Scenariusz zajęć ,z wykorzystaniem elementów biblioterapii wychowawczej ,dla uczniów klas licealnych
Temat : Każdy z nas może być „inny” - o tolerancji
(Realizację tematu można podzielić na 3 spotkania )
Cel : Uświadomienie uczniom jak mogą czuć się ,zachowywać się osoby odtrącone. Zrozumienie czym jest osamotnienie ,alienacja i jak można takim zjawiskom przeciwdziałać ,
a także tego jak łatwo można błądzić i „osądzać” innych.
Miejsce : biblioteka szkolna
Pomoce : arkusze papieru , kredki , kolorowe sznurki ,karteczki samoprzylepne , szaliki, rękawiczki narciarskie ,piłka, Słownik języka polskiego, Słownik wyrazów obcych, Słownik synonimów, płyta z muzyką relaksacyjną, utwór Beethowena
Literatura :
Roma Ligocka : Kobieta z lustra. Kraków : Wydawnictwo Literackie
Anthony de Mello : Wezwanie do miłości. Poznań : Zysk
Regina Dachówna : Tango z motylem. Wrocław : Europa ,2003
Spotkanie pierwsze
ETAP I
Część wprowadzająca :
- rozdanie uczestnikom narzędzi badających nastrój z prośbą o określenie swojego samopoczucia za pomocą tego narzędzia
- przedstawienie sąsiada z prawej strony ( zwrócenie uwagi ,iż mimo codziennych spotkań nie o wszystkich osobach możemy powiedzieć zbyt wiele)
- podział grupy wg kolorów ( prowadzący ma przygotowane 5 x 5 kolorowych sznurków, które losowo rozdaje uczestnikom. Te same kolory tworzą grupę.)
metodą skojarzeń inicjujemy rozmowę na temat „ co to jest inność” – z czym się wiążę
- każda z grup tworzy swoją mapę myśli mentalną
- odczytywanie swoich map i tworzenie wspólnej mapy na tablicy
- rozdajemy słowniki i każda grupa szuka i odczytuje definicję.
Zakończenie zajęć:
Inny wcale nie znaczy gorszy. Przykłady osób niepełnosprawnych, które mimo swej ułomności byli lub są aktywnymi ludźmi.
- np. Beethowen był głuchy (Fragment dowolnego utworu na CD)
Spotkanie drugie
ETAP II
Część wprowadzająca :
Uczestnicy rzucają do siebie nawzajem piłkę jednocześnie zadając pytania typu : „jakiej muzyki słuchasz?”, „jakie jest Twoje ulubione danie?” itp.
Uczniowie dzielą się na kolorowe grupy z pierwszego spotkania.
Praca z tekstem.
Rozmowa na temat znanych uczniom książek poruszających tematykę „inności”. Należy przypuszczać , że będą to głównie książki mówiące o osobach chorych , niepełnosprawnych , innego wyznania, należących do określonej subkultury.
Rozdanie kredek ( jeden kolor ) uczestnikom i rysowanie przez grupy np. ogrodu.
Przeczytanie fragmentu teksu z książki Reginy Dachówny :Tango z motylem ( Julia s.17 – 20 )
Ania z Zielonego wzgórza –pierwszy rozdział (?)
Rozdanie rekwizytów grupom i propozycja przeprowadzenia „doświadczenia”
a) wybrani uczniowie mają przewiązane oczy szalem (symulacja braku wzroku), próbują napisać na tablicy swoje imię i nazwisko jak najładniej. Mogą poprosić o pomoc innych. Następnie opowiadają o swoich trudnościach związanych z wykonaniem zadania.
b)Wybrani uczniowie maja założone na rękach zimowe rękawice symulacja niepełnosprawności rąk), starają się podnieść z podłogi monetę. Mogą o pomoc poprosić kolegów lub koleżanki. Następnie opowiadają o swoim doświadczeniu.
c) uczniowie nie mogąc posługiwać się głosem muszą przekazać grupie ważną informację
Pytania pomocnicze:
- Co sprawiło ci największą trudność w wykonaniu zadania?
- Jak się czułeś będąc przez chwile „niepełnosprawnym”?
- Jak myślisz czy łatwo jest prosić niepełnosprawnemu o pomoc ?
- Jakie czynności sprawiają kłopoty osobą niepełnosprawnym?
- W jaki sposób można pomóc tym osobą .
- Kto z was zetknął się z osobą niepełnosprawną , chorą (możliwe relacje uczniów) Wysłuchujemy wszystkich
Bariery na jakie napotykają „sprawni inaczej” (architektoniczne – osoby na wózku, brak porozumienia – niemowy ale i stworzone przez uprzedzenia
Rozdanie różnokolorowych kredek uczestnikom i ponowne rysowanie ogrodu. W trakcie powstawania prac możemy prowadzić swobodną rozmowę – czy inność jest czymś negatywnym. Nie wprowadzamy metody burzy mózgów nie chcąc rozbudzać emocji na zakończenie zajęć. Porównanie rysunków .(Wniosek : różnorodność jest ciekawsza , potrzebna).
Zakończenie zajęć :
Wystawa rysunków.
Spotkanie trzecie
Część wprowadzająca :
Uczniowie siadają w znanych już sobie grupach. Rozdajemy drzewka nastroju.
Praca z tekstem
Przy pomocy wypisanych wcześniej haseł ( mapy mentalnej z wcześniejszych zajęć) kierujemy uczniów by wyodrębnili inność niezależną od nas ( wiara, niepełnosprawność, rasa) . Każda z grup dostaje jeden kolor kredki i rysuje postać.
Przeczytanie fragmentu książki Romy Ligockiej Kobieta z lustra. (rozdz. Pożądaj , ale nie zabijaj s.25 – 29 )
Dyskusja na temat usłyszanego tekstu. Poprowadzenie rozmowy na uświadomienie uczniom zjawiska „inności pozornej” – jak powstaje, do czego może doprowadzić.
Rozdanie uczniom kartek z krótkimi opowiadaniami bez zakończenia. Zadaniem uczniów jest dokończenie opowiadania tak by zawierało szczęśliwe zakończenie. Jednocześnie opisujące uczucia jakie towarzyszyły bohaterom.: plotka, zdjęcie , usłyszany fragment rozmowy, nieprzemyślany wygłup. Po zapoznaniu z tekstami możemy przedyskutować z uczniami problem – jak można było uniknąć takiej sytuacji. Jakie uczucia dominowały u bohaterów.
Uczestnicy wymieniają „łatki” jakie można przykleić osobą. Potem przepisują je na samoprzylepnych karteczkach i dolepiają do wcześniej narysowanej postaci, która niknie pod ‘” łatkami”. Samodzielnie wyciągają wnioski.
Zakończenie zajęć :
Włączenie płyty z muzyką relaksacyjną i odczytanie fragmentu z książki
Wezwanie do miłości Anthony de Mello
ZOBACZYĆ SIEBIE I INNYCH
Nie sądźcie, abyście nie byli sądzeni.
(Mt 7, 1)
Najwspanialszym aktem miłości, jakiego możesz dokonać, nie jest służba, lecz kontemplacja, widzenie. Ta myśl otrzeźwia. Gdy służysz ludziom, to pomagasz, podtrzymujesz, pocieszasz, przynosisz ulgę w bólu. Gdy widzisz ich w ich wewnętrznym pięknie i dobroci, to przekształcasz i tworzysz.
Pomyśl o ludziach, których lubisz, którzy się do ciebie garną. Teraz spróbuj popatrzeć na każdego z nich tak, jakbyś ich widział po raz pierwszy, nie pozwalając sobie na to, by twoje doświadczenie i twoja dotychczasowa wiedza o nich, czy to dobra czy zła, miały na ciebie wpływ. Popatrz na to, czego może w nich nie zauważyłeś z powodu bliskości, poufała znajomość bowiem sprzyja zaślepieniu i nudzie. Nie możesz kochać tego, czego nie potrafisz widzieć świeżym okiem.
Teraz zrób to samo z ludźmi, których nie lubisz. Najpierw zaobserwuj, co jest w nich takiego, czego nie lubisz, zbadaj ich braki bezstronnie i z dystansem. Bez używania etykietek takich, jak dumny, leniwy, egoista, arogant. Nalepianie etykietek to akt umysłowego lenistwa, łatwo jest bowiem komuś przyczepić etykietkę. Trudne to i wymagające, by zobaczyć konkretną osobę w jej niepowtarzalności.
Musisz studiować te braki w sposób klinicznie chłodny, to znaczy musisz być przede wszystkim pewny, że jesteś obiektywny. Zastanów się nad taką możliwością, że to, co ty widzisz jako ich braki, to wcale mogą nie być żadne wady, tylko coś, czego ty nie lubisz ze względu na swoje wychowanie i uwarunkowanie. Jeśli mimo to uważasz, że to jest jakaś wada, zrozum, że przyczyną tej przywary nie jest zła wola, ale doświadczenia z dzieciństwa, uwarunkowania z przeszłości, błędne myślenie i postrzeganie, a przede wszystkim nieświadomość. Gdy tak postąpisz, twoja postawa zmieni się w miłość i przebaczenie, albowiem studiować, obserwować, rozumieć oznacza przebaczać.
Po przyjrzeniu się bliżej ułomnościom tej osoby, poszukaj zakopanych w niej skarbów, których nie widziałeś dotąd, bo przeszkadzało ci twoje uprzedzenie do tej osoby. Obserwuj każdą zmianę postawy lub uczuć, która się w tobie dokonuje. Twoje uprzedzenie przesłaniało ci jej obraz i nie pozwalało ci jej widzieć.
Teraz popatrz z kolei na każdego, z kim żyjesz, pracujesz. Obserwuj, jak obraz każdej z tych osób zmieni się, gdy popatrzysz na nią w ten sposób. Takim widzeniem oferujesz im nieskończenie bardziej kochający dar, niż gdy oferujesz im jakikolwiek czyn służby. Ponieważ w ten sposób przekształciłeś ich, stworzyłeś ich w swoim sercu i przy pewnym kontakcie między wami oni rzeczywiście także przeobrażą się.
Teraz takim samym darem obdarz samego siebie. Jeśli potrafiłeś to zrobić dla innych, powinno ci być stosunkowo łatwo zrobić to dla siebie. Postępuj według tej samej procedury: nie osądzaj ani nie potępiaj żadnej swojej wady, żadnej reakcji neurotycznej. Nie osądzałeś innych, teraz będziesz zaskoczony, że ty sam nie jesteś osądzany. Te słabości są badane, studiowane, analizowane dla lepszego zrozumienia, które prowadzi do miłości i przebaczenia. Ku wielkiej radości odkryjesz, że zmieniasz się dzięki tej przedziwnie kochającej postawie, która rodzi się w tobie wobec tej osoby, którą nazywasz ”ja”. Postawa ta rodzi się w tobie i rozprzestrzenia się poprzez ciebie na każde żyjące stworzenie.
W czasie gdy uczniowie uzupełniają drzewka nastroju możemy przedstawić im tytuły książek związanych z tematem spotkań
opracowała Jolanta Prejs
