Prezentuję kilka porad dotyczących analizowania wyników sprawdzianu dla szóstoklasistów. Wskazówki moga być przytdatne dla tych nauczycieli, którzy chcą dokonac szczegółowej analizy wyników ze sprawdzianu. Taka anliza jest bez wątpienia potrzebna do dalszego udoskonalania swoich metod pracy, ale równiez do ogólnego planowania procesu dydaktycznego w szkole.
Wyniki sprawdzianu dla szóstoklasistów to dla szkoły obraz tego, jakie umiejętności osiągnęli uczniowie, a nad jakimi należy pracować. Analiza wyników jest bardzo ważna dla dalszego planowania procesu dydaktycznego.
Wraz z wynikami sprawdzianu dla uczniów klasy szóstej szkoły podstawowej, szkoła otrzymuje zawsze wyniki punktowe sprawdzianu uzyskane przez uczniów z podziałem na pięć sprawdzanych umiejętności. Wyniki te uwzględniają ilość punktów jakie uzyskali poszczególni uczniowie w danej szkole, jak również udostępniane są wyniki punktowe z układem terytorialnym. Dzięki tym wynikom nauczyciel wie, które umiejętności są słabiej opanowane, a które lepiej. Wie także, jakie z nich należy kształcić poprzez umiejętny dobór ćwiczeń na lekcjach. Wyniki punktowe posiadają bowiem podział na standardy, które obowiązywały i były sprawdzane na danym teście. Obok maksymalnej liczby punktów możliwych do uzyskania, przedstawione są punkty uzyskane przez uczniów. Zaznaczyć tutaj należy, ze nie są to punkty za poszczególne zadania (choć takie zestawienia tez istnieją), lecz punkty za umiejętności. Wiedząc jaki standard wypadł źle, słabiej, można wtedy podjąć odpowiednie kroki, ćwiczenia nie tylko na jednym przedmiocie, ale na innych. Przyjęło się, że np. umiejętność czytania i pisania kształci się tylko na języku polskim, co jest myśleniem błędnym. Stąd analizując wyniki sprawdzianów nie powinno się dokonywać podziału na przedmioty, a na umiejętności (numery standardów). Ogólny opis wszystkich standardów można znaleźć m.in. w „Informatorze” wydanym w 2001 roku przez CKE
Oprócz punktów za umiejętności jakie zdobyli uczniowie, na zestawieniu pojawiają się także średnie punktów w oddziale i szkole. Te wyniki można porównać ze średnimi punktów w danej gminie, powiecie, województwie, okręgu i kraju, które znajdują się na zestawieniu z układem terytorialnym.
Oprócz wyników punktowych jakie otrzymują szkoły, OKE dostarcza także „Raport ze sprawdzianu w szkole podstawowej”. W raporcie tym znajdują się istotne informacje, które też potrzebne są do przeprowadzenia analizy wyników uzyskanych przez uczniów. Wyniki punktowe należy analizować razem z zestawieniem badanych umiejętności, gdzie przedstawione są: nazwa sprawdzanej umiejętności, przyporządkowanie jej do standardów wymagań egzaminacyjnych, numery zadań sprawdzających te umiejętności, maksymalną liczbę punktów za każdą z tych umiejętności oraz wagę procentową każdej z umiejętności. Nauczyciel może się dowiedzieć jakim zadaniem badano poszczególną umiejętność.
Warto także zwrócić uwagę na tzw. „współczynnik łatwości zadań”. W zestawieniu punktów, na końcu tabeli znajduje się kolumna „łatwość wszystkich zadań”. Informuje ona nauczyciela, czy zadania, poszczególne umiejętności sprawiły kłopoty uczniom, czy też okazały się łatwe. Łatwość zadania oblicza się dzieląc liczbę otrzymanych punktów przez ucznia (wszystkich uczniów w szkole, oddział) przez maksymalną liczbę punktów możliwych do uzyskania.
Przykład:
Chcemy sprawdzić współczynnik łatwości zadań sprawdzających umiejętność czytania wśród wszystkich uczniów w szkole. Średni wynik szkoły za umiejętność czytania wynosi 8,5 p. Maksymalnie można było uzyskać za tę umiejętność 10p. 8,5:10=0,85. – zadania okazały się łatwe.
Łatwość sprawdzamy przy pomocy tabeli:
Łatwość
|
Zadanie
|
0,00 – 0,19
|
bardzo trudne
|
0,20 – 0,49
|
trudne
|
0,50 – 0,69
|
umiarkowanie trudne
|
0,70 – 0,89
|
łatwe
|
0,90 – 1,00
|
bardzo łatwe
|
Każda szkoła (ale także i każdy uczeń) może odnaleźć informację - opis dydaktyczny, który charakteryzuje osiągnięty przez nią wynik. Stosuje się do tego skalę staninową. (Bolesław Niemierko,
Pomiar dydaktyczny kształcenia, WSiP, Warszawa 1999)
W skali tej każdemu staninowi odpowiada określony i stały procent wyników oraz opis dydaktyczny. W raportach umieszczone są odpowiednie tabele, dzięki którym każda szkoła (uczeń) może odnaleźć charakterystykę wyniku.
Reasumując:
1. Przy analizie wyników sprawdzianu nie należy stosować podziału na przedmioty, lecz na umiejętności.
2. Należy posługiwać się numerami standardów wymagań egzaminacyjnych i nazwami sprawdzanych umiejętności, aby wiedzieć, jakie podjąć kroki przy kształceniu tych, które wypadły słabiej.
3. Warto obliczyć współczynnik łatwości zadań.
4. Dla pełniejszego obrazu wyników szkoły na tle innych warto porównać średnie wyniki ze średnimi wynikami w gminie, powiecie, województwie, okręgu.
5. W celu poznania opisu dydaktycznego, charakteryzującego osiągnięte wyniki należy zastosować skale staninową.
autor: Radosław Stańczak
