Rodzina stanowi gwarancję harmonijnego rozwoju tak jednostki ludzkiej, jak i całego społeczeństwa… Jest to pierwsza i podstawowa wspólnota, gdzie człowiek poznaje siebie i uczy się człowieczeństwa. Z tego jej przeznaczenia wypływają jej zadania…
“Doświadczenie uczy, że cywilizacja i trwałość narodów zależą przede wszystkim od stanu ich rodzin.” O tym jest ten artykuł. A że Papież Jan Paweł II mówił wiele nieustannie wspierając rodzinę, dlatego myśl artykułu jest osnuta wokół jego dorobku.
Agnieszka Pełka
RODZINA I JEJ ZADANIA W NAUCZANIU
OJCA ŚWIĘTEGO JANA PAWŁA II
Życie każdej osoby ludzkiej dokonuje się w kontekście społecznym. Pierwszą, naturalną, a zarazem fundamentalną wspólnotą, w której rodzi się i dojrzewa człowiek jest rodzina. Ze względu na jej wkład w życie i rozwój poszczególnych osób i całych społeczeństw jest ona przedmiotem zainteresowania Magisterium Kościoła. Szczególna troska Kościoła o rodzinę dała się zauważyć przede wszystkim w okresie pontyfikatu Jana Pawła II. Do najważniejszych dokumentów papieskich w zakresie problematyki małżeństwa i rodziny należą: adhortacja apostolska Familiaris consortio z roku 1981 o zadaniach rodziny chrześcijańskiej we współczesnym świecie, w której to papież przedstawił najbardziej całościowe i zwarte ujęcie swojej koncepcji rodziny; kolejny dokument to Karta Praw Rodziny z roku 1983; poza tym dzieło Mężczyzną i niewiastą stworzył ich. Odkupienie ciała a sakramentalność małżeństwa. (Watykan 1986 rok) oraz List do Rodzin ogłoszony z okazji Międzynarodowego Roku Rodziny (Watykan 1994 rok ). Zagadnienie małżeństwa i rodziny znajduje również poczesne miejsce w papieskich przemówieniach wygłaszanych podczas spotkań i wizyt pasterskich. Problematykę tę papież poruszył także podczas podróży do Polski w 1997 roku, przypominając jak wielką wartość stanowi rodzina.
“Rodzina – stwierdza Jan Paweł II – jest wspólnotą osób, najmniejszą komórką społeczną, a jako taka jest instytucją podstawową dla życia każdego społeczeństwa.” Stanowi ona najbardziej pierwotny wyraz natury społecznej człowieka, którego Bóg nie powołał do życia w samotności, ale stworzył jako mężczyznę i niewiastę – parę stanowiącą pierwszą komunię osób. W akcie stwórczym można więc odnaleźć źródło i pochodzenie małżeństwa i rodziny. Bóg, który sam jest Miłością, łączy mężczyznę i niewiastę nierozerwalnym węzłem miłości małżeńskiej oraz wierności, czyniąc ich związek rzeczywistością świętą, środowiskiem objawiania się Boskiej mocy, obrazem doskonałej miłości Trójcy Świętej. W dziele Mężczyzną i niewiastą stworzył ich, papież konstatuje: “Obrazem i podobieństwem Boga stał się człowiek nie tylko przez samo człowieczeństwo, ale także przez Komunię osób, którą stanowi od początku mężczyzna i niewiasta. Człowiek staje się odzwierciedleniem Boga nie tyle w akcie samotności, ile w akcie komunii. Jest wszakże <> nie tylko obrazem, w którym się odzwierciedla samotność panującej nad światem Osoby, ale niezgłębiona istotowo Boska Komunia Osób.” Człowiek prawdziwie sobą staje się wtedy, gdy z samego siebie uczyni wolny dar, co jest możliwe dzięki podstawowej ludzkiej zdolności jaką jest transcendencja. Najgłębsze zjednoczenie dwojga osób w miłości następuje w więzi małżeńskiej, w której małżonkowie otwierając się na siebie wzajemnie stają się bezinteresownym darem z siebie. “Ponieważ naprawdę oddali się sobie i wzajemnie się przyjęli, każde z nich stało się <> drugiego, a ściślej – stali się <>, jedną wspólną tożsamośc, papież konstatuje: “Obrazem i podobieństwem Boga stał się człowiek nie tylko przez samo człowieczeństwo, ale także przez Komunię osób, którą stanowi od początku mężczyzna i niewiasta. Człowiek staje się odzwierciedleniem Boga nie tyle w akcie samotności, ile w akcie komunii. Jest wszakże <> nie tylko obrazem, w którym się odzwierciedla samotność panującej nad światem Osoby, ale niezgłębiona istotowo Boska Komunia Osób.” Człowiek prawdziwie sobą staje się wtedy, gdy z samego siebie uczyni wolny dar, co jest możliwe dzięki podstawowej ludzkiej zdolności jaką jest transcendencja. Najgłębsze zjednoczenie dwojga osób w miłości następuje w więzi małżeńskiej, w której małżonkowie otwierając się na siebie wzajemnie stają się bezinteresownym darem z siebie. “Ponieważ naprawdę oddali się sobie i wzajemnie się przyjęli, każde z nich stało się <> drugiego, a ściślej – stali się <>, jedną wspólną tożsamością, opartą na wzajemnym zobowiązaniu. Ta wspólna tożsamość, jako zobowiązująca więź, to ich nowy sposób bycia jako małżonków. Małżonkami są więc po prostu ci, którzy winni są sobie nawzajem wspólnotę życia i miłości.” Prawdziwa tożsamość małżeństwa opiera się na relacji oblubieńczej, na przymierzu zawartym przez mężczyznę i kobietę aktem nieodwołalnej osobistej zgody. Małżeństwo, konstytuując rodzinę, stanowi podstawę jej tożsamości. Społeczność rodzinna jest zatem konsekwencją i niejako kontynuacją małżeństwa zawartego przez dwoje połączonych miłością ludzi. W tym miejscu należy zauważyć, iż “uznanie prawdziwej tożsamości małżeństwa i rodziny jest równoznaczne z akceptacją suwerenności małżonków, z uznaniem, że rodzina oparta na małżeństwie ma status fundamentalnego podmiotu społecznego oraz że istnieje kontekst społeczny i ekonomiczny niezbędny dla suwerenności rodziny.”
Rodzina stanowi początek, źródło i punkt zbieżny relacji międzyludzkich. Znajduje się u podstaw narodu i jego społecznej świadomości. “Rodzina jako pierwsza historycznie społeczność jest niejako pierwowzorem każdej społeczności, pierwotnym i podstawowym źródłem każdej więzi społecznej.” Jest ona formą podstawową współżycia ludzkiego, formą odpowiadającą najistotniejszym potrzebom człowieka. Stanowi rdzeń społeczeństwa, warunkujący jego właściwy rozwój i trwanie, utrzymanie życia i zachowanie rodzaju ludzkiego. Wspólne dobro rodziny domaga się struktur jej organizacji i hierarchii władzy, różnych form praw i obowiązków oraz odpowiedzialności. Życie rodzinne suponuje suwerenność prawno – społeczną rodziny oraz monogamiczność i nierozerwalność małżeństwa stanowiącą przejaw prawa naturalnego.
We właściwym znaczeniu rodzina to naturalna grupa społeczna, którą stanowią rodzice i dzieci. “W małżeństwie i w rodzinie wytwarza się cały zespół międzyosobowych odniesień: oblubieńczość, ojcostwo – macierzyństwo, synostwo, braterstwo, poprzez które każda osoba wchodzi do <> i do <>, którą jest Kościół.” Treścią więzi społecznej jaka łączy wspólnotę rodzinną, stanowiącą swoistą komunię osób (communio personarum), jest miłość – dar Boży i wezwanie skierowane przez Stwórcę, miłość, którą należy pielęgnować i rozwijać, aby w konsekwencji nie słabła i nie obumierała. Miłość bowiem w sposób ostateczny indykuje istotę, główne cele i zadania rodziny, stanowiąc równocześnie jej podstawową misję. Jan Paweł II w homilii wygłoszonej w sanktuarium Św. Józefa w Kaliszu zauważa: “Prawdziwa miłość nigdy nie wygasa. Staje się źródłem siły i wierności małżeńskiej. Rodzina chrześcijańska, wierna swemu sakramentalnemu przymierzu, staje się autentycznym znakiem bezinteresownej i powszechnej miłości Boga do ludzi. Ta miłość Boga stanowi duchowe centrum rodziny i jej fundament. Poprzez tę miłość rodzina powstaje, rozwija się, dojrzewa i jest źródłem pokoju i szczęścia dla rodziców i dla dzieci. Jest prawdziwym gniazdem życia i jedności.” W adhortacji apostolskiej Familiaris consortio
Jan Paweł II zwraca uwagę na podstawowe zadania rodziny określone właśnie przez miłość. Na pierwszym miejscu wymienia zadanie urzeczywistniania i przeżywania prawdziwej Komunii, to znaczy jedności osób tworzących rodzinę, a zatem męża, żony, dzieci, rodziców i krewnych. Jedynie osoby posiadają zdolność do bytowania in communione, dlatego każdy poszczególny członek rodziny zobowiązany jest do codziennego, permanentnego budowania komunii osób, czyniąc w ten sposób z rodziny szkołę bogatszego człowieczeństwa. Wspólnota rodzinna winna zapewnić swoim członkom “środowisko życiowe, którego głównymi składnikami są: zaspokojenie potrzeb materialnych, poczucie bezpieczeństwa, miłość (czynniki emocjonalne), podstawowe wartości religijne i kulturowe, wreszcie ranga społeczna. Realizacja takiego modelu rodziny stwarza nie tylko szansę zapewnienia jej członkom, rodzicom i dzieciom rozwoju i dopełnienia osobowego, ale także odegrania przez nich właściwej roli w społeczeństwie i wspólnocie religijnej.” Aby zaś rodzina mogła doświadczać pełni komunii i uczestnictwa koniecznym się wydaje, aby międzyosobowe relacje jej poszczególnych członków ożywiała, kształtowała i wzmacniała czynna miłość i duch ofiary. Takiej doskonałej i trwałej spójni domaga się osobowy rozwój jednostek tworzących wspólnotę rodzinną. Jan Paweł II zauważa, że “kryterium moralne autentyczności więzów małżeńskich i rodzinnych polega na rozwijaniu godności i powołania poszczególnych osób, które odnajdują swoją pełnię w bezinteresownym darze z siebie samych.”
Poza tworzeniem prawdziwej komunii osób istotnym zadaniem rodziny jest również służba życiu, poprzez które urzeczywistnia się w ciągu dziejów błogosławieństwo Stwórcy. Miłość małżeńska, będąca szczególnym odzwierciedleniem tajemnicy życia i miłości samego Boga, nastawiona jest na przekazywanie życia i wychowanie potomstwa, które jest jej uwieńczeniem i najpiękniejszym darem Bożym. Spełniając swój podstawowy obowiązek, a zarazem główną misję małżonkowie stają się współpracownikami i wyrazicielami Ojcowskiej miłości Boga, poprzez rodzenie współuczestniczą także w tajemnicy przekazywania obrazu i podobieństwa Bożego z człowieka na człowieka. Papież przypominając prawdę, że rodzina stanowi niejako kolebkę życia i miłości, w której rodzi się i wzrasta każda osoba ludzka, apeluje: “Trzeba odkryć na nowo, ze rodzina jest sanktuarium życia. Istotnie bowiem jest ona święta: jest miejscem, w którym życie , dar Boga , może w sposób właściwy być przyjęte i chronione przed licznymi atakami, na które jest ono wystawione, może też rozwijać się zgodnie z wymogami prawidłowego ludzkiego wzrostu. Wbrew tak zwanej kulturze śmierci, rodzina stanowi ośrodek kultury życia.” Życie ludzkie posiada bowiem nienaruszalną wartość i najwyższą godność, zwłaszcza z tego względu, iż każda ludzka istota została stworzona przez Boga z miłości i do miłości, powołana do uczestnictwa w Jego wiecznym życiu. Na rodzinie spoczywa zatem szczególna odpowiedzialność, a mianowicie służba życiu i jego obrona od pierwszej chwili poczęcia aż do momentu naturalnej śmierci, obrona tak istotna w świecie, w którym ustawicznie ścierają się ze sobą dwie antagonistyczne cywilizacje – cywilizacja życia i cywilizacja śmierci, w świecie słusznie przez papieża nazwanym areną bitwy o życie.
Współpraca rodziców z Bogiem w przekazywaniu życia nie kończy się na poczęciu i urodzeniu dziecka, lecz przedłuża się w procesie wychowawczym. To właśnie rodzice z racji zrodzenia i przyjęcia nowego życia “w pierwszym rzędzie mają prawo i obowiązek wychowywać swoje dzieci, zgodnie z własnymi przekonaniami.” Są oni bowiem pierwszymi, a zarazem głównymi wychowawcami mającymi zapewnić swoim dzieciom niezbędne warunki wzrostu oraz pełnego rozwoju osobowego i społecznego. Jan Paweł II przypomina, że “miłość rodzicielska od początku staje się duszą, a przez to i normą, która inspiruje i nadaje kierunek całej konkretnej działalności wychowawczej, ubogacając ją tak cennymi owocami miłości, jak czułość, stałość, dobroć, usłużność, bezinteresowność i duch ofiary.”
Rodzina, spełniając swą funkcję wychowawczą, staje się pierwszym miejscem humanizacji osoby ludzkiej i społeczeństwa, środkiem edukacji emocjonalnej, tak istotnej dla psychicznej równowagi istoty ludzkiej. W niej to dokonuje się formacja duchowa i moralna człowieka, poza tym dzięki niej człowiek zostaje uzdolniony do wkroczenia i zaistnienia w kręgu innych społeczności, takich jak szkoła, zakład pracy, organizacja, naród, państwo czy Kościół. Dom rodzinny stanowi zatem naturalne środowisko wprowadzania dzieci w życie społeczne, poprzez atmosferę przepojoną miłością i szacunkiem dla Boga i dla ludzi, sprzyja całemu osobistemu i wspólnotowemu procesowi wychowania dzieci i młodzieży. Rodzinę należy uznać również za pierwszą szkołę kształtowania cnót społecznych, koniecznych w prawidłowym funkcjonowaniu wszelkich społeczności. Poprzez wzajemne wspieranie się małżonków oraz troskliwość okazywaną jednemu pokoleniu przez drugie rodzina staje się szkołą miłości społecznej, wyrażającej się w głębokiej trosce i bezinteresownej służbie wobec drugiego, międzyludzkiej solidarności, sprawiedliwości prowadzącej do poszanowania godności osobistej każdego człowieka, odpowiedzialności, ofiarności, miłosierdzia, odwagi cywilnej oraz patriotyzmu. Dzięki niej człowiek uczy się prawdy i dobra, nabywa świadomości osobowej godności, a rozwijając swe możliwości, , swój indywidualny potencjał przygotowuje się do rozeznania i podjęcia zadań związanych z własnym, niepowtarzalnym powołaniem. “W ten sposób rodzina, w której różne pokolenia spotykają się i pomagają sobie wzajemnie w osiąganiu pełniejszej mądrości życiowej oraz w godzeniu praw poszczególnych osób z wymaganiami życia społecznego, jest fundamentem społeczeństwa.”
Kolejnym zadaniem rodziny, akcentowanym przez Jana Pawła II, jest jej uczestnictwo w rozwoju społeczeństwa. Rodzina, będąca żywotną i twórczą komórką życia społecznego, stanowi podstawę każdej społeczności, wobec której spełnia najbardziej fundamentalne zadania, a mianowicie gwarantuje ciągłość istnienia, odnowę moralna, postęp duchowy oraz rozwój fizyczny. Rodzina jest nosicielką kultury, przekazicielką wartości i norm moralnych, wśród których priorytetowe miejsce zajmują wartości duchowe. “Rodzinę łączą ze społeczeństwem żywotne i organiczne więzi, stanowi ona bowiem jego podstawę i stale je zasila poprzez swe zadanie służenia życiu: w rodzinie przecież rodzą się obywatele i w niej znajdują pierwszą szkołę tych cnót społecznych, które stanowią o życiu i rozwoju samego społeczeństwa.” Misją rodziny bezpośrednio wynikającą z zadania prokreacji i wychowania jest przygotowanie potomstwa do życia społecznego, a zatem socjalizacja. Rodzina jako społeczność podstawowa łączy osobę ludzką ze społeczeństwem, jest więc niejako pośrednikiem między jednostką a społeczeństwem, pośrednikiem zapewniającym jej identyfikację społeczną, wskazującym również należną jej rolę i miejsce w społeczeństwie, jest czynnikiem adaptacji i integracji tak narodowej, jak i międzynarodowej. W ten sposób niewątpliwie przyczynia się do uspołecznienia człowieka, do jego socjalizacji. W rodzinie, której struktura zapewnia spotkanie i współżycie obu płci, różnych pokoleń, odmiennych osobowości i uzdolnień psycho – fizycznych oraz kontrastujących ze sobą powołań, tkwią podstawowe wartości społeczne. “Autorytet, stałość i życie w związkach rodzinnych stanowią podstawy wolności, bezpieczeństwa i braterstwa w społeczeństwie. Rodzina jest wspólnotą, w której od dzieciństwa można nauczyć się wartości moralnych, zacząć czcić Boga i dobrze używać wolności.” Walor społeczny rodziny przejawia się również w istniejących w niej relacjach personalno – osobistych, które sprzyjają kształtowaniu się wielorakich więzi społecznych. “Z więzi rodzinnych, jako elementarnych więzi społecznych, powstają więzi narodowe, patriotyczne, obywatelskie i inne. W rodzinie tkwią najgłębsze korzenie właściwych postaw psychicznych sprzyjających życiu społecznemu, takich jak podporządkowanie się wymogom organizacji życia społecznego, władzy i współdziałania obywatelskiego, czy też poczucie odpowiedzialności społecznej.” Wspólnota rodzinna dostarcza doświadczeń mających rzeczywisty wkład na rzecz szerszych zbiorowości – narodu, państwa, wspólnoty międzynarodowej czy Kościoła. Jest ona znakiem porządku społecznego, sprawdzianem dla społeczności politycznej. Bowiem “tylko tam można mówić o zdrowym rozwoju narodu i jego kultury, gdzie zdrowa jest rodzina i kwitnie szczęście rodzinne. Stąd pierwszym zadaniem państwa w służbie narodu i jego kultury jest służba rodzinie i jej kulturze moralnej.”
Wkład społeczny rodziny, poza omawianymi, ujawnia się także w jej otwarciu na społeczeństwo, w podejmowaniu dzieła służby społecznej, w pomocy okazywanej zwłaszcza osobom ubogim, chorym i cierpiącym, w gościnności wobec samotnych i opuszczonych oraz w zaangażowaniu w politykę rodzinną, i podjęciu odpowiedzialności za odnowę moralną społeczeństwa. Życie rodzinne jest więc rzeczywistym wzorem, a zarazem wprowadzeniem w kulturę życia społecznego.
Jak wynika z powyższej analizy rodzina jest zjawiskiem dynamicznym, któremu społeczną rolę wyznacza prawo naturalne. Egzystencjalne przeznaczenie rodziny stanowi podstawę powszechnego uznania i realizowania jej niezbywalnych praw. Dostrzeżenie ogromnego znaczenia środowiska rodzinnego dla życia oraz pomyślnej sytuacji i rozwoju społeczeństwa pociąga za sobą szczególną odpowiedzialność całego społeczeństwa za umacnianie i wspieranie tak małżeństwa, jak i rodziny. Rodzina choć jest we właściwy sobie sposób społecznością suwerenną, podlega równocześnie wielorakim ograniczeniom. Z tego względu, zgodnie z zasadą pomocniczości, większe wspólnoty oraz odpowiednie instytucje społeczne powinny ją chronić i pomagać w sytuacji, gdy nie jest ona w stanie samodzielnie wypełnić przynależnych jej funkcji egzystencjalno – personalistycznych oraz społecznych.
Następnym zadaniem rodziny, omawianym przez Jana Pawła II w adhortacji apostolskiej Familiaris consortio, jest jej uczestnictwo w życiu i posłannictwie Kościoła. Rodzinę chrześcijańską papież często nazywa Kościołem domowym, małym Kościołem oraz Kościołem w miniaturze, wskazując tym samym na jej ścisły związek z Kościołem powszechnym. Prawdę tę potwierdza w Liście do Rodzin mówiąc, że Chrystus wprowadził swój Kościół na drogi ziemskiej egzystencji człowieka, a “pośród tych wielu dróg rodzina jest drogą pierwszą i z wielu względów najważniejszą. Jest drogą powszechną, pozostając za każdym razem drogą szczególną, jedyną i niepowtarzalną, tak jak niepowtarzalny jest każdy człowiek. Rodzina jest tą drogą, od której nie może on się odłączyć.”
Rodzina chrześcijańska jako komunia osób zjednoczonych miłością (communio personarum) jest znakiem i zarazem odzwierciedleniem komunii Boga Ojca, Syna Bożego i Ducha Świętego. “Każda osoba w rodzinie jest przez chrzest i miłość powiązana z Chrystusem. Każda osoba współstanowi Kościół.” Chrześcijańskie małżeństwo jest zatem tym naturalnym środowiskiem, w którym stopniowo poprzez odrodzenie chrzcielne i wychowanie w wierze dokonuje się włączenie osoby ludzkiej do wspólnoty Kościoła – rodziny Bożej. Rodzice chrześcijańscy mają prawo i obowiązek wychowania w wierze swego potomstwa, co domaga się stałego uświęcenia samych rodziców, jak i permanentnej ewangelizacji całej rodziny. Członkowie domowego Kościoła są wezwani do autentycznego dialogu z Bogiem poprzez życie sakramentalne, ofiarę życia oraz modlitwę, są również zobowiązani do urzeczywistniania w swoim życiu ustanowionego przez Chrystusa nowego przykazania – przykazania miłości. Działanie rodziny w dziedzinie prokreacji i wychowania potomstwa stanowi wyraźne odbicie stwórczego dzieła Boga Ojca, obraz Boży w rodzinie ujawnia się także w tkwiącej w niej sile twórczej, w miłości, w opanowaniu ziemi oraz w bytowaniu społecznym, szczególnie zaś przez wnoszone w życie społeczne przyrodzone i nadprzyrodzone wartości moralne.
Jan Paweł II w 1997 roku w Kaliszu podczas homilii w sanktuarium św. Józefa przypomniał chrześcijańskim małżonkom: “sakrament, który was łączy z sobą, jednoczy was w Chrystusie! Jednoczy was z Chrystusem! Tajemnica to wielka! ( Ef 5, 32) Bóg obdarzył was swoją miłością. On do was przychodzi i jest obecny wśród was, mieszka w waszych duszach. W waszych rodzinach! W waszych domach!” W takiej rodzinie, w której istnieje odniesienie do Chrystusa następuje eskalacja świata osób o relacje osobowe z Boskim MY, a zatem ze wszystkimi Osobami Trójcy Świętej w Jednej Naturze. “Dzięki sakramentalnej obecności Chrystusa, dzięki dobrowolnie złożonej przysiędze, w której małżonkowie oddają się sobie wzajemnie, jest ona wspólnotą świętą”, drogą prowadzącą do wiary, do chrześcijańskiej inicjacji, do życia wzorowanego na Jezusie Chrystusie. Rodzina chrześcijańska, będąca cząstką nadprzyrodzonej wspólnoty Kościoła, wezwana jest do komunii z Bogiem i z innymi rodzinami chrześcijańskimi oraz do współudziału w zbawczej misji Kościoła powszechnego. Oprócz tego uczestniczy ona w urzeczywistnianiu się Kościoła jako wspólnoty życia i miłości, bowiem to właśnie miłość i życie są rdzeniem jej zbawczego posłannictwa w Kościele i dla Kościoła. Rodzina “otrzymuje misję strzeżenia, objawiania i przekazywania miłości będącej żywym odbiciem i rzeczywistym udzielaniem się miłości Bożej ludzkości oraz miłości Chrystusa Pana Kościołowi, Jego oblubienicy.”
Zgodnie z papieskim nauczaniem rodzina chrześcijańska zjednoczona z Chrystusem uczestniczy w Jego potrójnej misji Kapłana, Proroka i Króla, jest wspólnotą wierzącą i ewangelizującą, wspólnotą pozostającą w dialogu z Bogiem oraz w służbie człowiekowi. Dawanie świadectwa rodzicielskiej troski i miłości, świadectwa autentycznego, przenikniętego miłością chrześcijańskiego życia – to jej centralna misja we współczesnym świecie. Potwierdzają to słowa papieża skierowane w 1997 roku w Ludźmierzu do rodzin wielodzietnych: “W dzisiejszym świecie jesteście świadkami tego szczęścia, które wypływa z dzielenia miłości, nawet za cenę wielu wyrzeczeń. Nie bójcie się dawać tego świadectwa! Świat może was nie rozumieć, świat może pytać, dlaczego nie poszliście łatwiejszą drogą, ale świat potrzebuje waszego świadectwa – świat potrzebuje waszej miłości, waszego pokoju i waszego szczęścia.” Tego pokoju, tej miłości i tego szczęścia, które wypływa z życia budowanego na wierze w Jezusa Chrystusa. Na podstawie powyższych rozważań oczywistym staje się, iż papież Jan Paweł II w rodzinie upatruje jedyną i pewną podstawę społeczeństwa. Rodzina jest szczególnego rodzaju wspólnotą osób złączonych ze sobą więzią miłości daną człowiekowi przez Boga jako swoisty dar, dzięki któremu człowiek zachowuje swoje życie, kształtuje własne człowieczeństwo, a w końcu osiąga dojrzałość, stając się kreatorem kultury i uczestnikiem życia wspólnoty religijnej. “Doświadczenie uczy, że cywilizacja i trwałość narodów zależą przede wszystkim od stanu ich rodzin.” Rodzina stanowi gwarancję harmonijnego rozwoju tak jednostki ludzkiej, jak i całego społeczeństwa, posiada również realną zdolność humanizacji konkretnych osób i całych społeczeństw zapewniając im odnowę moralną, dlatego właśnie społeczeństwo powinno dbać o rodzinę, chronić jej niezbywalne prawa, a w końcu zapewniać prawidłowy, zgodny z jej naczelnymi celami, rozwój.
Agnieszka Pełka
WYKAZ SKRÓTÓW
CA Jan Paweł II, Encyklika Centesimus annus
ChL Jan Paweł II, Posynodalna adhortacja apostolska Christifideles laici DA Sobór Watykański II, Dekret o apostolstwie świeckich Apostolicam
actuositatem
DIM Jan Paweł II, Encyklika Dives in misericordia
DM Sobór Watykański II, Dekret o działalności misyjnej Kościoła Ad gentes divinitu
DWCh Sobór Watykański II, Deklaracja o wychowaniu chrześcijańskim Gravissimum educationis
DV Jan Paweł II, Encyklika Dominum et vivificantem
EV Jan Paweł II, Encyklika Evangelium vitae
FC Jan Paweł II, Adhortacja apostolska Familiaris consortio
KDK Sobór Watykański II Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes
KK Sobór Watykański II Konstytucja dogmatyczna o Kościele Lumen gentium
KKK Katechizm Kościoła Katolickiego
LE Jan Paweł II, Encyklika Laborem exercens
LR Jan Paweł II, List do rodzin Gratissimam sane
MNS Jan Paweł II, Mężczyzną i niewiastą stworzył ich
QA Pius XI, Encyklika Quadragesimo anno
RH Jan Paweł II, Encyklika Redemptor hominis
SRS Jan Paweł II, Encyklika Sollicitudo rei socialis VS Jan Paweł II, Encyklika Veritatis splendor |
