www.szkolnictwo.pl

Działalność dydaktyczna przedszkolna wyraża się w procesie kierowania uczeniem się przez dzieci w różnych sytuacjach i okolicznościach, z uwzględnieniem ukierunkowanej pracy nad przygotowaniem wychowanków do podjęcia systematycznej nauki w szkole.
Program pracy dydaktyczno-wychowawczej z dziećmi 6-letnimi z dziedziny wychowania umysłowego określa zadania w zakresie rozwijania mowy i myślenia obejmujące m. in.: wyrabianie umiejętności komunikatywnego wypowiadania się i doskonalenie sprawności poznawczych, rozbudzanie zainteresowania książką, jak również wyrabianie gotowości do czytania i pisania. Zdobycie wiadomości i umiejętności z tego zakresu ma ułatwić dzieciom kontakt i prawidłowy odbiór dzieł literackich.
Bardzo dużą rolę w procesie rozwijania mowy i myślenia odgrywa wyrabianie gotowości do czytania. Warunkiem rozwijania zainteresowali czytelniczych jest osiągnięcie wysokiego poziomu umiejętności czytania, który sprawia, że pod koniec roku przedszkolnego dziecko 6-letnie może czytać samodzielnie łatwe teksty.
R. Więckowski podaje różne poziomy rozumienia tekstu czytanego przez dzieci. Na poziomie pierwszym dzieci wyodrębniają tylko elementy treści. Na etapie drugim dzieci wyodrębniają elementy treści i dostrzegają związki przyczynowo-skutkowe. Trzeci poziom polega na umiejętności wyodrębniania myśli utworu oraz oceny i interpretacji tekstu.
Zadaniem nauczycielki przedszkola jest takie przygotowanie dziecka
6-letniego, aby posiadło umiejętność rozumienia tekstu na poziomie trzecim. Aby to osiągnąć w toku całorocznej pracy musi przeprowadzać wiele zajęć, zabaw i ćwiczeń w czasie, których będzie występowała praca z tekstem.
Do ćwiczeń tych i form pracy z tekstem zaliczamy między innymi: rozmowę nt wysłuchanego tekstu, wyodrębnianie postaci i zdarzeń w utworach literackich, ilustrowanie treści wytworami plastycznymi, inscenizowanie tekstu, itp
literackich, ilustrowanie treści wytworami plastycznymi, inscenizowanie tekstu itp.
Ważną rolę w rozbudzaniu zainteresowań stanowi dobry tekst. Dla celów kształcenia literackiego potrzebne są utwory zaspakajające żywiołową potrzebę zabawy, działania, manipulacji, domagające się jakiegoś wykonania, proponujące podjęcia jakiegoś pomysłu. Teksty te muszą pobudzać wyobraźnię i skłonność do ekspresji.
Nauczyciel powinien często wykorzystywać takie teksty literackie, które stwarzają okazję do wielostronnej aktywności dziecka poprzez organizowanie sytuacji dydaktycznych przeciwdziałających odbiorowi biernemu i mechanicznemu.
Tekst literacki nie może spełniać tylko funkcji poznawczej, powinien on także stanowić bodziec do rozwoju postawy poznawczej i zachęcać do poszukiwań. Dziecka nie można zmusić do przeżywania, ale zadaniem nauczyciela jest organizowanie sytuacji wywołujących w sposób naturalny uczucia w połączeniu z aktywnym i świadomym działaniem.
Dzieci, odtwarzając tekst, posługują się językiem literackim. Wpływa to na wzbogacenie biernego i czynnego słownika, prowadzi do poprawnego wysławiania się. Mowa jest podstawą nauki czytania. Błędy w mówieniu utrudniają, opóźniają, a czasem uniemożliwiają naukę czytania.
Bardzo dużą rolę w kształceniu literackim odgrywają baśnie. Baśń jest typem literatury wyobrażeniowej. Ćwiczy fantazję, zmusza dziecko do śledzenia szybko zmieniających się scen, budzi w dzieciach wyraziste wyobrażenia postaci, ich wyglądu, postępowania i przeżyć. Najsilniej działają baśnie na uczucia dzieci. Współczuje ono pokrzywdzonym, cieszy się zwycięstwem dobra, niepokoi się, gdy bohatera czekają niebezpieczeństwa.
Baśnie  są bardzo  przydatne   do zajęć  z  wykorzystaniem    inscenizacji.
Bohaterowie baśni są postaciami kontrastowymi: bardzo piękne, albo bardzo brzydkie, bardzo dobre lub bardzo złe.
Takie postacie dzieci "czują" i potrafią je zagrać.
Przetwarzanie rzeczywistości w fantazji i zabawie jest okazją dla dziecka do poznawania nowych nieznanych stron rzeczywistości, dając przy tym poczucie niekłamanej satysfakcji i wzmacniając jego poczucie własnej siły i niezależności.
Zabawa inscenizowana, której kanwą staje się określony utwór literacki, pozwala poszerzyć możliwości przeżywania doznań i wzruszeń oraz różnych zachowań wobec nowych sytuacji. Odpowiada jakimś głęboko ludzkim potrzebom postępowania, odgrywania coraz innych ról, które umożliwiają cudowną odmianę własnego losu
Utwory literatury dziecięcej mogą być odtwarzane w różny sposób: jako swobodne zabawy twórcze lub inscenizacje "aktorskie", kiedy to poszczególne role przyjmują same dzieci lub różnego rodzaju przedstawienia lalkowe, w których "grają" kukiełki, pacynki, sylwety, a nawet zabawki, a dzieci są ich animatorami.
Inscenizacje jako sposób pracy z tekstem można wykorzystać już u trzy i czterolatków gdzie pewne fragmenty utworu mogą odgrywać gestem, ruchem czy słowem. Dzieci starsze mogą odtworzyć całość utworu. Inscenizacje są ciekawą formą pracy z tekstem zwłaszcza wtedy, gdy wykorzystywane są rekwizyty, często samodzielnie wykonane przez dzieci.
W grupach dzieci sześcioletnich może być z dziećmi uwzględniony dzień, w którym znajdzie się miejsce na baśnie. Dzieci, które znają baśnie i często ich słuchają same próbują je układać. Może to mieć miejsce np. podczas zabawy w teatr lub podczas konkursu na najładniejszą wymyśloną przez dzieci baśń.
Układanie baśni przez dzieci pozwala na rozwijanie umiejętności wypowiadania się w sposób ciągły na określony temat
Z obserwacji wypowiedzi dziecięcych wynika, że najczęstszymi tematami tych wypowiedzi są tematy zaczerpnięte z programów telewizyjnych, przeżyć domowych, zabaw z kolegami, czasem z literaturą są to wypowiedzi odtwórcze, które w niewielkim stopniu angażują wyobraźnię dziecięcą. Układanie baśni natomiast wyzwala fantazję, która jest tak bardzo potrzebna w zabawie, a także w dorosłym, twórczym życiu..
Rysowanie ilustracji do tych baśni także pobudza fantazje i wyobraźnię oraz ekspresję plastyczną. Wytwory plastyczne dziecka to ciągła próba utrwalenia wiedzy o świecie oraz dostępna forma interakcji i komunikacji. Dzieci 5- 7 letnie rysują i malują instynktownie, tak jak rozumieją i interpretują własne przeżycia.
Ciekawą propozycją jest także przygotowanie słuchowiska radiowego na podstawie treści baśni. Propozycja. zabawy w przygotowywanie nagrania musi być poprzedzona rozmową. Dziecko powinno zdawać sobie sprawę z tego, że kiedy bawią się w układanie baśni mogą puścić wodzę fantazji, a kiedy mówią o sytuacjach, które się wydarzyły to wtedy trzeba trzymać się faktów.
W czasie rozmowy dzieci muszą podjąć decyzję, jakie role trzeba obsadzić, w jaki sposób można przedstawić coś, czego się nie da zobaczyć (wiatr, deszcz itp.).
Powyższe sposoby pracy z tekstem baśniowym służą uatrakcyjnieniu zajęć. Formy te są wykorzystywane na zajęciach w zależności od potrzeb, jak również możliwości dzieci. Należy dążyć do tego, aby w pracy z tekstem baśniowym występowały jak najbardziej zróżnicowane metody i formy. Świat baśni i zabawy jest najbliższy dziecku, dlatego też przez taką zabawę z baśniami zachęćmy dziecko do poszukiwań, świadomego działania i polubienia literatury nie tylko baśniowej.