Prawdopodobny wygląd Kolumny
Konstantyna
przed zastąpieniem figury cesarza przez krzyż
Kolumna Konstantyna albo "Palona" Kolumna[1] (
tr
Çemberlitaş- Kolumna z Pierścieniem) – kolumna znajdująca się przy ulicy Divan Yolu w
Stambule
w
Turcji
. Była ona niegdyś centralnym punktem znajdującego się w tym miejscu
Forum Konstantyna
, najważniejszego placu
Konstantynopola
.
Historia
Zbudowana przez
rzymskiego
cesarza
Konstantyna Wielkiego
w
330
. Kolumna upamiętnia zmianę nazwy miasta
Bizancjum
przez cesarza na Nova Roma i ustanowienie go stolicą
imperium rzymskiego
.
Porfirowa
kolumna miała wysokość 50 metrów i początkowo składała się z dziewięciu bębnów. Cesarz sprowadził ją z
Rzymu
, a na szczycie umieścił swój posąg jako boga
Apolla
[2]. Statua ta była również dawniejszym dziełem, przywiezionym z Heliopolis we
Frygii
[1]. Według H. Everet-Kappesowej postać boskiego cesarza trzymała w jednym ręku glob ziemski, a w drugim lancę[3].
W roku
1106
potężna wichura strąciła posąg, a z nim trzy górne bębny kolumny. Wiele lat później cesarz bizantyjski
Manuel I Komnen
(pan. 1143-1180) umieścił na szczycie kolumny krzyż w miejsce oryginalnej statuy. Cesarz nakazał także wyryć na niej następującą inskrypcję: "Wierny Manuel ożywił to święte dzieło sztuki, które uszkodził czas.".
Kolumna miała
brązowe
obręcze, które pokrywały spojenia między bębnami. Zostały one zrabowane w
1204
roku przez
krzyżowców
, uczestników niesławnej
IV wyprawy krzyżowej
. Zwieńczający kolumnę krzyż został natomiast usunięty przez Turków po zdobyciu miasta w
1453
. Trzęsienia ziemi – zwłaszcza to w
1779
– oraz pożary uszkodziły znacznie kolumnę. Pożar z
1779
roku pozostawił na kolumnie wyraźne, czarne ślady, stąd właśnie pochodzi jej druga nazwa – Palona kolumna. Po tych katastrofach opasano ją metalowymi pierścieniami, aby zapobiec jej ewentualnemu zawaleniu się. Kolumnę odrestaurował sułtan
Abdulhamid I
, który dodał jej również istniejącą do dnia dzisiejszego podstawę (oryginalna znajduje się około 2,5 metra pod ziemią). Jej obecna wysokość to 37 metrów.
Legendy
Zgodnie z legendą, w podstawę kolumny wmurowano fragmenty
Świętego Krzyża
i laski
Mojżesza
, które do
Konstantynopola
przywiózł cesarz Konstantyn Wielki[4].
Wśród mieszkańców
Konstantynopola
krążyła ponadto przepowiednia, iż w chwili śmiertelnego niebezpieczeństwa, gdy wróg już będzie miał wkraczać do miasta, ze szczytu kolumny zstąpi
anioł
z mieczem w dłoni i wręczy go nieznanemu przechodniowi, który wtedy właśnie będzie znajdował się u podnóża kolumny. Nieznajomy weźmie miecz, stanie na czele ludu
Konstantynopola
i rozproszy najeźdźców. Z tego właśnie powodu 29 maja
1453
roku w okolicy kolumny zgromadził się prawdziwy tłum. Pomoc jednak nie nadeszła, a większość zgromadzonych tam mieszkańców poniosła śmierć[5].
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 K. Zakrzewski, Historia Bizancjum, Kraków 2007, s. 19.
- ↑
Çemberlitaş (Burnt Column), Istanbul, Turkey
- ↑ H. Everet-Kappesowa, Historie Konstantynopolitańskie, Łódź 1988, s. 163.
- ↑ Stambuł, Istanbul 2002, s. 79
- ↑ H. Everet-Kappesowa, Historie Konstantynopolitańskie, Łódź 1988, s. 164.
Linki zewnętrzne