Puszcza Romincka
Południowe obrzeża puszczy nieopodal Stańczyk
Zasięg regionu w obrębie Polski
Megaregion	Niż Wschodnioeuropejski
Prowincja	Niż Wschodniobałtycko-Białoruski
Podprowincja	Pojezierza Wschodniobałtyckie
Makroregion	Pojezierze Litewskie
Mezoregion	Puszcza Romincka
Zajmowane jednostki administracyjne	Polska : - woj. warm.-maz. Rosja : - obw. kaliningradzki

Szosa Gołdap - Wiżajny jest jedyną drogą asfaltową w polskiej części puszczy

Wiadukty nad niemieckim nasypem kolejowym na południowych obrzeżach puszczy

Jedna z niewielu dróg żwirowych w środku puszczy

Puszcza Romincka (ros. Красный лес, Пуща Роминска^[1], Роминтенская пуща^[], niem. Rominter Heide, 842.71 ) – rozległy, zwarty kompleks leśny stanowiący część Pojezierza Litewskiego , zarazem najbardziej na północny wschód wysunięta część Mazur Garbatych, podzielony między Polskę i Rosję ( obwód kaliningradzki ), historycznie przynależny do dawnych Prus . Geologicznie, obniżenie terenu samej puszczy stanowi jakby strefę przejściową między mazurskim i litewskim lobem lodowcowym.

Powierzchnia: ok. 35,5 tys. ha, w tym po stronie polskiej ok. 15,5 tys. ha.

Ukształtowanie terenu

Przez puszczę przepływają dwie rzeczki: Błędzianka i Bludzia, aczkolwiek wiele innych mniejszych strumieni, cieków, torfowisk, bagnisk, źródlisk, jeziornych oczek i podmokłych uroczysk charakteryzuje te tereny morenowe , silnie sfalowane, zbudowane z ilastych glin i piasków polodowcowych. Deniwelacje na terenie puszczy są spore, osiągają nawet 120-140 metrów. Najwyższy punkt wynosi 295,4 m n.p.m., najniższy – 150 m.

Klimat

Klimat dosyć surowy, średnia temperatura stycznia waha się wokół -5 °C, w lipcu osiąga 16-17 °C. Zaśnieżenie utrzymuje się około 100 dni, okres wegetacyjny wynosi 190 dni, a opady dochodzą do 700 mm, choć zróżnicowanie między latami bywa bardzo duże.

Flora i fauna

Puszcza Romincka charakteryzuje się unikalną fauną i florą, przypominającą nieco tajgę . Przeważają drzewostany sosnowo-świerkowe z domieszką dębu , lipy , brzozy i grabu , a w zagłębieniach terenu – olszy . Ze względu na trudno dostępną rzeźbę terenową żyją tu wszystkie polskie gatunki zwierzyny łownej, poza żubrem , tak więc łoś , jeleń , sarna , dzik , wilk , lis , ryś , borsuk , jenot , wydra , kuna leśna i domowa , gronostaj , zając bielak , ryjówka , smużka , wydra , a także bobry . Z ptactwa warto odnotować żurawie , czarne i białe bociany , czaple , orła bielika , orlika krzykliwego , cietrzewie , rybołowy , myszołowy , sowy , puszczyka , rzadkie odmiany dzięcioła i wiele innych. Istnieją tu jedyne na całym niżu Polski stanowiska rzadkiego gatunku storczyka – gółki wonnej ^[2].

Rys historyczny

Nazwa puszczy ma niejasną etymologię. Może ona pochodzić od pruskiego ontonimu " Romowe ", które było wedle źródeł krzyżackich miejscem kultu pogańskiego i sejmików elity pruskiej , a może również od "Rominty", dawnej nazwy Błędzianki ^[]. Kultura Prusów, rozwijająca się wokół puszczy (ślady grodzisk i cmentarzysk) załamała się w XIII wieku pod naporem krzyżackim. W XVI wieku rozpoczęła się nowa faza osadnicza, głównie litewska , a w XVII polska , mazowiecka . W XVIII wieku osadziło się w okolicach puszczy 20 tysięcy protestantów z diecezji salzburskiej. W XIX i początkach XX wieku, puszcza była terenem łowieckim cesarzy niemieckich , którzy mieli tu swoją rezydencję. Drewniany domek myśliwski Wilhelma II po 1945 r. przeniesiono do Parku Centralnego w Kaliningradzie . W okresie międzywojennym Niemcy zbudowali kolej Gołdap -Tolminkiejmy, znanej z mostów w Stańczykach . Pod koniec II wojny światowej na terenie puszczy i w okolicach Gołdapi miały miejsca bardzo ostre starcia 3 Frontu Białoruskiego Armii Czerwonej z Armią Trzeciej Rzeszy . Wiele niemieckich wsi i miejscowości w okolicach puszczy zostało programowo kompletnie zniszczonych przez Armię Czerwoną (zob. np. Golubie ). Po wojnie na terenie puszczy kryła się zarówno polska jak i litewska partyzantka antykomunistyczna.

Ochrona przyrody

• Park Krajobrazowy Puszczy Rominckiej
• rezerwaty przyrody
  • Rezerwat przyrody Mechacz Wielki
  • Rezerwat przyrody Boczki
  • Rezerwat przyrody Dziki Kąt
  • Rezerwat przyrody Struga Żytkiejmska
  • Rezerwat przyrody Czerwona Struga
  • Rezerwat przyrody Uroczysko Kramnik

Edukacja

• Ścieżki edukacyjne
  • Czworolist
  • Rechot
  • Porosty

Ciekawostki

Na terenie puszczy znajduje się kilka ciekawych wiaduktów - pozostałość po rozebranej linii kolejowej Gołdap - Żytkiejmy . Linia działała w latach 1927 - 1944 , miała 36 km długości. Wiadukty znajdują się w miejscowościach:

• Botkuny
• Kiepojcie
• Stańczyki

Przypisy