Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Zrozumieć dysleksję

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 1670 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

Światowa Federacja Neurologów problem dysleksji formułuje jako zaburzenie manifestujące się trudnościami w nauce czytania, mimo stosowania konwencjonalnych metod nauczania, normalnej inteligencji i sprzyjających warunków społeczno-kulturowych. Jest spowodowana zaburzeniami podstawowych zdolności poznawczych, które często są uwarunkowane konstytucjonalnie (Crithley, 1970, s. 11). Jedna z najpopularniejszych definicji, opublikowana w 1994 roku przez Międzynarodowe Towarzystwo Dysleksji mówi, że dysleksja jest jednym z wielu różnych rodzajów trudności w uczeniu się. Jest specyficznym zaburzeniem uwarunkowanym konstytucjonalnie. Charakteryzuje się trudnościami w dekodowaniu pojedynczych słów, co najczęściej odzwierciedla niewystarczające zdolności przetwarzania fonologicznego. Trudności w dekodowaniu pojedynczych słów są zazwyczaj niewspółmierne do wieku życia oraz innych zdolności poznawczych i umiejętności szkolnych. Trudności te nie są wynikiem ogólnego zaburzenia rozwoju ani zaburzeń sensorycznych.

ZROZUMIEĆ DYSLEKSJĘ

Czym jest dysleksja?
    Światowa Federacja Neurologów problem dysleksji formułuje jako zaburzenie manifestujące się trudnościami w nauce czytania, mimo stosowania konwencjonalnych metod nauczania, normalnej inteligencji i sprzyjających warunków społeczno-kulturowych. Jest spowodowana zaburzeniami podstawowych zdolności poznawczych, które często są uwarunkowane konstytucjonalnie (Crithley, 1970, s. 11). Jedna z najpopularniejszych definicji, opublikowana w 1994 roku przez Międzynarodowe Towarzystwo Dysleksji mówi, że dysleksja jest jednym z wielu różnych rodzajów trudności w uczeniu się. Jest specyficznym zaburzeniem uwarunkowanym konstytucjonalnie.
     Charakteryzuje się trudnościami w dekodowaniu pojedynczych słów, co najczęściej odzwierciedla niewystarczające zdolności przetwarzania fonologicznego. Trudności w dekodowaniu pojedynczych słów są zazwyczaj niewspółmierne do wieku życia oraz innych zdolności poznawczych i umiejętności szkolnych. Trudności te nie są wynikiem ogólnego zaburzenia rozwoju ani zaburzeń sensorycznych. Dysleksja manifestuje się różnorodnymi trudnościami w odniesieniu do różnych form komunikacji językowej, często oprócz trudności w czytaniu, dodatkowo pojawiają się poważne trudności w opanowaniu czynności pisania i poprawnej pisowni (Bogdanowicz, 1996).

Objawy występowania ryzyka dysleksji
     Dzieckiem ryzyka dysleksji jest każde dziecko pochodzące z nieprawidłowo przebiegającej ciąży i skomplikowanego porodu. Należy więc obserwować rozwój dzieci urodzonych przedwcześnie, w zamartwicy, z niską wagą urodzeniową lub w złym stanie fizycznym. Marta Bogdanowicz wskazuje ponadto na duże prawdopodobieństwo wystąpienia specyficznych trudności w czytaniu i pisaniu u dzieci z rodzin, w których pojawiały się już trudności , takie jak: dysleksja rozwojowa, opóźnienie rozwoju mowy, oburęczność i leworęczność. Wystąpienie ryzyka dysleksji zapowiadają objawy dysharmonijnego rozwoju psychomotorycznego w postaci parcjalnego lub fragmentarycznego opóźnienia rozwoju niektórych funkcji poznawczych( głównie funkcji językowych i wzrokowych) oraz funkcji ruchowych. Specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu są skutkiem opóźnienia w rozwoju funkcji: wzrokowych, słuchowo- językowych, motorycznych uczestniczących w realizacji złożonych czynności czytania i pisania.

Potrzeba wczesnego rozpoznawania ryzyka dysleksji
     Bardzo istotne jest wczesne wykrywanie opóźnień rozwojowych i wczesna interwencja, mające na celu przygotowanie takich dzieci do podjęcia nauki szkolnej. Rozpoczęcie działań zaradczych wobec dzieci zagrożonych dysleksją już w wieku przedszkolnym, pozwala na wyrównanie braków jeszcze przed podjęciem obowiązku szkolnego. Rodzice dzieci w wieku przedszkolnym zazwyczaj nie zauważają u swoich pociech powodów do niepokoju, a trudności pojawiające się w klasie „O”, bagatelizują, interpretując je jako przejściowe i typowe dla początkowego etapu nauki szkolnej. Dzieje się tak często, kiedy dziecko nie ma rodzeństwa, a rodzice możliwości porównania jedynaka z rówieśnikami oraz gdy dziecko przejawia dużą inteligencję. Wówczas wierzą, że dziecko poradzi sobie bez niczyjej pomocy, gdy przyjdzie na to czas. Niejednokrotnie rodzice nie podejmują wtedy żadnych środków zaradczych oraz nie zgadzają się na zaproponowane przez nauczyciela objęcie dziecka badaniami specjalistycznymi w poradni. Wczesne wykrycie ryzyka dysleksji u dziecka i podjęcie właściwych działań w kierunku usprawniania obniżonych funkcji jest bardzo istotną sprawą.
     Dziecko z dysleksją tj. specyficznymi trudnościami w nauce czytania i pisania, pozostawione bez właściwej opieki psychologiczno-pedagogicznej oraz pomocy w zakresie pracy korekcyjno-kompensacyjnej, jest skazane na niepowodzenia szkolne i w konsekwencji na zaburzenia nerwicowe, a w przyszłości na niekorzystne zmiany osobowości oraz niski status zawodowy i społeczny uwarunkowany niskim poziomem wykształcenia. Wczesne zdiagnozowanie ryzyka dysleksji i usprawnianie w funkcji wpływających na przyszłą naukę czytania i pisania daje dziecku szansę na sukcesy w nauce szkolnej, radość płynącą z poznawania świata, a ponadto mocno motywuje do dalszej nauki. Dlatego jako nauczyciel wychowania przedszkolnego zachęcam z całego serca inne koleżanki, którym leży na sercu los dzieci i ich sukcesy na dalszym etapie kształcenia do zainteresowania się tematem i podejmowania odpowiednich środków zaradczych.

Zadania dla przedszkola
     Jednym z najważniejszych, przełomowych momentów życiu dziecka jest rozpoczęcie nauki czytania w przedszkolu. Właściwą naukę czytania nauczyciel przedszkola, poprzedza ćwiczeniami wstępnymi.
Do czynności wstępnych objętych tymi ćwiczeniami należą:
  • kształcenie słuchu fonemowego,
  • sprawdzanie i doskonalenie artykulacji,
  • wyrabianie umiejętności dokonywania analizy i syntezy wzrokowej, słuchowej i sprawności mięśniowo-ruchowej.
  • kształcenie orientacji w schemacie ciała
     Kształcenie słuchu fonematycznego polega na ćwiczeniach, w których dziecko dokonuje rozróżnienia w brzmienia głosek pod jakimś względem przeciwstawnych, np. dźwięcznych i bezdźwięcznych, twardych i miękkich, ustnych i nosowych, przedniojęzykowych i tylnojęzykowych, a także wyodrębnienie głoski w różnych miejscach wymawianego słowa: na początku, w środku i na końcu. Podstawowym warunkiem skuteczności ćwiczeń artykulacyjnych jest bezbłędne odtworzenie głosek izolowanych i zespołu głosek w wyrazie. Specjalnej troski wymaga dopilnowanie dokładności i precyzji ruchów narządów mowy, szczególnie zaś ruchliwości żuchwy (szczęki dolnej).
     Następnym zadaniem przedszkola w przygotowywaniu dzieci do nauki czytania jest analiza i synteza wzrokowo-słuchowa, której powinna towarzyszyć analiza mięśniowo-ruchowa w obrębie narządów mowy. Analizie poddaje się najpierw zdanie, potem wyraz. Po wyćwiczeniu analizy należy przystąpić do ćwiczeń w syntezie, stanowi ona bowiem istotę czytania. W toku dokonywania wstępnej analizy słuchowej niezbędne są ćwiczenia polegające na ustaleniu następstwa wyrazów w czasie - w analizie zdania (który wyraz pierwszy, który drugi?) oraz głosek - w analizie wyrazu (jaka pierwsza głoska, jaka ostatnia itp.), zaś w analizie wzrokowej - stosuje się ćwiczenia w ustalaniu następstwa elementów (liter i części liter) w przestrzeni (na lewo - na prawo, na początku - na końcu, u góry - u dołu).

Jakie problemy można zauważyć w grupie przedszkolnej u dzieci z grupy ryzyka dysleksji?
Kształtowanie słuchu fonemowego:
  • nie dokonują analizy zdania na wyrazy.
  • nie dokonują analizy wyrazu na sylaby.
  • nie wydzielają samogłosek jako samodzielnej sylaby
  • rozpoczynającej wyraz (np. u-cho, o-ko, E-la).
  • nie wydzielają samogłoski rozpoznającej wyraz jako części sylaby - (np. As).
  • nie wydzielają spółgłoski znajdującej się na końcu wyrazu poprzedzonej samogłoską (np. ul).
  • nie wydzielają spółgłoski znajdującej się na początku wyrazu i stanowiącej część sylaby zakończonej również spółgłoską (np. _dom, _mak)
  • nie wydzielają samogłoski na końcu wyrazu (np. mama, tata, pole).
Artykulacja -występuje u nich nieprawidłowa wymowa (nie każdy problem z wymową u dzieci do 6 r.ż. świadczy o potencjalnych problemach w pisaniu i czytaniu).
Analiza i synteza wzrokowa -mają problemy z prawidłowym odwzorowaniem elementów graficznych, ich rysunki są ubogie w szczegóły.
Orientacja w schemacie ciała.
  • nie rozróżniają strony prawej i lewej;
  • mylą górę i dół.
     Dziecko z grupy ryzyka dysleksji może wymagać więcej ćwiczeń z poszczególnych grup, nie można jednak ograniczać zabawy, która zapewnia dziecku dobre samopoczucie fizyczne, a tym samym zdolność do wysiłku i pokonywania trudności. Istotnym elementem ćwiczeń u dzieci z grupy ryzyka dysleksji są ćwiczenia poprawiające koncentrację uwagi.

Ćwiczenia motoryki małej
     To pierwszy z czterech zestawów ćwiczeń opracowanych przez nas jako wskazówki dla rodziców, chcących samodzielnie pracować z dziećmi. Zaczynamy od motoryki małej, będą również ćwiczenia motoryki dużej, zabawy rozwijające analizę wzrokową i zabawy rozwijające analizę słuchową. Proszę ich szukać wśród artykułów w dziale Informacje.
     Zestaw zabaw rozwijających sprawność motoryczną rąk
  • swobodne bazgranie na dużych arkuszach papieru, flamastrami, kredkami świecowymi, pastelami
  • zamalowywanie dużych powierzchni farbami grubym pędzlem dziecko stoi (nie siedzi) przy stoliku odpowiedniej do jego wzrostu wysokości
  • zamalowywanie obrazków w książeczkach do malowania
  • kalkowanie obrazków -obrysowywanie szablonów
  • rysowanie po śladzie -cięcie po narysowanych liniach - prostych frędzelki, - falistych serwetki
  • wycinanie najpierw prostych, potem nieco bardziej skomplikowanych kształtów z papieru kolorowego
  • modelowanie z plasteliny, modeliny, masy papierowej najpierw kuleczek, wałeczków; później form bardziej złożonych - zwierząt, postaci ludzkich, liter
  • stemplowanie i kolorowanie
  • wydzieranie z kolorowego papieru i naklejanie wydzieranki na papier -rysowanie w liniach wzorów literopodobnych i szlaczków
  • naśladowanie gry na pianinie, pisania na maszynie
  • odtwarzanie rytmu deszczu
  • strząsanie wody z palców
  • zgniatanie kartki papieru jedną ręką w małą kulkę
  • zabawy pacynką
  • nawlekanie koralików
  • przewlekanie sznurowadeł
  • przyszywanie guzików
  • szycie prostymi ściegami
  • rysowanie patykiem po ziemi
  • faliste ruchy ramion - zabawa w przylot i odlot bocianów
  • przy wolnym chodzie ruchy rąk jak podczas pływania żabką - zabawa w naukę pływania
  • zabawa w pociągi - ruch rąk naśladuje obroty kół
  • zabawa w pranie, rozwieszanie bielizny i prasowanie
  • zabawa w gotowanie obiadu - naśladowanie wałkowania ciasta, mieszania gęstej zupy, kręcenia kranem, ubijania piany
  • zabawa w rąbanie i piłowanie drzewa
  • gry w pchełki, bierki, kręgle, bilard stołowy
  • rzucanie woreczków lub piłeczek - kto dalej
  • toczenie piłki do dołka
  • zabawy z chwytaniem i rzucaniem piłki
  • kozłowanie piłki
  • przerzucanie piłki średniej wielkości z ręki prawej do lewej i podrzucanie jej raz prawą, raz lewą ręką
  • podbijanie balonika wyłącznie palcami prawej i lewej ręki -wypuszczanie piłeczki tenisowej z ręki w dół i próby chwytania jej w locie, samymi palcami - zanim odbije się od podłogi
  • "rysowanie" palcami w powietrzu określonego przedmiotu.
Ćwiczenia rozwijające funkcje słuchowe i językowe
  • poszukiwanie źródła dźwięku
  • różnicowanie dźwięków podobnych
  • różnicowanie odległości dochodzących dźwięków (blisko, daleko)
  • rozpoznawanie, potem odtwarzanie głosów przyrody
  • odtwarzanie sekwencji dźwiękowych
  • odtwarzanie prostych dźwięków na instrumentach (flety, fujarki, cymbałki)
  • układanie wzorów graficznych sekwencji dźwiękowych, np. z guzików lub kasztanów
  • wykonywanie ćwiczeń ruchowych na określony sygnał
  • naśladowanie głosów z otoczenia
  • wyklaskiwanie sylab w wyrazie
  • wystukiwanie głosek w wyrazie
  • wyszukiwanie wyrazów rozpoczynających się lub kończących tą samą głoską, lub sylabą (zwrócić uwagę na bezdźwięczny wygłos w języku polskim)
  • wskazywanie wyrazów, w których słychać np. samogłoskę "a" -liczenie samogłosek (np. "a") w usłyszanym wyrazie np. parawan - 3
  • łączenie wypowiedzianych przez dorosłego głosek w wyraz, np. "A - l - a" "Ala"
  • wyodrębnianie głosek w wyrazach wypowiedzianych przez dorosłego, np. "sowa" "s - o - w - a"
  • kończenie rozpoczętych wyrazów
  • wybieranie wyrazów rymujących się
  • wysłuchiwanie i liczenie głosek w wyrazach
  • analiza graficzna mowy - oznaczanie spółgłosek i samogłosek w wyrazie
  • wysłuchiwanie i liczenie wyrazów oraz wyróżnianie pierwszego i ostatniego wyrazu w zdaniu
  • kończenie rozpoczętych zdań
  • analiza graficzna mowy - oznaczanie wyrazów w zdaniu przy pomocy np. prostokątów
  • nauka krótkich wierszyków i piosenek
  • zabawa w zapamiętywanie jak największej liczby słów. Dorosły wypowiada np. 3 słowa, zadaniem dziecka jest je powtórzyć. Stopniowo zwiększamy liczbę wypowiadanych słów
  • rozwiązywanie rebusów
  • słuchowe wyszukiwanie wyrazów w wyrazach np. w słowie traktory zawiera się słowo tory
  • zabawa w słowa: mapa - aktor - robak - k.... dorosły na zmianę z dzieckiem wypowiada wyrazy, każdy następny wyraz musi rozpoczynać się od takiej ---głoski jaką słychać było na końcu wyrazu poprzedniego
  • zabawa w głuchy telefon
  • słuchanie krótkich historyjek nagranych na kasetach lub CD i opowiadanie ich
  • opowiadanie bajek i wierszyków przeczytanych przez dorosłego
Zabawy rozwijające analizę wzrokową
  • zabawy z puzzlami i układankami
  • zabawy z tangramami
  • wyszukiwanie szczegółów różniących obrazki
  • nazywanie spostrzeganych elementów
  • kalkowanie obrazków
  • przerysowywanie kształtów
  • dorysowywanie brakujących elementów na obrazkach
  • dobieranie w pary jednakowych obrazków (np. gra w "Piotrusia"), gra w --domino obrazkowe
  • gra w "Memory" obrazkowe, wyrazowe lub obrazkowo - wyrazowe
  • składanie całości z elementów
  • układanie różnych kompozycji i budowli według wzoru (klocki, mozaiki geometryczne, układanki)
  • nazywanie części poszczególnych przedmiotów
  • układanie liter według wzoru wykonanego przez dorosłego. bez odczytywania wyrazów
  • szukanie w wyrazach, w tekstach określonej literki -wycinanie, wydzieranie, lepienie liter i nazywanie ich
  • dobieranie pierwszej litery do nazwy obrazka, np. rysunek kota - litera "k"
  • odczytywanie liter, sylab i wyrazów zapisywanych palcem na plecach
  • dobieranie podpisów do obrazków. Czytamy dziecku krótkie słowa, dziecko zapamiętuje je, (nie musi umieć czytać) a następnie dopasowuje podpis do obrazka
  • składanie prostych wyrazów z rozsypanek literowych
  • układanie w pary wyrazów (z rozsypanki wyrazowej) różniących się tylko jedną literą np. las - los
  • dobieranie parami liter dużych i małych, lub pisanych i drukowanych
  • rozwiązywanie zadań na klockach mini - pus
  • wybrane ćwiczenia z programów Dyslektyk 2 i Sposób na dysleksję
Dzieci starsze
  • usuwanie nadmiarowych elementów w wyrazie (liter, sylab)
  • usuwanie nadmiarowych wyrazów w zdaniu
Zabawy rozwijające motorykę dużą
  • chodzenie po narysowanej linii -chodzenie po krawężniku
  • pokonywanie krótkich dystansów z zamkniętymi oczami
  • dotykanie na przemian prawym łokciem lewego kolana i odwrotnie
  • zmiana kierunku biegu na sygnał, zgodnie z wcześniej wydanym poleceniem
  • zwroty w określonym kierunku - w prawo, w lewo, w tył
  • toczenie piłki do określonego miejsca
  • rzucanie i łapanie piłki
  • podrzucanie piłki do góry
  • rzuty piłką do celu
  • zabawy ze skakanką
  • gra w gumę
  • pokonywanie toru przeszkód
  • naśladowanie ruchów zwierząt, ludzi, maszyn
  • jazda na rowerze
  • jazda na hulajnodze
  • jazda na rolkach
  • jazda na łyżwach
  • jazda na nartach
Zabawy grupowe
  • gry i zabawy orientacyjno - porządkowe
  • gry i zabawy na czworakach
  • gry i zabawy bieżne
  • gry i zabawy rzutne
     Im wcześniej dysleksja zostanie wykryta i zdiagnozowana, tym łatwiej jest jej przeciwdziałać. Optymalny wariant to wykrycie ryzyka dysleksji jeszcze w przedszkolu (w klasie zerowej) i skierowanie dziecka na dodatkowe zajęcia korekcyjno-kompensacyjne. Na pewno pomocne będą zaproponowane formy zabaw i ćwiczeń, które odpowiednio dobrane i dopasowane do wieku i zainteresowań dziecka przyniosą wymierne efekty, zadowolenie i radość dziecka, nauczyciela i jego rodziców.

Literatura dotycząca dysleksji:
  1. Marta Bogdanowicz, O dysleksji czyli o specyficznych trudnościach w czytaniu i pisaniu w odpowiedzi na pytania rodziców i nauczycieli.
  2. M. Bogdanowicz, Trudności w pisaniu u dzieci.
  3. M. Bogdanowicz, Leworęczność u dzieci.
  4. M. Bogdanowicz, Integracja percepcyjno - motoryczna. Metody diagnozy i terapii.
  5. Ronald D. Davis, Eldon M. Braun, Dar dysleksji. Dlaczego niektórzy zdolni ludzie nie umieją czytać i jak mogą się nauczyć.
  6. Ewa Górniewicz, Pedagogiczna diagnoza specyficznych trudności w czytaniu i pisaniu.
  7. Janina Mickiewicz, Jedynka z ortografii? Rozpoznawanie dysleksji, dysortografii i dysgrafii w starszym wieku szkolnym.
  8. Barbara Zakrzewska, Reedukacja dzieci z trudnościami w czytaniu i pisaniu.
  9. B. Zakrzewska, Trudności w czytaniu i pisaniu. Modele ćwiczeń.
  10. B. Zakrzewska, Moje dziecko źle czyta i pisze.
  11. B. Zakrzewska, Ortografia - twój sukces.
  12. B. Zakrzewska, Czytanie to radość.
  13. B. Zakrzewska, Litery trudne - nietrudne.
  14. B. Zakrzewska, Głoski miękkie też łatwe.
  15. B. Zakrzewska, Jeszcze potrenujemy. Ćwiczenia w zakresie wzrokowo - słuchowym.
  16. Józef Surowaniec, Logopedyczny słownik terminologii diagnostycznej.
  17. Barbara Sawa, Jeżeli dziecko źle czyta i pisze?
  18. Ministerstwo edukacji Narodowej, O dysleksji czyli specyficznych trudnościach w nauce, (z serii) Biblioteczka Reformy.
OPRACOWAŁA: mgr Iwona Wodniak
- nauczyciel mianowany Przedszkola Miejskiego nr 2 w Złotoryi

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie