Ślazowate, malwowate (Malvaceae Juss.) –
rodzina
roślin należąca do rzędu
ślazowców
(Malvales). Są to rośliny zielne, krzewy i drzewa szeroko rozprzestrzenione na kuli ziemskiej, we wszystkich niemal strefach klimatycznych. Większość gatunków występuje w strefie tropikalnej. W Polsce występują dziko lub jako rośliny uprawiane lub dziczejące gatunki z rodzajów:
anoda
(Anoda),
ketmia
(Hibiscus),
malwa
(Alcea),
prawoślaz
(Althaea),
ślaz
(Malva),
ślazówka
(Lavatera),
ślęzawa
(Malope),
zaślaz
(Abutilon)[2].
Charakterystyka
- Pokrój
- Rośliny zielne, krzewy lub drzewa.
-
Liście
-
Ulistnienie
skrętoległe lub nakrzyżległe. Liście zazwyczaj zgięte wzdłuż nerwu, o całych brzegach lub ząbkowanych.
Nerwacja
pierzasta drugorzędna.
-
Kwiaty
-
Kwiatostan
to zmodyfikowana
wierzchotka
na ogół z trzema
podsadkami
na szypułce z kwiatem szczytowym, dwiema naprzeciwległymi podsadkami i gałęziami kwiatostanu. Czasami całość zredukowana do pojedynczego
kwiatu
i zrośniętego
kieliszka
.
Kielich
zaworowy.
Korona
zrosłopatkowa zachodząca dachówkowo.
Pręciki
i
słupki
na wypukłym dnie kwiatowym są wyżej niż nasada
okwiatu
. Liczne zrośnięte pręciki w pięciu grupach, ale zasadniczo dwa razy licznijsze od płatków korony i są na obrzeżach kwiatu. Słupki zrośnięte. Znamię na ogół suche.
-
Owoc
- Na ogół
torebka
.
- Biologia
- Produkują cyklopropenowe
kwasy tłuszczowe
i
chinony
z
terpenoidów
[1].
Systematyka
- Pozycja systematyczna rodziny wg
APweb
(2001...) (aktualizowany
system APG II
)
- Podział rodziny wg
APweb
(2001...) (aktualizowany
system APG II
)
Do rodziny należą 243 rodzaje zawierające ponad 4225 gatunków. W dawniejszych systemach klasyfikacyjnych wiele z tych grup wyróżnianych było w randze odrębnych rodzin, jednak w świetle współczesnej wiedzy tradycyjnie wyróżniane taksony miały charakter
parafiletyczny
lub
polifiletyczny
. W obrębie rodziny wyróżnia się obecnie 9 grup roślin w randze podrodzin[1].
| ślazowate |
|
| Grewioideae |
|
| Byttnerioideae dawniej w
zatwarowatych
(Sterculiaceae) |
|
|
|
|
| Brownlowioideae dawniej w
lipowatych
(Tiliaceae) lub Brownlowiaceae |
|
| Dombeyoideae dawniej w zatwarowatych Sterculiaceae |
|
| Helicteroideae dawniej w zatwarowatych Sterculiaceae |
|
| Sterculioideae dawniej w zatwarowatych Sterculiaceae |
|
|
lipowe
(Tilioideae) dawniej jako Tiliaceae |
|
|
| ślazowe (Malvoideae) dawniej Malvaceae |
|
|
wełniakowe
(Bombacoideae) dawniej wełniakowate (Bombacaceae) |
|
|
|
|
|
|
|
- Wykaz rodzajów[3]
Podrodzina Grewioideae Hochreutiner
- Należy tu ok. 25 rodzajów z 770 gatunkami występującymi w strefie międzyzwrotnikowej[1].
- rodzaj: Ancistrocarpus Oliv.
- rodzaj: Apeiba Aubl.
- rodzaj: Clappertonia Meisn.
- rodzaj: Colona Cav.
- rodzaj: Corchorus L. –
juta
- rodzaj: Desplatsia Bocq.
- rodzaj: Duboscia Bocq.
- rodzaj: Eleutherostylis Burret
- rodzaj: Entelea R. Br.
- rodzaj: Erinocarpus Nimmo ex J. Graham
- rodzaj: Glyphaea Hook. f.
- rodzaj: Goethalsia Pittier
- rodzaj: Grewia L.
- rodzaj: Heliocarpus L.
- rodzaj: Hydrogaster Kuhlm.
- rodzaj: Luehea Willd.
- rodzaj: Lueheopsis Burret
- rodzaj: Microcos L.
- rodzaj: Mollia Mart.
- rodzaj: Pseudocorchorus Capuron
- rodzaj: Sparrmannia L. f.
- rodzaj: Tetralix Griseb.
- rodzaj: Trichospermum Blume
- rodzaj: Triumfetta L.
- rodzaj: Vasivaea Baill.
- rodzaj: Vinticena Steud.
Podrodzina Byttnerioideae Hochreutiner
- Należy tu ok. 26 rodzajów z 650 gatunkami występującymi w strefie międzyzwrotnikowej, a szczególnie w Ameryce Południowej[1].
- Plemię Byttnerieae
- rodzaj: Abroma Jacq.
- rodzaj: Ayenia L.
- rodzaj: Byttneria Loefl.
- rodzaj: Kleinhovia L.
- rodzaj: Leptonychia Turcz.
- rodzaj: Maxwellia Baill.
- rodzaj: Megatritheca Cristóbal
- rodzaj: Rayleya Cristóbal
- rodzaj: Scaphopetalum Mast.
- Plemię Lasiopetaleae
- rodzaj: Commersonia J. R. Forst. & G. Forst.
- rodzaj: Guichenotia J. Gay
- rodzaj: Hannafordia F. Muell.
- rodzaj: Keraudrenia J. Gay
- rodzaj: Lasiopetalum Sm.
- rodzaj: Lysiosepalum F. Muell.
- rodzaj: Rulingia R. Br.
- rodzaj: Seringia J. Gay
- rodzaj: Thomasia J. Gay
- Plemię Hermannieae
- rodzaj: Dicarpidium F. Muell.
- rodzaj: Gilesia F. Muell.
- rodzaj: Hermannia L.
- rodzaj: Melochia L.
- rodzaj: Waltheria L.
- Plemię Theobromateae
- rodzaj: Glossostemon Desf.
- rodzaj: Guazuma Mill.
- rodzaj: Herrania Goudot
- rodzaj: Theobroma L. –
kakaowiec
Podrodzina Brownlowioideae Burret
- Należy tu 8–9 rodzajów z 68 gatunkami. Takson opisywany także w randze odrębnej rodziny Berryaceae Doweld lub Brownlowiaceae Cheek[1].
- rodzaj: Berrya Roxb.
- rodzaj: Brownlowia Roxb.
- rodzaj: Christiana DC.
- rodzaj: Diplodiscus Turcz.
- rodzaj: Hainania Merr.
- rodzaj: Indagator Halford
- rodzaj: Jarandersonia Kosterm.
- rodzaj: Pentace Hassk.
- rodzaj: Pityranthe Thwaites
Podrodzina Dombeyoideae Beilschmied
- Należy tu 20-21 rodzajów z 381 gatunkami. Takson wyróżniany czasem jako odrębna rodzina Dombeyaceae Desfontaines. Rośliny występują głównie w Afryce i południowej Azji, szczególnie licznie na Madagakarze i
Maskarenach
[1].
- rodzaj: Astiria Lindl.
- rodzaj: Burretiodendron Rehder
- rodzaj: Cheirolaena Benth.
- rodzaj: Corchoropsis Siebold & Zucc.
- rodzaj: Dombeya Cav.
- rodzaj: Eriolaena DC.
- rodzaj: Harmsia K. Schum.
- rodzaj: Helmiopsiella Arènes
- rodzaj: Helmiopsis H. Perrier
- rodzaj: Melhania Forssk.
- rodzaj: Nesogordonia Baill.
- rodzaj: Paradombeya Stapf
- rodzaj: Paramelhania Arènes
- rodzaj: Pentapetes L.
- rodzaj: Pterospermum Schreb.
- rodzaj: Ruizia Cav.
- rodzaj: Schoutenia Korth.
- rodzaj: Sicrea (Pierre) Hallier f.
- rodzaj: Trochetia DC.
- rodzaj: Trochetiopsis Marais
Podrodzina Helicteroideae Meisner
- Należy tu 8-10 rodzajów z 95 gatunkami. Takson opisywany był jako odrębna rodzina Durionaceae Cheek, Helicteraceae J. Agardh i Triplochitonaceae Schumann. Zaliczane tu rośliny występują w tropikach, zwłaszcza w Azji południowo-wschodniej[1].
- rodzaj: Boschia Korth.
- rodzaj: Coelostegia Benth.
- rodzaj: Cullenia Wight
- rodzaj: Durio Adans. –
durian
- rodzaj: Helicteres L.
- rodzaj: Kostermansia Soegeng
- rodzaj: Mansonia J. R. Drumm. ex Prain
- rodzaj: Neesia Blume
- rodzaj: Neoregnellia Urb.
- rodzaj: Reevesia Lindl.
- rodzaj: Triplochiton K. Schum.
- rodzaj: Ungeria Schott & Endl.
Podrodzina Sterculioideae Burnett
- Należy tu 12 rodzajów z 430 gatunkami. Takson opisywany był jako odrębna rodzina Sterculiaceae Salisbury. Zaliczane tu rośliny występują w strefie międzyzwrotnikowej[1].
- rodzaj: Acropogon Schltr.
- rodzaj: Brachychiton Schott & Endl.
- rodzaj: Cola Schott & Endl. –
kola
- rodzaj: Firmiana Marsili
- rodzaj: Franciscodendron B. Hyland & Steenis
- rodzaj: Heritiera Aiton
- rodzaj: Hildegardia Schott & Endl.
- rodzaj: Octolobus Welw.
- rodzaj: Pterocymbium R. Br.
- rodzaj: Pterygota Schott & Endl.
- rodzaj: Scaphium Schott & Endl.
- rodzaj: Sterculia L.
Podrodzina Tilioideae Arnott –
lipowe
- Należą tu 3 rodzaje z 50 gatunkami. Takson opisywany był jako odrębna rodzina Tiliaceae Jussieu[1].
- rodzaj: Craigia W. W. Sm. & W. E. Evans
- rodzaj: Mortoniodendron Standl. & Steyerm.
- rodzaj: Tilia L. –
lipa
Podrodzina Malvoideae Burnett – ślazowe
- Podrodzina obejmująca 78 rodzajów z 1670 gatunkami. Opisywana w niektórych systemach jako rodzina ślazowatych Malvaceae sensu stricto (np. w
systemie Reveala
).
- Plemię Gossypieae
- rodzaj: Alyogyne Alef.
- rodzaj: Cephalohibiscus Ulbr.
- rodzaj: Cienfuegosia Cav.
- rodzaj: Gossypioides Skovst. ex J. B. Hutch.
- rodzaj: Gossypium L. –
bawełna
- rodzaj: Hampea Schltdl.
- rodzaj: Kokia Lewton
- rodzaj: Lebronnecia Fosberg
- rodzaj: Thespesia Sol. ex Corrêa
- rodzaj: Abelmoschus Medik.
- rodzaj: Anotea (DC.) Kunth
- rodzaj: Cenocentrum Gagnep.
- rodzaj: Decaschistia Wight & Arn.
- rodzaj: Fioria Mattei
- rodzaj: Helicteropsis Hochr.
- rodzaj: Hibiscadelphus Rock
- rodzaj: Hibiscus L. –
ketmia
- rodzaj: Humbertianthus Hochr.
- rodzaj: Humbertiella Hochr.
- rodzaj: Kosteletzkya C. Presl
- rodzaj: Macrostelia Hochr.
- rodzaj: Malachra L.
- rodzaj: Malvaviscus Fabr.
| - rodzaj: Megistostegium Hochr.
- rodzaj: Papuodendron C. T. White
- rodzaj: Pavonia Cav.
- rodzaj: Peltaea (C. Presl) Standl.
- rodzaj: Perrierophytum Hochr.
- rodzaj: Phragmocarpidium Krapov.
- rodzaj: Radyera Bullock
- rodzaj: Rojasimalva Fryxell
- rodzaj: Senra Cav.
- rodzaj: Symphyochlamys Gürke
- rodzaj: Talipariti Fryxell
- rodzaj: Urena L.
- rodzaj: Wercklea Pittier & Standl.
|
- Plemię Kydieae
- rodzaj: Dicellostyles Benth.
- rodzaj: Julostylis Thwaites
- rodzaj: Kydia Roxb.
- rodzaj: Nayariophyton T. K. Paul
- rodzaj: Abutilon Mill. –
zaślaz
- rodzaj: Acaulimalva Krapov.
- rodzaj: Akrosida Fryxell & Fuertes
- rodzaj: Alcea L. –
malwa
- rodzaj: Allosidastrum (Hochr.) Krapov. et al.
- rodzaj: Allowissadula D. M. Bates
- rodzaj: Althaea L. –
prawoślaz
- rodzaj: Anisodontea C. Presl
- rodzaj: Anoda Cav. –
anoda
- rodzaj: Asterotrichion Klotzsch
- rodzaj: Bakeridesia Hochr.
- rodzaj: Bastardia Kunth
- rodzaj: Bastardiastrum (Rose) D. M. Bates
- rodzaj: Bastardiopsis (K. Schum.) Hassl.
- rodzaj: Batesimalva Fryxell
- rodzaj: Billieturnera Fryxell
- rodzaj: Briquetia Hochr.
- rodzaj: Callirhoe Nutt.
- rodzaj: Calyculogygas Krapov.
- rodzaj: Calyptraemalva Krapov.
- rodzaj: Corynabutilon (K. Schum.) Kearney
- rodzaj: Cristaria Cav.
- rodzaj: Dendrosida Fryxell
- rodzaj: Dirhamphis Krapov.
- rodzaj: Eremalche Greene
- rodzaj: Fryxellia D. M. Bates
- rodzaj: Fuertesimalva Fryxell
- rodzaj: Gaya Kunth
- rodzaj: Gynatrix Alef.
- rodzaj: Herissantia Medik.
- rodzaj: Hochreutinera Krapov.
- rodzaj: Hoheria A. Cunn.
- rodzaj: Horsfordia A. Gray
- rodzaj: Iliamna Greene
| - rodzaj: Kearnemalvastrum D. M. Bates
- rodzaj: Kitaibela Willd.
- rodzaj: Krapovickasia Fryxell
- rodzaj: Lavatera L. –
ślazówka
- rodzaj: Lawrencia Hook.
- rodzaj: Lecanophora Speg.
- rodzaj: Malacothamnus Greene
- rodzaj: Malope L. –
ślęzawa
- rodzaj: Malva L. –
ślaz
- rodzaj: Malvastrum A. Gray
- rodzaj: Malvella Jaub. & Spach
- rodzaj: Meximalva Fryxell
- rodzaj: Modiola Moench
- rodzaj: Modiolastrum K. Schum.
- rodzaj: Monteiroa Krapov.
- rodzaj: Napaea L.
- rodzaj: Neobaclea Hochr.
- rodzaj: Neobrittonia Hochr.
- rodzaj: Nototriche Turcz.
- rodzaj: Palaua Cav.
- rodzaj: Periptera DC.
- rodzaj: Phymosia Desv. ex Ham.
- rodzaj: Plagianthus J. R. Forst. & G. Forst.
- rodzaj: Pseudabutilon R. E. Fr.
- rodzaj: Rhynchosida Fryxell
- rodzaj: Robinsonella Rose & Baker f.
- rodzaj: Sida L.
- rodzaj: Sidalcea A. Gray
- rodzaj: Sidasodes Fryxell & Fuertes
- rodzaj: Sidastrum Baker f.
- rodzaj: Sphaeralcea A. St.-Hil.
- rodzaj: Tarasa Phil.
- rodzaj: Tetrasida Ulbr.
- rodzaj: Wissadula Medik.
|
Podrodzina Bombacoideae Burnett –
wełniakowe
- Podrodzina obejmująca 90 gatunków grupowanych w 16 do 28 rodzajów (w zależności od ujęcia systematycznego). Opisywana w niektórych systemach jako rodzina wełniakowatych Bombacaceae Kunth.
- rodzaj: Adansonia L. –
baobab
- rodzaj: Aguiaria Ducke
- rodzaj: Bernoullia Oliv.
- rodzaj: Bombax L.
- rodzaj: Camptostemon Mast.
- rodzaj: Catostemma Benth.
- rodzaj: Cavanillesia Ruiz & Pav.
- rodzaj: Ceiba Mill. –
puchowiec
- rodzaj: Chiranthodendron Larreat.
- rodzaj: Eriotheca Schott & Endl.
- rodzaj: Fremontodendron Coville
- rodzaj: Gyranthera Pittier
- rodzaj: Huberodendron Ducke
- rodzaj: Lagunaria (DC.) Rchb.
- rodzaj: Matisia Humb. & Bonpl.
- rodzaj: Neobuchia Urb.
- rodzaj: Ochroma Sw.
- rodzaj: Pachira Aubl.
- rodzaj: Patinoa Cuatrec.
- rodzaj: Pentaplaris L. O. Williams & Standl.
- rodzaj: Phragmotheca Cuatrec.
- rodzaj: Pseudobombax Dugand
- rodzaj: Quararibea Aubl.
- rodzaj: Rhodognaphalon (Ulbr.) Roberty
- rodzaj: Scleronema Benth.
- rodzaj: Septotheca Ulbr.
- rodzaj: Spirotheca Ulbr.
- rodzaj: Uladendron Marc.-Berti
- Pozycja w
systemie Reveala
(1993–1999)
Gromada
okrytonasienne
(Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa
Rosopsida
Batsch, podklasa
ukęślowe
(Dilleniidae Takht. ex Reveal & Tahkt.), nadrząd Malvanae Takht., rząd
ślazowce
(Malvales Dumort.), podrząd Malvineae Rchb., rodzina ślazowate (Malvaceae Juss.)[4].
Rodzina ślazowatych wg Reveala jest wąsko wydzielona i odpowiada podrodzinie Malvoideae wg ujęcia
Angiosperm Phylogeny Website
.
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 1,9 Stevens P.F.:
Angiosperm Phylogeny Website
(
ang.
). 2001–. [dostęp 2010-02-19].
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając:
Vascular Plants of Poland - A Checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski
. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 1995. .
- ↑ United States Department of Agriculture Agricultural Research Service:
Family: Malvaceae Juss.
(
ang.
). Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-19].
- ↑ Crescent Bloom:
Malvaceae
(
ang.
). The Compleat Botanica. [dostęp 2010-02-19].
Hasło nie występuje w innych lekcjach!
