Kość słoniowa – pierwotnie kością słoniową nazywano wyłącznie ciosy czyli siekacze słoni (w tym mamutów ), obecnie termin ten^[] odnosi się również do kłów morsa i hipopotama , zębów kaszalota , siekaczy narwala i dzikiej świni . Od wielu lat zgodnie z konwencją CITES handel oraz przewożenie przez granicę kości słoniowej pochodzącej od zwierząt zagrożonych wyginięciem (zwłaszcza słoni oraz nosorożców) jest zabroniony.

Właściwości

• Wzór chemiczny : fosforan wapnia ( hydroksyapatyt )
• Układ krystalograficzny :
• Twardość : 2-3
• Gęstość : 1,7-2,0
• Rysa : biała
• Barwa : biała lekko żółta
• Przełam : włóknisty
• Stopień przezroczystości : przeświecający do nieprzezroczystego
• Współczynnik załamania światła : 1,54
• Widmo absorpcyjne : nie interpretuje się
• Luminescencja : niebieska w różnych odcieniach i różnej intensywności

Spotykana jest w odmianie miękkiej (o mlecznej barwie i nieprzejrzystej) i twardej (mało przejrzystej, początkowo żółtawej, czerwonawej lub zielonkawej, żółknącej pod wpływem powietrza).

Historia

Od starożytności używana do wytwarzania ozdób i drobnych przedmiotów użytkowych. Stosowanie jej zmalało w okresie renesansu , by powrócić w XVII i XVIII wieku . Wtedy to, obok dotychczasowych zastosowań, zaczęto używać kości słoniowej do inkrustacji i jako podłoże pod malowane miniatury.

Od końca XIX wieku stosowano sztuczną kość słoniową - phytelephas - do wyrobu galanterii. W XIX w. i w pierwszych dekadach XX w. dobrze zachowane ciosy mamutów (zwane błędnie kłami) z Syberii pozyskiwano na dużą skalę jako odmianę kości słoniowej. Na przełomie XIX/XX w. w Rosji skupiono przeszło 30 ton kości słoniowej z mamuta. Różniła się ona od kości słoniowej ze współczesnych słoni bardziej białą barwą, z lekkim odcieniem niebieskim.

Miejsca występowania

• Afryka : Kenia , Sudan itp.
• Azja : Birma , Tajlandia , Sumatra , Indie .
• Azja: północna Syberia (kość mamucia)

Zastosowanie

• używana w sztuce
• cenny i poszukiwany surowiec jubilerski
• do wyrobu drobnych przedmiotów artystycznych, biżuterii, drobnych rzeźb
• jako zewnętrzna powłoka klawiszy fortepianowych.

Zobacz też

• chryzelefantyna , grandle , odontolit