Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Miejsce komputera jako środka kształcenia w dydaktyce, w terapii

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 4150 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

Opracowanie: Alicja Mosur

Informatyka jest wszechobecna w nowoczesnych społeczeństwach, toteż w naturalny sposób pojawiła się również w szkole, a także w poradni psychologiczno-pedagogicznej. Nieznajomość jej podstawowych metod uniemożliwia swobodne poruszanie się we współczesnym świecie.

Informatyka niesie ze sobą olbrzymią łatwość dostępu do informacji. Jest z nią związany duży kompleks zagadnień: z jednej strony mamy do czynienia z typowymi problemami dotyczącymi sprzętu komputerowego i jego obsługi oraz konserwacji, z drugiej strony w placówkach oświatowych zaczynają pojawiać się specjalistyczne urządzenia dołączane do komputera, takie jak klawiatura konceptualna, ekran LCD czy wykorzystywany w poradni specjalny zestaw słuchawkowy do badania słuchu i wzroku.
Zakres zagadnień związanych z oprogramowaniem komputerowym jest równie szeroki: od typowych programów użytkowych, poprzez bazy informacyjne, do specjalnych programów edukacyjnych o sprecyzowanych celach dydaktycznych (L. Lewoc, L. Otręba, 1993).
Środki informatyki są używane na różnych polach działalności zarówno szkoły jak i poradni: w dydaktyce, terapii, w zarządzaniu, w pracy własnej. Pamiętać jednak należy, że komputer – to tylko maszyna, wykorzystanie jego wielkich możliwości zależy w pierwszym rzędzie od człowieka.
Nasze otoczenie zmienia się bardzo szybko i wykształcony człowiek musi zmieniać się wraz z nim. Na rynku pracy maleje liczba miejsc dla osób nie będących w stanie kilka razy w życiu zmienić swoich kwalifikacji. Nawet osoby pozostające przy jednym zawodzie muszą się ustawicznie kształcić, uaktualniać swoją wiedzę i umiejętności. Powszechna dostępność komputerów i różnych form komputerowych systemów informacji zmniejszają znaczenie tradycyjnych sprawności rachunkowych czy wiedzy encyklopedycznej. Coraz ważniejsza staje się umiejętność rozwiązywania problemów lub poszukiwania sposobów ich rozwiązywania.

Nowa sytuacja wymaga zasadniczej zmiany w spojrzeniu na rolę nauczyciela. Powinien on poświęcać coraz więcej czasu na indywidualną lub grupową pracę nad rozwijaniem umiejętności rozwiązywania problemów, samokształcenia, logicznego i samodzielnego myślenia oraz pracy zespołowej. Nauczyciel nie powinien być jedynie przekazicielem informacji - arcykapłanem objawionej mu wiedzy. Powinien być przewodnikiem, trenerem, pomocnikiem ucznia. Uczniowie muszą się poczuć aktywnymi uczestnikami procesu kształcenia - podmiotami a nie przedmiotami tego procesu. Niezbędna jest też ich pełna świadomość, że nie tylko opanowanie wiedzy, lecz wykształcenie wymienionych wyżej umiejętności będzie decydowało o ich sukcesie w dalszym życiu.
Podobnie rzecz się na w przypadku pracy pedagoga czy logopedy: komputer może tu pomóc w rozwijaniu umiejętności dokonywania analizy i syntezy słuchowej, wzrokowej, a także samodzielnej pracy nad utrwalaniem i automatyzacją umiejętności nabytych pod okiem specjalisty. Czy w tak rozumianym kształceniu jest miejsce dla komputera jako środka kształcenia? Niewątpliwie tak.
Komputer ze względu na swoje szerokie zastosowanie może znaleźć miejsce w różnych miejscach w szkole i poradni. Powinien pojawić się przede wszystkim tam, gdzie może być najbardziej użyteczny i gdzie może służyć najszerszemu gronu osób.
Można wyróżnić następujące obszary wykorzystania komputera:
- komputer w dydaktyce oraz w terapii,
- komputer w terapii psychologiczno –pedagogicznej,
- komputer w usprawnianiu pracy placówki.

Komputer w dydaktyce.

Metody wykorzystania komputera zależą z dużej mierze od funkcji, jakie są mu przypisane w procesie dydaktycznym (S, Kwiatkowski,1994). Z samego pojawienie się komputera na zajęciach nie powstaje jeszcze żadna nowość dydaktyczna ani terapeutyczna. Przyczynia się on do jej powstania dopiero wówczas, kiedy staje się czynnikiem stymulującym zdobywanie wiedzy czy utrwalanie umiejętności, występuje w procesie dydaktycznym jako niezbędny jego element. Spełnienie przez komputer takiej funkcji wymaga od pracownika pedagogicznego doskonałej znajomości zarówno przedmiotu nauczania, jak i możliwości wykorzystania komputera, a ściślej oprogramowania. Potrzebne jest także rozumienie pedagogicznych aspektów użycia środków informatyki. Odpowiednio użyty, dzięki funkcjom oprogramowania, jakich nie da się przypisać kredkom i fletowi, komputer może stanowić twórczy impuls i uruchomić wyobraźnię ucznia. Jako medium o znacznie szerszych możliwościach od tradycyjnych środków wyrazu, pozwala uczniowi odkrywać nieznane mu dotąd aspekty twórczej aktywności (wpływ perspektywy, gra kolorów, proporcje; wpływ zmiany tempa i tonacji bądź instrumentarium na odbiór dzieła muzycznego) (L. Lewoc, L. Otręba, 1993).
Równie prostym zastosowaniem komputera w dydaktyce jest użycie go do opracowywania wyników doświadczeń i graficznej ich prezentacji, a z czasem także do symulacji niektórych zjawisk. Matematyka i fizyka są potencjalnie najłatwiej przekładalne, gdyż spełniają wprost wymagania stawiane przez komputer. Nie bez szans jest tu także chemia, biologia czy geografia, choć w mniejszym zapewne zakresie.
Informatyka, jako dziedzina nie tylko wiedzy, ale i działalności człowieka, dostarcza narzędzi, które pozwalają zarządzać informacją i staje się czynnikiem wyznaczającym kierunki rozwoju naszej cywilizacji. Aby stać się aktywnym i świadomym członkiem tego społeczeństwa należy zapoznać się z komputerami, ich obsługą i rolą w przemianach naszego życia codziennego. Komputery wkraczają we wszystkie ważniejsze sfery życia człowieka. Jako narzędzie wspomagające ludzki umysł, są nie tylko podstawowymi urządzeniami w procesie rozwiązywania problemów w różnych dziedzinach życia, ale w naturalny sposób stały się łącznikiem miedzy nimi.

Komputer może być wykorzystany przez każdego nauczyciela w trakcie przygotowywania materiałów pomocniczych do lekcji, a także do tworzenia testów i opracowywania ich wyników. Przy odrobinie dobrej woli i wysiłku staje się możliwe rejestrowanie za pomocą komputera osiągnięć uczniów i prowadzenie na bieżąco statystyki wyników nauczania.

Przy użyciu szkolnego, ogólnodostępnego komputera realne staje się zorganizowanie małej poligrafii, wydającej druki okolicznościowe: dyplomy, zaproszenia oraz lokalne gazetki lub pierwsze dzieła młodych twórców.
Technologia informacyjna może wspomagać i wzbogacać wszechstronny rozwój uczniów, zwiększać możliwości rozwijania umiejętności poprzez ułatwienie docierania do rzeczywistych zasobów informacji. Wzmaga tym samym twórczą aktywność uczniów, pomaga w rozwijaniu zainteresowań oraz kierowania własnym rozwojem. Wzbogaca też umiejętności porozumiewania się. Kształtowanie właściwego korzystania z tej technologii to również wyrabianie świadomości bezpiecznego posługiwania się techniką.

Stopniowe wprowadzanie uczniów w posługiwaniu się technologią informacyjną umożliwia realizację zadań szkoły na kolejnych etapach kształcenia, krystalizując jednocześnie ich zainteresowania i uzdolnienia oraz w konsekwencji pomagając w dokonaniu życiowych wyborów kierunków dalszego kształcenia, a w następstwie podjęciu odpowiedniej pracy zawodowej.

Jednym z ważniejszych miejsc w szkole gdzie znajdzie zastosowanie komputer jest bez wątpienia biblioteka, w której może on zarządzać wypożyczaniem książek, łącznie ze sporządzaniem statystyki czytelnictwa i analizą wykorzystania księgozbioru, bez posługiwania się papierowymi rewersami i kartami identyfikacyjnymi. Dzięki odpowiednio skonstruowanej bazie danych i celowo zaprojektowanym funkcjom wyszukiwania informacji możliwe jest nie tylko proste wybieranie książek w jednym z tradycyjnych układów, ale także odnajdywanie pozycji, zawierających określone treści lub hasła.


Komputer w terapii psychologiczno-pedagogicznej.

Zastosowanie komputera w procesie kształcenia i pomocy psychologiczno – pedagogicznej znacznie skraca czas pracy i podnosi efekty terapii jak również wyzwala duże zainteresowanie i aktywność uczestników terapii w porównaniu z innymi środkami dydaktycznymi. Jednakże warunkiem podwyższenia skuteczności nauczania jest dobór oprogramowania dostosowanego do wieku i możliwości uczniów. Dobrze dostosowane programy edukacyjne pozwalają dzieciom uczyć się i bawić jednocześnie. Na naszym rynku dostępne są programy edukacyjne dostosowane do nauki rodzajów terapii. Programy te pomagają dzieciom z trudnościami szkolnymi w dziedzinach:
- w trakcie terapii logopedycznej,
- w trakcie terapii dysleksji, dysortografii, akalkulii,
- w trakcie zajęć socjoterapeutycznych,
- na zajęciach z dziećmi szczególnie zdolnymi,
i przyczyniają się do kształtowania koncentracji uwagi, spostrzegania i usprawniania pamięci wzrokowej, pomięci słuchowej, odbioru oraz utrwalania dźwięków mowy i posługiwania się nimi, sprawności manualnej, oraz integracji poszczególnych funkcji (E. Gałecka, 2001).
Ponadto dzieci poprzez programy edukacyjne uczą się poznawać otaczający świat, o życiu codziennym, poznają tajniki ortografii, uczą się liczyć i odnajdywać trudne hasła. Programy edukacyjne należy jednak bardzo świadomie dobierać do określonej grupy wiekowej. W momencie, gdy nie ukształtowana jeszcze osobowość atakowana jest brutalnością, agresją i sensacją emanującą z innych przekazów audiowizualnych, kinowych i telewizyjnych – potrzebą staje się ukierunkowanie młodego człowieka na wyegzekwowanie pozytywnych cech natury ludzkiej. Dlatego też wszyscy ci, którym nie jest obojętne wychowanie młodego pokolenia, a przede wszystkim rodzice i pedagodzy powinni swoim podopiecznym proponować programy wartościowe pod względem moralnym.
W terapii pedagogicznej czy też logopedycznej bardzo przydatne jest również wykorzystanie sieci Internetowej, za pomocą której można dotrzeć do wielu znakomicie opracowanych pomocy metodycznych i terapeutycznych.

Konieczna jest więc w terapii powszechna umiejętność obsługi komputera, posługiwania się komputerem w celu zdobycia umiejętności i wiedzy z różnych dziedzin, wykorzystania gotowych programów edukacyjnych oraz umiejętność korzystania z sieci komputerowej Internet jako nowoczesnego narzędzia wspomagającego proces kształcenia.


Komputer w usprawnianiu pracy administracji.

Złożoność procesów zarządzania i administrowania powoduje, że coraz częściej odwołujemy się do pomocy technicznych (M. Kwiatkowski, 1994). Z jednej strony powodem takiego stanu rzeczy jest duża liczba osób (uczniów, nauczycieli, rodziców, pracowników obsługi), które są z nią bezpośrednio związane, z drugiej natomiast - urzędowy charakter dokumentów (świadectw, arkuszy ocen), jakie muszą być w niej sporządzane.
Podobnie rzecz się ma w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej, z której pomocy korzysta corocznie setki osób, co wiąże się z koniecznością archiwizacji kart pacjentów czy też kopii wielu wydawanych dokumentów.
Tak więc efektywne zarządzanie tymi placówkami wymaga znajomości przetwarzania dużej ilości różnorodnych informacji. Oba przytoczone fakty sprawiają, iż sporządza się tam wiele różnorodnych dokumentów oraz wykonuje liczne analizy, raporty, zestawienia i harmonogramy. Są to prace konieczne, a jednocześnie żmudne i zajmujące nierzadko ogromnie dużo czasu. Taki stan rzeczy sprawia, że komputer jest wręcz idealnym narzędziem, pozwalającym zwiększyć efektywność pracy większości zatrudnionych w wymienionych placówkach osób. Dotyczy to zarówno dyrekcji, pracowników administracji, jak i pracowników pedagogicznych.
Komputer może i powinien znaleźć miejsce we wspomaganiu procesu wychowawczo-dydaktycznego, w trakcie różnego rodzaju planowania, podczas wykonywania typowych prac biurowych i administracyjnych. Na przykład, prowadzenie za pomocą komputera ewidencji danych dotyczących postępów w nauce, zachowania i danych personalnych poszczególnych uczniów umożliwia automatyczne (a więc nie wymagające żadnego wysiłku) sporządzanie na ich podstawie ogromnej ilości różnorodnych dokumentów i analiz. Może to być m.in. w szkole:

- przygotowywanie i drukowanie informacji przekazywanych rodzicom,
- drukowanie arkuszy ocen i świadectw,
- sporządzanie list uczniów zagrożonych nieotrzymaniem promocji,
- sporządzanie list uczniów mających najniższą frekwencję,
- kompleksowa analiza porównawcza dotycząca osiągnięć uczniów w skali
szkoły.
Natomiast w poradni:
- przygotowywanie i drukowanie opinii psychologicznych, pedagogicznych, logopedycznych dla rodziców,
- przygotowywanie i drukowanie specjalistycznych orzeczeń dla uczniów,
- przygotowanie bazy pacjentów korzystających a pomocy logopedy, psychologa, pedagoga,
- analiza porównawcza wyników terapii czy frekwencji pacjentów korzystających z pomocy w Poradni.
W procesie planowania komputer może być ogromną pomocą podczas opracowywania arkusza organizacyjnego, układania planu zajęć lub planowania budżetu placówki.

Pomocnym narzędziem dla dyrektora, księgowego i innych pracowników może być program komputerowy umożliwiający łatwy i szybki wgląd w obowiązujące przepisy prawne.

Za pomocą systemu informatycznego można wyeliminować ręczne wykonywanie wielu czasochłonnych prac, co umożliwia skupienie całej uwagi na problemach merytorycznych.
Atrakcyjność programu komputerowego polega między innymi na tym, że w procesie planowania różnych zagadnień może on zaproponować wiele formalnie poprawnych rozwiązań, z których optymalne wybiera człowiek. Komputer nie tylko automatyzuje wykonywanie wielu pracochłonnych czynności, ale dokonuje za człowieka kontroli poprawności wielu operacji, gwarantując, że po zakończeniu pracy nie ujawnią się błędy polegające na niepoprawnych przyporządkowaniach lub niekompletności rozwiązań.

Komputer pozwala zaoszczędzić ogromną ilość czasu pracownikom administracyjnym szkoły. Dotyczy to przede wszystkim pracowników księgowości lub rachuby i jest zauważalne zwłaszcza przy sporządzaniu rozlicznych list
i zestawień oraz sprawdzaniu różnego typu formalnych zgodności. Najlepszym przykładem może tu być przygotowywanie list wypłat lub opracowywanie bilansów księgowych. Podczas wykonywania tego typu czynności specjalistyczni oprogramowanie pozwala skupić całą uwagę wyłącznie na poprawnym wprowadzaniu danych, eliminując konieczność wykonywania jakichkolwiek rachunków i podsumowań.

Niezwykle istotne jest także to, że informacje raz wprowadzone do komputera są bardzo łatwo i szybko dostępne w dowolnej chwili. Ze zgromadzonych w systemie informatycznym danych można bez żadnego wysiłku sporządzić dowolne wyciągi i przedstawiać je w postaci dokumentów drukowanych, co przy metodach tradycyjnych jest często bardzo pracochłonne. Przykładowo, system komputerowy wyposażony w odpowiednie oprogramowanie umożliwia przygotowanie bez żadnego dodatkowego wysiłku wyczerpującej informacji dla rodziców, dotyczącej postępów, osiągnięć i ewentualnych trudności ich dzieci.

Na podkreślenie zasługuje fakt, że gromadzenie danych w systemach informatycznych pozwala na uzyskiwanie najróżniejszych, przekrojowych zestawień i statystyk, nie sporządzanych dotąd ze względu na czasochłonność przygotowania tradycyjnymi metodami. Tak więc komputer nie tylko pozwala na sprawniejsze wykonywanie dotychczasowych czynności, ale także stwarza nowe warunki, poszerzające możliwości działań człowieka.

Podsumowując można stwierdzić, iż wdrożenie w szkole informatycznego systemu zarządzania może zwiększyć efektywność pracy i podnieść jakość jej rezultatów, poprzez:

- częściowe lub całkowite wyeliminowanie konieczności wykonywania prostych, ale czasochłonnych, powtarzalnych czynności;
- umożliwienie nie tylko szybszego rozwiązywania zadań;
- umożliwienie również lepszego rozwiązywania różnych zadań;
- znaczne ułatwienie dostępu do potrzebnych informacji;
- możliwość wykonywania analiz, których wykonanie metodami tradycyjnymi jest na tyle kłopotliwe, że w praktyce niewykonalne;
- łatwość szybkiego drukowania różnorodnych dokumentów.
Wszystko to pozwala w końcowym efekcie poprawić efekty kształcenia i wychowania. Duże możliwości usprawnienia pracy daje zastosowanie środków informatyki w szkolnej administracji. Komputer może istotnie ułatwić prace związane z ewidencją finansowo-księgową, przygotowywaniem i ewidencjonowaniem wypłat, czy prowadzeniem ksiąg inwentarzowych (L. Lewoc, L. Otręba, 1993).

Wdrożenie środków informatyki w wymienionych wyżej dziedzinach funkcjonowania szkoły pozwala osiągnąć korzyści trojakiego rodzaju:

- ułatwia skoncentrowanie się na najważniejszym w szkole procesie wychowawczo-dydaktycznym, a w poradni diagnostyczno-terapeutycznym, skracając czas wykonywania wielu rutynowych czynności,
- umożliwia wykonywanie wielu istotnych w procesie zarządzania placówką analiz, których przeprowadzenie metodami tradycyjnymi jest ze względu na ich pracochłonność niemożliwe,
- w wielu przypadkach pozwala nie tylko na szybsze, ale także optymalne rozwiązywanie różnych zadań (przykładem takiej sytuacji może być układanie planu zajęć).



1. L. Lewoc, L.Otręba: „Informatyka w szkole” VULCAN sp. z o.o, Wrocław, 1993.
2. S. Kwiatkowski: „Komputery w procesie kształcenia i zarządzania szkołą” Warszawa, 1994.
3. MEN, opracowanie: E. Gałecka: „O pomocy psychologiczno-pedagogicznej” Warszawa, 2001.
4. Sopocka Pracownia Badań Społecznych: Badania pod tytułem "Wizerunek dyrektora polskiej szkoły 2002".

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie