Oglądanie telewizji jest dzisiaj bardzo popularną formą spędzania wolnego czasu, zarówno wśród dzieci, jak i dorosłych. Trudno się temu dziwić. W końcu po długich godzinach pracy, czy nauki najprościej jest zrelaksować się właśnie przed ekranem telewizora.
W niektórych domach całe życie rodziny toczy się w dyktowanym przez telewizje rytmie – nie planuje się wizyty gości w godzinach nadawania „ Klanu”, dziecko kąpie się przed dobranocką, nie telefonuje się do znajomych w trakcie trwania „ Wiadomości”. Najgorsze jest to, że wielogodzinne oglądanie telewizji odbiera nam możliwość cieszenia się tym, co jest naprawdę ważne- przebywaniem z najbliższymi, rozmową, dzieleniem się codziennymi sprawami, tym co przeżyliśmy w ciągu dnia.
Z przerażających statystyk wynika, że dzieci w wieku od dwóch do pięciu lat oglądają telewizję przeciętnie przeszło dwadzieścia pięć godzin tygodniowo. Niektóre z nich wpatrują się w ekran telewizora 5 lub 6 godzin tygodniowo. Długie przesiadywanie przed telewizorem wiąże się z wieloma problemami.
Telewizja wpływa na przeżycia dzieci, a tym samym na ich rozwój emocjonalny. Ekrany telewizyjne bardzo często wypełniają filmy, w których dominują przemoc i agresja. Nawet seriale animowane, które oglądają dzieci, często nie tylko zachęcają do przemocy, ale wzbudzają też grozę. Bardzo niekorzystnie wpływają na dzieci obrazy walk oraz zabójstw. Dzieci dowiadują się w jaki sposób można kogoś zabić, jaki cios jest najbardziej skuteczny. Oglądając sceny budzące emocje negatywne, przede wszystkim lękowe, dzieci są skłonne do reakcji lękowych w innych sytuacjach. Często dochodzi do tego, że dzieci boją się zostać same w domu, wyjść na klatkę schodową czy wejść do ciemnego pokoju. Nie u wszystkich jednak dzieci pod wpływem drastycznych scen rośnie lękliwość. Czasem w wyniku oglądania programów tego rodzaju następuje oswojenie z agresją i grozą oraz zobojętnienie na krzywdę i przemoc w rzeczywistości.
Dzieci nałogowo oglądające telewizję na ogół są opóźnione w rozwoju społecznym i intelektualnym. Mają gorzej wykształconą sprawność czytania i osiągają gorsze wyniki w nauce niż dzieci spędzające niewiele czasu przed ekranem. Dzieci te przeznaczają mniej czasu na naukę, co w rezultacie zmniejsza skłonność do tych zajęć. Styl nauczania poprzez telewizję z użyciem zaawansowanych technicznie specjalnych efektów, powoduje, że dzieci stają się bierne i nudzą się lub nie potrafią się skoncentrować. Z kolei nauczanie w szkole nie jest tak szybkie i ekscytujące jak przez telewizję. Nadmierne oglądanie telewizji może zahamować zainteresowanie dziecka książkami, powoduje, że mają one gorzej wykształconą umiejętność czytania, kłopoty z ortografią. „ Telewizyjne” dzieci z czasem nie potrafią się także same bawić, brak im nowych pomysłów, inicjatywy, gdyż telewizja nie zostawia miejsca dla dziecięcej wyobraźni, a w dorosłym życiu będzie przecież potrzebna do przewidywania skutków postępowania czy rozwiązywania problemów.
Telewizja wywiera również negatywny wpływ na rozwój fizyczny dziecka. Mały widz siedząc przed telewizorem jest bierny, przyjmuje często niewłaściwą pozycję ciała. Niewiele czasu spędza na świeżym powietrzu, ma mało ruchu. Rozwój fizyczny takiego dziecka jest zaburzony. Prowadzi to do różnego rodzaju chorób, m. in. Do tzw. Choroby telewizyjnej, której objawami są: zapadnięta klatka piersiowa, zaokrąglone plecy, zwiotczałe mięśnie, schorzenia oczu, lęki nocne. Innym skutkiem zbyt częstego i długiego przesiadywania przed telewizorem jest ociężałość i nadwaga. Dzieci uzależnione od telewizji konsumują więcej, a ponieważ mają mniej ruchu, ich przemiana materii jest słabsza i mniej spalają.
Telewizja jest również wrogiem komunikacji w rodzinie. W rodzinach spędzających dużo czasu przed telewizorem więzi pomiędzy poszczególnymi jej członkami stopniowo się rozluźniają. Często zdarza się, że cała rodzina siedzi przed telewizorem razem, jednak obok siebie. Są w jednym miejscu, lecz nie mają kontaktu ze sobą. W sytuacji gdy rodzina jest pogrążona w telewizyjnym transie, nie ma czasu na rozmowę, na wymianę myśli, na wspólne działanie. Rodzice zajęci oglądaniem programu telewizyjnego albo w ogóle nie słyszą słów czy próśb dziecka, albo odtrącają je mówiąc: „ idź”, „ nie przeszkadzaj”. Kilkakrotnie odpychane z coraz mniejszym zapałem podejmuje kolejne próby nawiązania kontaktu i zwrócenia na siebie uwagi.
Telewizja oprócz zagrożeń stwarza jednak również szanse. To telewizja pozwala na wyrównanie poziomu wiedzy dzieci z różnych środowisk uzupełniając brak instytucji kulturalnych ( kino, teatr). Umożliwia uczestniczenie w wydarzeniach kulturalnych i sportowych. Młody człowiek może „ wybrać się” w daleką podróż i zobaczyć np. świat fauny i flory innych kontynentów, miejsca, które są dla przeciętnego człowieka trudno dostępne.
Rodzice i nauczyciele, którym zależy na pozytywnym wpływie środków masowego przekazu na dziecko, powinni przestrzegać pewnych zasad:
- pilnować by dziecko oglądało telewizję tyle czasu, na ile pozwala jego wiek i stopień rozwoju
- dziecko powinno oglądać przede wszystkim programy dla niego przeznaczone, pozbawione agresji, zaczynając od dobranocek, przez programy łatwe, filmowe seriale dla dzieci, a w miarę rozwoju inne programy głównie przyrodnicze, historyczne i geograficzne.
- Wspólnie z dziećmi wybierać i oglądać programy telewizyjne, by mieć możliwość skomentowania ich. Należy zadawać dzieciom pytania związane z oglądanym programem lub prowokować do zadawania pytań
- Wprowadzić bezwzględny zakaz oglądania przez dzieci programów niedozwolonych dla nich ze względu na treść i formę przekazu
- Wyeliminować oglądanie telewizji podczas odrabiania lekcji, spożywania posiłków, spotkań rodzinnych
- Nie umieszczać telewizora w pokoju dziecka, dopóki nie osiągnie ono pełnego rozwoju, tj. do czasu, kiedy stanie się pełnoletnie.
Anna Zgrzywa, nauczyciel Szkoły Podstawowej w Wąwolnicy.
|
