Syrenka na księdze rachunkowej Starej Warszawy z 1659

Syrenka warszawska nad Wisłą

Syrenka z wiaduktu Markiewicza

Warszawska Syrenka – symbol Warszawy , a także element jej herbu .

Pochodzenie

Nie wiadomo, skąd syrena wzięła się w herbie Warszawy, w każdym razie była w nim już w 1390 . Wtedy jednak syrena ta miała zupełnie inny kształt niż dzisiaj. Herb Starej Warszawy z 1390 przedstawiał zwierzę z ptasimi łapami i smoczym tułowiem pokrytym łuskami. Na pieczęci z 1459 miała już cechy kobiece, tułów ptaka , ludzkie ręce, ogon ryby i ptasie nogi zakończone pazurami . Jednak pierwsze przedstawienie syreny (półkobiety-półryby) pochodzi dopiero z 1622 .

Przypuszcza się, że przyjęcie takiego herbu było nawiązaniem do średniowiecznej mody, która zalecała przyjmowanie za symbole nowo powstałych miast stworzeń mitycznych . Przedstawienie herbu warszawskiego zostało prawdopodobnie bezpośrednio zaczerpnięte z pochodzącego z II wieku dzieła kompilatorskiego Physiologus.

Jedna z legend o Warszawskiej Syrence

Legendę tę opowiadają często warszawscy przewodnicy oprowadzający wycieczki po Starym Mieście:

Dawno dawno temu przypłynęły z Atlantyku na Bałtyk dwie siostry – syreny; piękne kobiety z rybimi ogonami, zamieszkujące w głębinach mórz. Jedna z nich upodobała sobie skały w cieśninach duńskich i do tej pory możemy ją zobaczyć siedzącą na skale u wejścia do portu w Kopenhadze .

Druga dopłynęła aż do wielkiego nadmorskiego portu Gdańsk , a potem Wisłą popłynęła w górę jej biegu. Według legendy u podnóża dzisiejszego Starego Miasta, mniej więcej w miejscu gdzie obecnie znajduje się jej pomnik, wyszła z wody na piaszczysty brzeg, aby odpocząć, a że miejsce się jej spodobało, postanowiła tu zostać. Rychło rybacy zauważyli, że ktoś podczas ich połowu wzburza fale Wisły, plącze sieci i wypuszcza ryby z więcierzy. Ponieważ jednak syrena oczarowywała ich swym pięknym śpiewem, nic jej nie zrobili.

Pewnego razu bogaty kupiec zobaczył syrenę i usłyszał jej piękny śpiew. Szybko przeliczył, ile zarobi, jeżeli uwięzi syrenę i będzie ją pokazywać na jarmarkach. Podstępem ujął syrenę i uwięził ją w drewnianej szopie, bez dostępu do wody. Skargi syreny usłyszał młody parobek, syn rybaka i z pomocą przyjaciół w nocy uwolnił ją. Syrena z wdzięczności za to, że mieszkańcy stanęli w jej obronie obiecała im, że w razie potrzeby oni też mogą liczyć na jej pomoc. Z tego właśnie powodu Warszawska Syrena jest uzbrojona – ma miecz i tarczę dla obrony tego miasta.

Pomniki Warszawskiej Syrenki

Rynek Starego Miasta

Rzeźba na warszawskim Rynku Starego Miasta została wykonana przez Konstantego Hegla .

Pierwotnie ( 1855 - 1928 ) i obecnie (od 2000 ) stoi na Rynku. W czasie pomiędzy tymi datami była przenoszona w różne miejsca Warszawy. W 2008 roku oryginalna rzeźba wykonana z brązowionego cynku została zabrana z rynku w celu wykonania prac konserwatorskich. Rzeźba była w bardzo złym stanie technicznym na skutek urazów mechanicznych i licznych aktów wandalizmu. 1 maja 2008 o 6 rano na cokół na rynku wróciła oryginalna rzeźba, jednak 12 maja oryginał przeniesiono do Muzeum Historycznego m. st. Warszawy, jego miejsce zastąpiła kopia.^[1]Kopia została wykonana w zakładzie odlewniczym Jacka Guzery w Dąbrowie pod Kielcami. 52°14'59″N 21°00'44″E / 52.24972, 21.01222

Powiśle

W kwietniu 1939 postawiono nad Wisłą pomnik wykonany ze spiżu . Do rzeźby Ludwice Nitschowej pozowała Krystyna Krahelska .

Jesienią 2006 przed pomnikiem ustawiono tablicę informującą o srebrnym Krzyżu Virtuti Militari , który nadał Warszawie gen. Sikorski w uznaniu zasług obrony miasta we wrześniu 1939. 52°14'25″N 21°01'55″E / 52.24028, 21.03194

Wiadukt Markiewicza

Wiadukt im. Stanisława Markiewicza w ciągu ulicy Karowej zdobi postać Syrenki dłuta Jana Woydygi z roku 1905.

Poza Warszawą

Pomnik–fontanna warszawskiej Syrenki, w kształcie zbliżonym do pomnika na Powiślu, znajduje się na placu w centrum Bielska-Białej . Powstał w 1954 r. Jego autorem jest Ryszard Sroczyński.

Zobacz też

• Herb Warszawy
• Historia Warszawy
• Kopenhaska Syrenka
• Warszawska Nike
• Nagroda Miasta Stołecznego Warszawy

Przypisy