Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Edukacja religijna a rozwój moralny dziecka niepełnosprawnego intelektualnie jako efekt własnych obserwacji

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 2110 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

 

Religijnością nazywa się to wszystko, co człowiek przeżywa, czego doznaje, a także to, co w nim funkcjonuje w bezpośrednim związku z ustosunkowaniem się do Boga. Jest to zjawisko złożone i trudne w ocenie. Trudności te odczuwa każdy wychowawca pragnący wychowywać człowieka zdrowego religijnie i moralnie. Zjawisko religijności jest zindywidualizowane zależy między innymi od tradycji kulturowych, szerokiego tła społecznego, wpływów wychowawczych. W religijności daje o sobie znać wrażliwość na drugiego człowieka i wszystko to, co urzeczywistnia się z prawdą i dobrem. Efektem wychowania religijnego jest moralne postępowanie, co określa nauczanie Chrystusa: "wiara bez uczynków martwą jest"(Jk 2). Zdaniem teologów decydującym i niezastąpionym warunkiem wychowania religijnego są przeżycia religijne, bez nich nie może być mowy o rozbudzeniu i ożywieniu religijności.

Religia obejmuje dwa elementy: wiarę i praktykę, które mają różne znaczenie na różnych etapach życia dziecka, kształtując jego zachowanie. W zdrowych relacjach pomiędzy stosunkiem dziecka do religii, a jakością jego zachowania zachodzi wyraźne powiązanie. Dlatego w efektach nauki religii istotnym jest nie tylko zasób wiadomości, ale przede wszystkim ustalenie wartości moralnych i ustosunkowanie się do nich. Choć czasem trudno dostrzec efekty edukacji religijnej, pozostaje nadzieja formowania i oczekiwania rezultatów.

Tym bardziej trudnym i złożonym problemem staje się to zagadnienie w odniesieniu do dziecka niepełnosprawnego intelektualnie. Zaburzona sfera intelektualna uniemożliwia dostateczne przyswajanie wiedzy religijnej, a sfera emocjonalna wdrożenie jej w życie. W związku z tym dziecko niepełnosprawne intelektualnie musi włożyć nieproporcjonalnie więcej wysiłku w edukację religijną i wynikający z niej rozwój moralny. Przedstawię kilka płaszczyzn rozwoju religijnego i związanego z nim rozwoju moralnego dziecka niepełnosprawnego intelektualnie w okresie edukacji religijnej.

Przekonania religijne

Przekonania religijne kształtują się równolegle z rozwojem intelektualnym. Dzieci niepełnosprawne intelektualnie opierają swe przekonania religijne na realistycznych pojęciach jak np.: karcący ojciec, kochająca mama, konkretny przykład dobrego czynu. Anioł w przekonaniu dziecka niepełnosprawnego intelektualnie to "skrzydlata istota z obrazka w zeszycie do religii", Bóg zaś to starszy mężczyzna mieszkający w niedostępnej krainie, a Jego wizerunek kojarzy się z ojcem własnym lub kolegów. Podobnie pojęcie grzechu i przebaczenia kształtuje się na wzór stosunku innych osób do dziecka. Ogólnie rzecz biorąc kształtowanie przekonań religijnych w zaburzonym myśleniu abstrakcyjnym zawsze odnosi do własnego środowiska, często przekazującego negatywne wzorce. Dzieci niepełnosprawne intelektualnie wykazują potrzebę zwracania się do Boga jako "Kogoś, kto jest ponad wszystkim, Kto posiada moc rozwiązania każdego problemu".

Zainteresowanie religią

Większe zainteresowanie sprawami religii dzieci niepełnosprawne intelektualnie w stopniu lekkim wykazują na poziomie szkoły podstawowej, a dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym i znacznym na każdym poziomie. Chętnie uczestniczą w lekcji religii. Trudne zagadnienia takie jak: pochodzenie człowieka, istnienie Boga przyjmują bezkrytycznie, zadawala ich każda odpowiedź. Podobnie opowiadania o niebie, piekle, aniołach, cudach przyjmują bez cienia wątpliwości. Nie zadają pytań na temat podmiotu wiary - istnienia Pana Boga. Chętnie słuchają opowiadań biblijnych, choć historycznie jest to dla nich abstrakcją. Największym zainteresowaniem cieszą się opowiadania związane z życiem Pana Jezusa jak: narodziny, dzieciństwo.

Wyżej wymienione grupy dzieci darzą sympatią lekcje związane z kalendarzem liturgicznym: święta Bożego Narodzenia, Wielkanocy. Chętnie wykonują wszelkie prace plastyczne.

Zainteresowanie problematyką religii spada w wieku gimnazjalnym, choć frekwencja na lekcjach wynosi się ok. 100%. Zaczynają wiarę postrzegać jako problem osobisty, czy nawet wstydliwy uważając, iż mają dość wiedzy na ten temat, traktując lekcje religii jako czas odreagowania problemów codzienności. Podobnie rzecz się ma w klasach zawodowych.

Obserwując dzieci i młodzież z niepełnosprawnością intelektualną w edukacji religijnej dostrzegam związek pomiędzy rozwojem wiedzy religijnej a rozwojem moralnym. Zgłębiający wiedzę religijną angażują się w praktyki religijne, częściej wcielają zasady moralne chrześcijaństwa. Traktujący zagadnienia religijności pobłażliwie, mają podobny stosunek do moralności chrześcijańskiej, nie próbują zadawać nurtujących pytań. Młodzież z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym ogólnie wykazuje w każdym okresie zainteresowanie religią.

Postawy religijne

Dzieci młodszych klas z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim i wszystkie dzieci niepełnosprawne w stopniu umiarkowanym traktują religię z wielką powagą, choć często bez zabarwienia uczuciowego. Przepych obrządków i piękno dekoracji świątyń rozbudza w dziecku grozę i zachwyt, a jednocześnie budzi szacunek. Religia dla nich ma charakter egocentryczny. Dziecko spodziewa się, a więc oczekuje nagrody od Boga, tak jak otrzymuje od dorosłych. Recytuje modlitwy, używa wyrażeń teologicznych, jak: Bóg jest miłością, nie rozumiejąc wypowiadanych słów, ale tez nie prosi o wyjaśnienie. Upraszczanie z kolei zagadnień wywołuje chaos w pojęciach dziecka.

Religijność w tej grupie dzieci czasem pozostaje bez związku z postawą np.: recytuje modlitwę jednocześnie kopie kolegę. Pojęcie grzechu i winy dziecko nie odnosi do siebie, wskazując raczej na kolegów. Upominanie, przytaczanie wzorców świętych przynosi raczej mierne rezultaty.

Wśród młodzieży gimnazjalnej i klas ponadgimnazjalnych istnieje większe zróżnicowanie postaw religijnych. Dla większości religia jest środkiem do budowania prawidłowych postaw. Część młodzieży tak jak dzieci oddziela religijność od postawy, choć teoretycznie orientuje się w zasadach wiary. Z wypowiedzi młodzieży wynika, że większość nie uczestniczy, lub bardzo sporadycznie w praktykach religijnych. Obserwując młodzież lekceważącą sprawy religii dostrzega się, że w chwilach trudnych, także w okresie świątecznym wykazuje postawę zaangażowania religijnego, uczestniczy w obrzędach, wykazując postawę szacunku.

Wychowanie religijne

Ten element kształtowania religijno-moralnego rozpoczyna się w okresie wczesnodziecięcym, choć dziecko nie jest w stanie niczego zrozumieć. Dziecko z niepełnosprawnością intelektualną poznając zasady wiary na lekcji religii, niewiele rozumiejąc wzrasta w atmosferze wiary.

Dorastająca młodzież niepełnosprawna intelektualnie w stopniu lekkim zaczyna odnosić się sceptycznie do zagadnień religii, choć nie próbuje zgłębiać zagadnień. Rygorystyczne podejście do spraw egzekwowania wiedzy i praktyk religijnych przynosi skutek odwrotny. Dziecko, a zwłaszcza z niepełnosprawnością intelektualną pod względem rozwoju religijnego nie jest miniaturą człowieka dorosłego. Osiągnie stosownie do poziomu rozwoju intelektualnego, poziom religijno-moralny.

Modlitwy dzieci

Dla dzieci, a także młodzieży z różnym stopniem niepełnosprawności intelektualnej odmawianie modlitwy na katechezie jest rutynowym elementem i tylko czasem niektórzy wykazują postawę negatywną. Zarówno dzieci jak i młodzież chętniej odmawiają znane modlitwy, z trudem przychodzi inicjowanie modlitwy osobistej. Jeżeli uda się zainicjować tę formę modlitwy są to przeważnie prośby. Modlitwa jest tu środkiem do osiągnięcia celu, zniechęcają się kiedy nie dostrzegają rezultatu. U większości dzieci z niepełnosprawnością intelektualna modlitwa ogranicza się do lekcji religii. Mobilizacja do nauki i odmawiania modlitwy jest okres przygotowań do sakramentów.

Modlitwa, która angażuje duchowo młodego człowieka, bez względu na poziom niepełnosprawności kształtuje jego moralność. Analizowanie treści modlitw, stwarzanie atmosfery powagi, mobilizowanie dzieci do modlitwy własnymi słowami kształtuje prawidłową postawę moralną. W obserwowanej grupie najlepsze owoce zbiera modlitwa różańcowa z koronką różańca w rękach. Uogólniając zagadnienie twierdzę, że dzieci angażujące się w wymienione płaszczyzny edukacji religijnej charakteryzują pozytywne postawy moralne.

Literatura pomocnicza:
Z. Sękowska, Wprowadzenie do Pedagogiki Specjalnej, Warszawa, 2001.

Zofia Golianek

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie