Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Bezpieczeństwo energetyczne Polski

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 9959 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

Polska jet krajem silnie uzaleznionym od dostaw ropy naftowej i gazu ziemnego od Rosji. Czy dalsza polityka państwa i zmiany na rynkach międzynarodowych wymuszą zmianę polityki energetycznej? Jaki jest wpływ energetyki na środowisko? Czy nasze zobowiązania unijne dotyczące ochrony środowiska naturalnego zmienią strukturę energetyki co do rodzaju pozyskiwanych surowców? Jakie czynniki decydują o bezpieczeństwie energetycznym kraju? Czy potrafimy być samowystarczalni energetycznie? Praca jest próbą odpowiedzi na te pytania. Polska ma ogromne szanse wykorzystania alternatywnych źródeł energii. Oby tylko wykorzystała te szanse.
Andrzej Adamus

BEZPIECZEŃSTWO ENERGETYCZNE POLSKI

      Energetyka należy do najważniejszych dziedzin gospodarki kraju. Wytwarzaniem, gromadzeniem i przesyłaniem energii elektrycznej zajmuje się przemysł paliwowo – energetyczny, który w Polsce jest bardzo dobrze rozwinięty. Powszechnie uznaje się go za gałąź strategiczną, gdyż wpływa na wiele dziedzin życia i działalności człowieka. Produkcja energii elektrycznej jest jednym z najważniejszych mierników rozwoju gospodarczego.
System energetyczny naszego kraju musi odpowiadać współczesnym wymogom gospodarki i powinien być odporny na różnego rodzaju zmiany cenowe oraz gwałtowne wahania dostaw surowców energetycznych. Ma to istotne znaczenie dla stabilności gospodarki.

      Bezpieczeństwo energetyczne jest jednym z kluczowych zagadnień gospodarki. Obejmuje ono: przemysł paliwowo – energetyczny, rynek produktów energetycznych, infrastrukturę techniczną oraz właściwą politykę państwa związaną z zapewnieniem dostaw surowców energetycznych, rozwojem nowych technologii i ochroną środowiska.

Najprostszym wskaźnikiem bezpieczeństwa energetycznego państwa jest samowystarczalność energetyczna, rozumiana jako stosunek ilości energii pozyskiwanej do energii zużywanej. W Polsce wskaźnik ten do połowy lat 90 – tych ubiegłego wieku wynosił 0,98 , co zapewniało naszemu krajowi wysoki stopień bezpieczeństwa i suwerenności energetycznej. Od roku 1996 wartość tego wskaźnika maleje. Wynika to z nieustannie wzrastającego udziału importowanej ropy naftowej, gazu ziemnego oraz produktów ropopochodnych przy znacznym spadku ilości zużywanego węgla.

Obecnie najważniejszym surowcem energetycznym na świecie jest ropa naftowa. Już w latach 60 – tych dwudziestego wieku wysunęła się na pierwsze miejsce wśród surowców wykorzystywanych w energetyce. Jej pozycja jest nadal bardzo silna mimo rosnącego znaczenia innych nośników energii. Wynika to z dużej kaloryczności tego surowca (od 10000 do 11 500 kcal/kg), niskich kosztów wydobycia i transportu, rosnącego zapotrzebowania na paliwa w związku z rozwojem motoryzacji oraz stosunkowo niskiej emisji zanieczyszczeń przy przeróbce – np. dla celów energetycznych. Ropa naftowa jest płynną mieszaniną węglowodorów, które w wyniku spalania wydzielają znacznie mniej substancji szkodliwych do atmosfery niż w przypadku spalania węgla brunatnego czy kamiennego. W Polsce ropę naftową wykorzystuje się przeważnie do produkcji paliw płynnych. Natomiast energetyka chętniej wykorzystuje gaz ziemny, który jest mieszaniną lotnych węglowodorów – głównie metanu. Znaczenie tego surowca wzrosło dopiero po drugiej wojnie światowej gdy opracowano sposoby jego przesyłania na duże odległości oraz technologie skraplania. Gaz ziemny jest mniej kaloryczny niż ropa naftowa (4500 – 9000 kcal/kg) ale podobnie do ropy jest czysty ekologicznie, gdyż w procesie spalania powstaje niewiele związków szkodliwych dla środowiska. Niskie są także koszty wydobycia i transportu. Problemem pozostaje niewielka liczba eksporterów tego surowca ponieważ jest on wydobywany w niewielu państwach świata. Ponad 70% światowych zasobów gazu ziemnego zalega na terytorium Rosji i w rejonie Zatoki Perskiej.
Europa w coraz większym stopniu uzależnia się od zewnętrznych dostaw energii. Proces ten będzie się pogłębiał wraz z wyczerpywaniem się zasobów gazu i ropy na Morzu Północnym. Ceny paliw płynnych wykorzystywanych w gospodarce, szczególnie w transporcie oraz w produkcji energii elektrycznej, zależą przede wszystkim od krajów zrzeszonych w OPEC. Od kilku lat obserwujemy proces wzrostu cen tych surowców energetycznych, przede wszystkim  ropy naftowej. Istnieje realne niebezpieczeństwo, że styl polityki cenowej jaką prowadzą kraje OPEC może również przenieść się na międzynarodowy rynek gazu. Import tego surowca wciąż wzrasta a liczących się eksporterów jest niewielu. Zjawisko to daje głównym producentom, takim jak Rosja, dodatkowe przywileje na rynku.
Rosja po Arabii Saudyjskiej jest największym eksporterem ropy naftowej na świecie. Eksportuje ponad 5,8 miliona baryłek ropy naftowej dziennie. Baryłka kosztuje obecnie około 60 dolarów, co stanowi rekord cenowy. Wpływy z jej sprzedaży prezydent Putin wykorzystuje do umacniania swojej władzy, a także utrzymania silnej pozycji Rosji na rynku światowym. Rosyjskie koncerny z branży paliwowo – energetycznej od dawna zainteresowane są Polską. Rosyjski Gazprom jest głównym dostawcą gazu i ropy naftowej do Polski. Importujemy ponad 95% ropy naftowej i ponad 80% gazu płynnego oraz prawie 70% gazu ziemnego. Jesteśmy zatem uzależnieni od zagranicznych dostawców tych źródeł energii (w tym głównie od Rosji). W przypadku niekorzystnych zmian na rynku światowym oraz jakichkolwiek zawirowań w polityce międzynarodowej może zostać zachwiane nasze bezpieczeństwo energetyczne. Musimy się liczyć z polityką prezydenta Putina i konsekwentnie zabiegać o nowych dostawców. Ostatnio Rosjanie zniechęcili szefów polskich rafinerii do przeprowadzenia rurociągiem kaspijskiej ropy do Polski. Argumentowali to czynnikami ekonomicznymi. Ropa ta miała być droższa od rosyjskiej a dodatkowo należałoby uwzględnić koszty montażu kolejnego rurociągu. Za takim rozwiązaniem przemawiało jednak bezpieczeństwo energetyczne Polski. Mielibyśmy alternatywne źródło zaopatrzenia z Ukrainy. Rosjanie ostrzegali, że jeśli Polacy chcą kupować droższą kaspijską ropę, to widać doszli do wniosku, że rosyjska ropa jest zbyt tania i należałoby podnieść jej cenę. Nasi negocjatorzy wystraszyli się zapewnień Rosjan i ambitne plany skończyły się niczym. Polska jest jednak przygotowana do nowych inwestycji, które pozwoliłyby na import gazu i ropy naftowej z innych kierunków niż Rosja. Jako kraj uzależniony praktycznie od jednego dostawcy musimy szukać nowych – alternatywnych –  rozwiązań, tym bardziej, że Rosjanie już raz przykręcili kurek na kilkanaście godzin  zalegającej z płatnościami Białorusi. Zdarzenie to uświadomiło Polakom skalę naszego gazowego uzależnienia od Rosjan. Wystarczy nagła zmiana polityki, załamanie się stosunków międzypaństwowych, remont rurociągu, awaria lub zamach terrorystyczny i dochodzi do prawdziwego dramatu. Oczywiście moglibyśmy kupować gaz i ropę w dowolnym miejscu świata ale pojawia się problem z dostarczeniem ich do Polski. Potrzebne są do tego rury przesyłowe, rurociągi, tłocznie, magazyny i stacje kontroli paliw. Statkami nie opłaca się, poza tym musielibyśmy zbudować, zakupić lub wypożyczyć nowoczesne i bardzo pojemne tankowce. Obecny stan naszej floty dalekomorskiej nie pozwala na skorzystanie z takich usług.

Za kadencji Władimira Putina, czyli od 1999 roku, cena baryłki wzrosła aż pięciokrotnie. Świat pogrążony w wojnie z terroryzmem odczuł podwyżki cen ropy naftowej i gazu ziemnego. Ceny paliw jeszcze długo mogą pozostawać na tak wysokim poziomie a prognozy nie są zbyt optymistyczne. Szacuje się, że w przyszłym roku cena ropy naftowej może przekroczyć „magiczną liczbę”: 100 dolarów amerykańskich za baryłkę. Rosja jest zatem istotnym ogniwem światowego wydobycia i stabilizacji cen paliw. Bogactwa naturalne tego ogromnego kraju wystarczyłyby na zaspokojenie potrzeb energetycznych świata przez wiele lat. Może to być postrzegane przez niektórych polityków jako powód do dumy rosyjskiego prezydenta, który wciąż umacnia swoją pozycję. Rosyjska ropa kosztuje nas od 2 do 4 dolarów mniej, niż wynoszą aktualne notowania na światowych giełdach a płocka rafineria jest przystosowana do przerobu rosyjskiej ropy, która znacznie różni się od arabskiej. Gaz kupowany z Gazpromu jest również tańszy od tego, który dostarczają nam Niemcy i Norwegia. Swego czasu zabiegaliśmy o dostawy płynnych surowców energetycznych z Norwegii planując nawet przeciągnięcie dnem Bałtyku nitki rurociągu zaopatrującego w ropę naftową i gaz ziemny polskie porty. Rosjanie nieustannie straszyli nas odcięciem dostaw i stale podnosili ceny. Rosyjski lobby dowodziło, że gaz z Norwegii jest bardzo drogi (był wówczas droższy od rosyjskiego o 5 – 10 %), gorszy, a na dodatek na wyczerpaniu. Jednym z haseł wyborczych było utrącenie norweskiego kontraktu. No i udało się. Prezes PGNiG Marek Kossowski wraz z ówczesnymi władzami państwa, w grudniu 2003 roku unieważnili umowę. Jesteśmy zatem nadal uzależnieni od jednego dostawcy. Zaopatrzenie w surowce energetyczne z różnych źródeł podnosi nasze bezpieczeństwo, bo unikamy uzależnienia od jednego dostawcy, ale znacznie podnosi koszty produkcji energii. Pamiętajmy też, że cały czas rośnie popyt na energię elektryczną i paliwa stałe. Ratunkiem dla nas mógłby być węgiel kamienny i brunatny, których mamy spore ilości, ale musimy ograniczać ich wykorzystywanie z uwagi na ochronę środowiska. Obecne technologie jeszcze nie pozwalają nam na przetwarzanie węgla w sposób całkowicie nieszkodliwy dla środowiska. Wiemy natomiast, że z węgla kamiennego można otrzymać ropę naftową w wyniku skomplikowanych procesów biochemicznych i przy zastosowaniu najnowocześniejszych technologii. W dalszym etapie produkcji można uzyskać benzynę, smary i oleje. Czy jednak miałoby to sens przy wykorzystaniu na szeroką skalę? Musimy mieć na uwadze czynnik ekonomiczny i pamiętać o opłacalności produkcji. Będziemy potrzebowali coraz więcej prądu, gazu i paliw, stąd też poszukiwania nowych alternatywnych źródeł energii. Trwają badania nad biopaliwem, wykorzystaniem technologii solarnych, pozyskiwaniem wód termalnych oraz energii wód płynących i wiatru. W wysokorozwiniętych państwach świata pozyskuje się energię elektryczną z pływów morskich.

Planuje się budowę pierwszej w Polsce nowoczesnej elektrowni atomowej, która produkowałaby energię na skalę przemysłową. Istnieją jednak ograniczenia surowcowe i ekologiczne tego projektu. Protesty społeczne też mogą zablokować jej uruchomienie. Już raz zrezygnowano z budowy elektrowni atomowej w Żarnowcu pod naciskiem lokalnej społeczności i grupy ekologów. Niechęć społeczeństwa do rozwoju energetyki jądrowej wiąże się z przykrymi w skutkach doświadczeniami po wybuchu elektrowni w Czarnobylu. Skutki tej katastrofy odczuwamy do dzisiaj. Polityka energetyczna musi uwzględniać różne zagrożenia, w tym także środowiskowe.

Każda nowoczesna gospodarka wymaga dużych dostaw energii, właściwej infrastruktury i niezakłóconej pracy elektrowni. Każda przerwa w dostawie energii to straty w gospodarce liczone w miliardach dolarów lub miliardach euro. Unia Europejska od lat pracuje nad projektem bezpieczeństwa energetycznego i ograniczaniem strat związanych z awarią systemu. Jesteśmy członkiem Unii Europejskiej i obowiązują nas dyrektywy unijne. We wrześniu 2004 roku organy Unii Europejskiej przedstawiły projekt Dyrektywy w sprawie zapewnienia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej oraz inwestycji infrastrukturalnych. Podstawowym celem tego projektu jest ustanowienie mechanizmów zapewniających skuteczne funkcjonowanie europejskiego rynku energii elektrycznej oraz bezpieczeństwo dostaw energii i paliw. W dyrektywie tej zwrócono uwagę na właściwy poziom mocy wytwórczych, zbilansowanie wytwarzania i zapotrzebowania na energię elektryczną oraz wielkość zdolności przesyłowej poszczególnych krajów członkowskich. Szczególne znaczenie ma wymiana międzysystemowa pozwalająca na rozwój konkurencji międzynarodowej. Polska należy do europejskiej i światowej sieci energetycznej, będącej ogromną pajęczyną oplatającą naszą planetę. Co by się stało gdybyśmy odcięli się od postanowień unijnych? Czy groziłaby nam katastrofa energetyczna? Należy sądzić, że taka polityka doprowadziłaby nasz kraj do zapaści ekonomicznej i utraty zaufania u naszych sąsiadów oraz wśród państw członkowskich Unii Europejskiej. Ponadto należałoby oczekiwać wzrostu cen energii elektrycznej, a w szczególności paliw. Nie możemy sobie pozwolić na politykę izolacjonizmu, co nie oznacza, że nie możemy poszukiwać nowych dostawców źródeł energii i uniezależniać się energetycznie, np. od Rosji.

Opracowano na podstawie:
J. Kop, M. Kucharska, E. Szkurłat: „Geografia społeczno – ekonomiczna” PWN, Warszawa
T. Krynicka – Tarnacka, G. Wnuk, Z. Wojtkowicz  „Geografia Polski” S.O.P., Toruń, 2005.
J. M. Nowakowski „Miotacz gazu” tygodnik „Wprost” Nr 1205 (15 stycznia 2006)
W. Winiarski „Bezpieczeństwo energetyczne i węgiel” Biuletyn Górniczy 1-2 (79-80) styczeń – luty 2002
M. Zerka „Bezpieczeństwo energetyczne. Filary europejskiej polityki.”  źródło: „Nafta i gaz  Biznes”  grudzień 2004
Świat Energii: Konferencja na temat „Bezpieczeństwo energetyczne Polski” – Jachranka,  16-17 luty 2005 (honorowy patronat: Jerzy Hauser- wicepremier, Krzysztof   Żyndul- prezes zarządu Nafty Polskiej SA)       

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie