Jałowiec sabiński
Jałowiec sabiński | Gatunek trujący |
Skały Facimiecha ze stanowiskami jałowca sabińskiego Jałowiec sabiński (Juniperus sabina
L.
) –
gatunek
krzewu
iglastego należący do rodziny
cyprysowatych
. Inne nazwy zwyczajowe: jałowiec sawina, jałowiec sawiński. Rozmieszczenie geograficzneJego ojczyzną są góry południowej
Europy
oraz
Azji Mniejszej
, Azji Środkowej i
Kaukazu
a także Afryka Północna[2]. W Polsce roślina bardzo rzadka na naturalnych stanowiskach. Obecnie (dane na 2008 r.) jego potwierdzone stanowiska znajdują się tylko w
Pieninach Centralnych
: na skałach
Facimiecha
,
Cukrowej Głowy
i Pieckach[3]. Często natomiast uprawiany jest jako
roślina ozdobna
. Morfologia- Pokrój
- Płożący się nisko po ziemi, silnie rozgałęziony na boki
krzew
. Pędy niemal okrągłe na przekroju, pokładające się i podnoszące.
-
Liście
-
Ulistnienie
naprzeciwległe. Liście trójkątnie-jajowate, przylegające do gałązek, łuskowate. Mają długość 1–3 mm i zachodzą na siebie dachówkowato.
-
Szyszki
- Wyrastają na haczykowato zagiętej szypułce, zwisające czarne
szyszkojagody
.
Biologia i ekologiaKrzew,
nanofanerofit
. W
Polsce
występuje jako
relikt
, na nasłonecznionych, trudno dostępnych, południowych stokach. Owoce dojrzewają w drugim roku. Największą zdolność kiełkowania (46%) uzyskują po ciepło-chłodnej
stratyfikacji
(15/3oC) i podsuszeniu[3]. Charakterystyczny dla jałowca sawinia jest silny i nieprzyjemny zapach spowodowany obecnością sabinolu. Liczba chromosomów
2n
= 22[4]. Cała roślina jest
bardzo silnie trująca
. Powoduje mdłości, pobudzenie, zaburzenia rytmu serca, duszności, skurcze macicy i paraliż układu nerwowego[5]. Już 6 kropli olejku z tego jałowca uważane jest za dawkę śmiertelną[5]. Zastosowanie- Jest uprawiany jako
roślina ozdobna
w ogródkach i parkach. Nadaje się do
ogrodów skalnych
, na murki, w trawnikach. Jest bardzo wytrzymały na niekorzystne warunki środowiska. Typowy gatunek rośnie bardzo silnie i szybko, osiągając wysokość do 1 m i kilka metrów średnicy. Istnieją odmiany wolniej rosnące i mniejsze.
- Dawniej używany był jako roślina lecznicza, głównie do wykonywania maści rozgrzewających skórę oraz w celach poronnych, co niejednokrotnie spowodowało śmierć kobiety[5].
- `Blaue Donau` – igły zielononiebieskie. Niski krzew o szybkim wzroście, osiągający wysokość ok. 0,5 m i szerokość 1,5 m
- `Glauca` – igły i łuski niebieskozielone, zimą rudziejące. Ma rozłożysty pokrój i szybko rośnie.
- `Variegata` – końce niektórych pędów ma przebarwione na biało. Rośnie słabiej od typowego gatunku.
- `Tamariscifolia` – ma szarozielone zabarwienie i słabszy wzrost. Starsze okazy osiągają do 1 m wysokości. Ich gałęzie dachówkowato zachodzą na siebie.
Zagrożenia i ochronaPowszechne w
medycynie ludowej
przekonanie o jego leczniczych właściwościach doprowadziło do prawie całkowitego wytępienia w obrębie Pienin. Kategorie zagrożenia gatunku: Wszystkie stanowiska tego jałowca znajdują się w trudnodostępnych miejscach na obszarze ochrony ścisłej
Pienińskiego Parku Narodowego
, gatunek ten objęty jest też specjalną troską tego parku. Z naturalnych jego populacji wyhodowano okazy, które rosną w skalnych ogródkach przy
Pawilonach Pienińskiego Parku Narodowego
oraz Instytutu Dendrologii Pan w Kórniku[3]. Przypisy- ↑
System Reveala
- ↑
Germplasm Resources Information Network (GRIN)
. [dostęp 2010-01-10].
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. .
- ↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. .
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Burkhard Bohne, Peter Dietze: Rośliny trujące: 170 gatunków roślin ozdobnych i dziko rosnących. Warszawa: Bellona, Spółka Akcyjna, 2008. .
- ↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. .
Inne hasła zawierające informacje o "Jałowiec sabiński":
Bór świeży
...
Polska Czerwona Księga Roślin
syberyjski
dwulistnik muszy
dziewanna austriacka
dziewięćsił popłocholistny
dzwonek piłkowany
głodek kutnerowaty
gnidosz Hacqueta
goździk siny
grążel drobny
groszek pannoński
groszek wielkoprzylistkowy
grzybienie północne
grzybieńczyk wodny
Jałowiec sabiński
(jałowiec sawina)
jarząb nieszpułkowy
jastrzębiec włosistykarmnik bezpłatkowy
kokorycz drobna
(kokorycz skąpokwiatowa)
kosaciec bezlistny
kostrzewa ametystowa
kostrzewa ...
Bór sosnowy
...
Beskid Żywiecki
...
Absynt
...
Francuski kalendarz rewolucyjny
...
Bełżec
...
Geografia Islandii
...
Tajga
...
Tatarstan
...
Inne lekcje zawierające informacje o "Jałowiec sabiński":
Lasy i leśnictwo w Polsce (plansza 13)
...
Rośliny użytkowe (plansza 4)
...
Świat roślinny i zwierzęcy w Polsce (plansza 12)
...
|