Opracowaniu utworów poetyckich w klasach niższych towarzyszy duże zainteresowanie uczniów nie tylko formą wiersza, ale i światem poetyckim, przedstawionym często z pozycji dziecka. Przyciąga uwagę uczniów łatwo wpadający w ucho rym oraz rytmicznie powtarzające się elementy językowe, które wywołują przyjemne wrażenia związane z odbiorem treści. Utwory poetyckie możemy z dużym powodzeniem wykorzystać w realizacji celów kształcenia i wychowania.
ROLA POEZJI W KSZTAŁCENIU I WYCHOWANIU UCZNIÓW W KLASACH MŁODSZYCH
Opracowaniu utworów poetyckich w klasach niższych towarzyszy duże zainteresowanie uczniów nie tylko formą wiersza, ale i światem poetyckim, przedstawionym często z pozycji dziecka. Przyciąga uwagę uczniów łatwo wpadający w ucho rym oraz rytmicznie powtarzające się elementy językowe, które wywołują przyjemne wrażenia związane z odbiorem treści. Utwory poetyckie możemy z dużym powodzeniem wykorzystać w realizacji celów kształcenia i wychowania.
Dzięki plastycznemu, obrazowemu operowaniu słowem, wywołaniu wrażeń dźwiękowo-słuchowych, działając poprzez nastrój, wiersz przybliża dziecku rzeczywistość, przedstawia myśl, uczucia i refleksje innych ludzi. Poznawanie, recytowanie i inscenizowanie wierszy uświadamia uczniom wielorakie możliwości wykorzystania języka w opisywaniu świata, w intencjonalnym przekazaniu bogatych doznań i przeżyć człowieka.
Wychowawcze oddziaływanie poezji wyraża się w kształtowaniu wyobraźni i uczuć dziecka, w inspirowaniu aktywności twórczej, w rozszerzaniu zakresu doświadczeń indywidualnych ucznia. Przeżycia estetyczne, towarzyszące poznawaniu utworów poetyckich, czynią dzieci wrażliwymi na piękno języka, na złożoność formy, wyrabiają smak literacki. Wywołana fascynacja utworem literackim pozwala odczuć jego humanistyczny sens, zawartą w nim myśl przewodnią. Wygłaszanie i inscenizowanie wierszy ośmiela dzieci w kontaktach społecznych, uczy odpowiedzialności i współdziałania, wpływa na kształtowanie poprawnego wypowiadania się pod względem artykulacji, intonacji, modulacji i siły głosu.
Realizacja celów kształcenia i wychowania wymaga starannego doboru utworów poetyckich. Przede wszystkim utwór musi mieć wysoką wartość artystyczną. Malowanie w wierszu obrazów za pomocą słowa, działanie poprzez nastrój i bogate środki stylistyczne wywołuje natężenie doznań estetycznych, kształci wyobraźnię dziecka, budzi wrażliwość na piękno słowa.
Utwór poetycki poza walorami artystycznymi powinien dostarczać treści dydaktycznych i wychowawczych. Chodzi o to, aby uczniowie nie tylko odczuli piękno utworu, pogłębili swoją wiedzę o życiu, ale również przeżyli zawarte w nim wartości sprzyjające dojrzewaniu postaw społeczno-moralnych. Większą siłę oddziaływania będzie miał wiersz, którego treść odpowiada zainteresowaniom uczniów, przedstawia świat rzeczywisty z pozycji dziecka i w dostępnej mu formie. Uczniowie młodsi z przyjemnością odbierają wiersze, w których świat przedstawiony jest w sposób barwny, pogodny, czasami humorystyczny i zabawowy, wywołujący uśmiech i radość.
Przy opracowaniu utworów poetyckich wybieramy inne sposoby postępowania dydaktycznego niż przy opracowaniu tekstów pisanych prozą. Przede wszystkim unikamy drobiazgowej analizy treści, gdyż nużące i szczegółowe rozważania mogą osłabić przeżycia dziecka, intuicyjne doznanie piękna. Ten sam utwór jest różnie odbierany przez uczniów, jego treść znaczy dla każdego dziecka coś innego, wywołuje różne natężenie doznań emocjonalnych.
Zadania nauczyciela polegają z jednej strony na celowym i trafnym doborze utworów, które pozwalają uczniom najlepiej przeżyć „przygodę z poezją”, a z drugiej strony na umiejętnym i dyskretnym podtrzymywaniu u nich emocjonalnego i intelektualnego napięcia.
Poznanie i przeżycie utworów poetyckich wzbogacamy działalnością plastyczną dziecka. Szczególnie nadają się do tego wiersze przedstawiające przyrodę w różnych porach roku. Piękne obrazy poetyckie dziecko może wyrazić za pomocą kształtu i koloru.
Po opracowaniu wiersza od strony treści i języka możemy przystąpić do przygotowania recytacji Uczymy na pamięć wiersza o dużych wartościach pod względem formy i treści, który podoba się uczniom lub jest przydatny w organizowanej uroczystości klasowej czy szkolnej.
Czytanie poezji jest ważnym czynnikiem rozwoju osobowości dziecka. Poezja oddziałuje poprzez treść na myśli, uczucia i postępowanie ucznia, rozwija jego wrażliwość na piękno języka. Dostarcza dziecku nowych doświadczeń, rozszerza jego horyzonty, rozwija zainteresowania, daje możliwość zrozumienia innych ludzi i otaczającego świata. Jeżeli uczeń od samego początku nabierze pewności, że czytanie poezji jest czynnością przyjemną, to jego chęć do sięgania po nowe poetyckie utwory będzie stale wzrastać.
Doświadczenia zdobyte w obcowaniu z dziecięcą poezją przygotowują ucznia do odbioru literatury w ogóle, a także innych form sztuki, tworząc podstawy do kształtowania umiejętności czerpania z jej zasobów.
LITERATURA:
1.red. Lelonek M.,Wróbel T., Praca nauczyciela i ucznia w klasach 1-3,WSiP, Warszawa 1990.
2.Bąk P., Czytanie i recytacja w klasach początkowych, WSiP, Warszawa 1984.
3.Ratyńska H., Literatura dziecięca w pracy przedszkola, WSiP, Warszawa 1973
mgr Iwona Kielm.
|
