszawie , Pradze i Paryżu .

URL utraciła uznanie międzynarodowe (Polska, Finlandia , Łotwa ) w 1921 roku w konsekwencji pokoju ryskiego. Również pozostałe państwa świata uznały Ukraińską SRR jako formalnie suwerenne państwo, które po II wojnie światowej stało się nawet członkiem-założycielem ONZ . Rząd URL protestował przeciwko temu na forum Ligi Narodów , jednak bezskutecznie.

Do II wojny światowej rząd URL na wychodźstwie cieszył się jednak nadal poparciem (w tym finansowym) Polski i Czechosłowacji . Część ukraińskiej emigracji zarzucała mu, że poparcie to zdobywa kosztem rezygnacji z postulatu niezależności ziem ukraińskich pozostających pod władzą tych państw.

Po II wojnie światowej rząd mógł działać wyłącznie w Europie Zachodniej. Utworzono Ukraińską Radę Narodową (ukr. Українська Національна Рада) jako organ przedstawicielski emigracyjnych stronnictw politycznych. Emigracyjne władze URL działały do roku 1992 , kiedy to ostatni prezydent URL na emigracji, Mykoła Pławiuk , wręczył pierwszemu prezydentowi niepodległej Ukrainy Łeonidowi Krawczukowi akt stwierdzający, że proklamowane w 1991 roku państwo ukraińskie jest prawnym następcą Ukraińskiej Republiki Ludowej.

Przypisy

  1. Проголошення федерації з Росією . W: Володимир Винниченко : Відродження нації: Історія української революції: марець 1917 р. – грудень 1919 р. . Wyd. 1 (reprint). Wien (Київ): Видавництво політичної літератури України, 1920 (1990). 
  2. Feliks Koneczny Polskie Logoa a Ethos, Poznań-Warszawa 1921, t.II
  3. Władysław Pobóg-Malinowski: Najnowsza historia polityczna Polski. T. 2. Cz. 1. Londyn: 1956, ss. 170 (por. też s. 207 i passim). Cytat: W sierpniu 1919 zaczął Denikin na zajętych przez siebie obszarach brutalnie dusić wszelkie przejawy życia narodowego Ukraińców (zamknięcie szkół, zlikwidowanie prasy, barbarzyńskie palenie na placach miejskich księgozbiorów i w ogóle wszelkich druków ukraińskich) w dodatku odbierając chłopom zagarnięte przez nich obszary dworskie.. 
  4. Wojsko polskie w zgodzie z postanowieniami konwencji wojskowej z URL pozostawiło przyczółek na wschodnim brzegu Dniepru (do miejscowości Browary)
  5. 5,0 5,1 Zbigniew Karpus , Wschodni sojusznicy Polski w wojnie 1920 roku, Toruń 1999, s. 44-45
  6. Sebastian Szajdak, Polsko-ukraiński sojusz polityczno-wojskowy w 1920 roku, Warszawa 2005, s. 264
  7. Jerzy Marek Nowakowski , Walery Sławek (1879–1939). Zarys biografii politycznej, Warszawa 1988, s. 60

Zobacz też

Bibliografia


Inne hasła zawierające informacje o "Ukraińska Republika Ludowa":

Dziady (zwyczaj) ...

Dzień Zmarłych ...

Biskup ...

Brescia ...

Tiumeń ...

1972 ...

Dwudziestolecie międzywojenne na świecie ...

Włosi ...

Stanisław Konarski ...

1986 ...


Inne lekcje zawierające informacje o "Ukraińska Republika Ludowa":

010b. Rzym (plansza 4) ...

010c. Rzym (plansza 3) ...

208 Walki o granice II Rzeczypospolitej (plansza 3) ...





Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie