Pisząc ten artykuł, chciałam przypomnieć, że w szkole 75% uczniów, to ci, którzy mają problemy zdrowotne. Wobec nich należy podjąć specyficzne działania. Obok dzieci zdrowych w szkole występują jednostki wykazujące defekty organiczne i przewlekłe schorzenia. Tak zwane dzieci dyspanseryjne wymagają opieki lekarskiej i częstego przebywania w szpitalu lub w sanatorium. Wśród przyczyn niepowodzeń szkolnych natury zdrowotnej istotną rolę odgrywają zaburzenia funkcji narządów zmysłów zwłaszcza tych, które są intensywnie wykorzystywane w procesie nauczania. Trudności szkolne bywają następstwem zaburzeń w funkcjonowaniu analizatora wzrokowego i słuchowego.
Obok dzieci zdrowych w szkole występują jednostki wykazujące defekty organiczne i przewlekłe schorzenia. Tak zwane dzieci dyspanseryjne wymagają opieki lekarskiej i częstego przebywania w szpitalu lub w sanatorium. Wśród przyczyn niepowodzeń szkolnych natury zdrowotnej istotną rolę odgrywają zaburzenia funkcji narządów zmysłów zwłaszcza tych, które są intensywnie wykorzystywane w procesie nauczania. Trudności szkolne bywają następstwem zaburzeń w funkcjonowaniu analizatora wzrokowego i słuchowego.
Zaburzenia wzroku przejawiają się w powstawaniu nieostrych zamazanych obrazów, towarzyszą temu bóle i zawroty głowy. Zaburzenia spostrzegania mogą przyjmować formę nieprawidłowej analizy i syntezy wzrokowej, dziecko wówczas nie dostrzega różnic między podobnymi przedmiotami, ma trudności w nauce czytania i pisania. W niepowodzeniach szkolnych mogą mieć także duże znaczenie wady słuchu i mowy, zwłaszcza w sytuacjach późnego ich rozpoznania. Są one nierzadko jedną z przyczyn opóźnionego rozwoju mowy, mogą zaburzać rozwój osobowości i tym samym prowadzić do względnego obniżenia poziomu inteligencji, stając się czasem przyczyną odroczenia obowiązku szkolnego u młodszych dzieci. Wiele uwagi poświęca się chorobie reumatycznej jako przyczynie niepowodzeń szkolnych. U uczniów, których choroba przebiega ciężko wiąże się to z dużą absencją chorobową w szkole.
Braki w nauce spowodowane są tym, iż choroba reumatyczna jest zaburzeniem ogólnoustrojowym, rzutującym także na układ nerwowy, w następstwie czego obniża się wydolność umysłowa, zmniejsza się odporność na zmęczenie. W wieku szkolnym najczęściej u dzieci występują choroby górnych dróg oddechowych często eliminujące ucznia z normalnych zajęć szkolnych. Przerost migdałków, przewlekły nieżyt nosa są uznawane między innymi za przyczynę pogorszenia się uwagi i pamięci. Podobnie ma się sprawa z innymi przewlekłymi chorobami dróg oddechowych, jak dychawica oskrzelowa, zapalenie oskrzeli.
Mogą one odbijać się niekorzystnie na wynikach w nauce, na skutek przewlekłej niewydolności oddechowej, rzutującej na funkcjonowanie innych narządów i układów, prowadzącej do dużej męczliwości. Także zaburzenia trawienia i zaburzenia funkcji wątroby raczej na drodze pośredniej przez upośledzenie stanu odżywienia, mogą utrudniać uczniom osiąganie dobrych postępów w nauce. Również nasilone wady postawy wpływają na deformacje ciała, co z kolei powoduje zmiany w położeniu, w budowie i czynnościach poszczególnych narządów wewnętrznych. Wadliwy kształt klatki piersiowej wpływa ujemnie na funkcje serca oraz wielkich naczyń krwionośnych.
U dzieci, u których stwierdzono plecy okrągłe, jest ograniczona ruchomość klatki piersiowej, co utrudnia swobodne oddychanie, gdyż szczyty płuc są źle przewietrzane. Stąd skłonności do częstych infekcji dróg oddechowych, ograniczeń pracy serca, co powoduje zmniejszoną wydolność organizmu. W nie leczonych skoliozach dochodzi do zmian w narządach wewnętrznych, to jest przerostu prawej komory i prawego przedsionka serca, zmniejszenie życiowej pojemności płuc, a także do nadciśnienia tętniczego. Dzieci te cechuje niedobór masy ciała i wzrostu, obniżenie przemiany materii, słabszy rozwój psychoruchowy.
Występujące u dzieci wady serca powodują zwiększoną męczliwość oraz zmniejszoną wydolność wysiłkową. U dzieci z wadami serca występuje nieraz poczucie mniejszej wartości ze względu na sinicę i blizny pooperacyjne, co sprzyja niskiej samoocenie. Poczucie niskiej wartości wpływa hamująco na aktywność dziecka. Dzieci z wadami serca cechuje zwiększona pobudliwość emocjonalna, szczególnie częste są stany lękowe, depresje, związane z możliwością wystąpienia ataku serca lub poddaniu się zabiegowi operacyjnemu.
Na podstawie wyżej podanych danych można przyjąć, że :
- uczniowie dotknięci różnego rodzaju chorobami częściej wykazują obniżoną zdolność do pracy, łatwiej i szybciej się męczą od uczniów zdrowych.
- uczniowie chorujący przewlekle często opuszczają lekcje, co stanowi istotną przeszkodę w przyswajaniu przez nich materiału szkolnego.
Reasumując należy stwierdzić, iż trudności w nauce spowodowane różnymi chorobami wynikają z nieobecności w szkole trwającej czasami kilka miesięcy. Pobierana w tym okresie nauka w szkole szpitalnej lub douczanie dziecka przez rodziców nie zawsze daje pożądane rezultaty.
Opracowała:
Irena Dziubicka
Bibliografia: N. Waloński, Biomedyczne podstawy rozwoju i wychowania, PWN Warszawa 1979. T. Kasperczyk: Wady postawy ciała, KASPER, Kraków 1997. |
