Zajęcia "Mieszkańcy łąki" poprzedzone są co najmniej dwoma dniami aktywności dzieci w środowisku przyrodniczym (np.1.Wycieczka na łąkę. 2. Rośliny łąki).W wyniku pracy w czasie tych dwóch dni, uczniowie zdobywają informacje o łące na podstawie bezpośredniej obserwacji, tworza zielenik roślin łąkowych i wykonują w grupach plansze, na których umieszczają sylwetki roślin łąkowych. Dzień trzeci poświęcony jest głównie zwierzętom łakowym i stanowi integralną kontynuację pracy w poprzednich dniach.
Scenariusz zajęć dziennych opracowała Anna Jaroszek
(Szkoła Podstawowa
w Okszowie)Temat: Mieszkańcy łąki.
Ośrodek tematyczny: Łąka. Szkoła podstawowa, klasa II, cztery jednostki lekcyjne. Umiejętności: ¨ Twórcze rozwiązywanie problemów. ¨ Zgodne i konstruktywne współdziałanie w grupie. ¨ Umiejętność korzystania z dóbr przyrody bez jej degradacji i bezmyślnego niszczenia. Cele: Uczeń potrafi: ¨ Opisać różnorodność świata roślin i zwierząt w ekosystemie łąka; ¨ Uzasadnić, dlaczego nie należy wypalać łąk i straszyć zwierząt; ¨ Dostrzegać piękno w barwach owadów i innych zwierząt łąkowych; ¨ Uważnie wysłuchać utworu muzycznego i poetyckiego i określić jego nastrój; ¨ Dostrzegać niezwykłość poetyckiego obrazu; ¨ Przestrzegać zasad bezpieczeństwa w kontaktach ze zwierzętami.
Metody: Rozmowa dydaktyczna Mapa pojęciowa Eksponująca: drama, ekspozycja nagrania Rozwiązywanie problemów: burza mózgów Praca z tekstem Praktycznego działania Zabawowe, integracyjne
Formy: praca indywidualna, praca w grupach, praca z całą klasą.
Pomoce: kaseta z nagraniem piosenki „Każdy kwiat to mały świat”, kaseta z nagraniem wierszy M. Buczkówny, słowniki, atlasy, książki o treściach przyrodniczych, ilustracje zwierząt łąkowych, sylwetki zwierząt, nagranie „Odgłosy łąki”, tekst M. Kownackiej „Czajki”, rekwizyty do scenek, brystole, mazaki, kredki, farby, załączniki
Wstępne informacje: Zajęcia dzienne poprzedzone są co najmniej dwoma dniami aktywności dzieci (np. 1.Wycieczka na łąkę. 2. Rośliny łąki.). W wyniku pracy w czasie tych dni uczniowie zdobywają informacje o łące na podstawie bezpośredniej obserwacji, tworzą zielnik roślin łąkowych i wykonują w grupach plansze, na których umieszczają sylwetki roślin łąkowych. Dzień trzeci poświęcony jest głównie zwierzętom łąkowym.
Czynności nauczyciela
i uczniówMetodyFormy Materiały Wskazówki Uwagi ¨ Zabawa integrująca „Obrazki z kwiatami” -Wybierz kwiat, który do ciebie pasuje. Uzasadnij swój wybór. Sformułowanie tematu zajęć
Zabawa integrująca Praca z całą klasą Obrazki z kwiatami. Usadzenie dzieci w kręgu 10 min ¨ Wysłuchanie nagrania wierszy M. Buczkówny „Rano na łące”, „Stokrotka”, Dzwonki”, „Koniczyna Metoda eksponująca Praca z całą klasą Kaseta z nagraniem wierszy Załącznik nr 1 Uczniowie siedzą w kręgu 5 min ¨ Rozmowa z dziećmi w oparciu o treść wierszy. 1. O jakich kwiatach jest mowa w wierszach? Jak są opisane ? 2. Jak wygląda ranek na łące wg poetki ? 3. Który z wierszy najbardziej ci się podoba i dlaczego ? (i inne pytania) Rozmowa dydaktyczna Praca z całą klasą
Uczniowie odpowiadają na pytania w oparciu o treść wierszy. Można dołączyć do nich adekwatne ilustracje i teksty wierszy dla uczniów. 5 min ¨ Wyszukiwanie w dostępnych źródłach Informacji o zwierzętach łąkowych. I. Owady. II. Ptaki. III. Ssaki. IV. Inne
Metoda pracy we współpracy (strategia) Grupowa Słowniki, atlasy, książki przyrodnicze Ilustracje, przewodniki Podział klasy na 4 grupy wg znaczków: biedronki, motyle, żabki, bociany. Wybór lidera i strażnika czasu. Po zebraniu wiadomości – przekazanie ich całej grupie. 20 min ¨ Prezentacja pracy grup w dowolnej formie (zagadki, rebusy, szkice, opowiadanie itp.) Zapisanie na tablicy lub planszy nazw zwierząt łąkowych. Metody słowne Metoda eksponująca Grupowa Słowniki, ilustracje, notatki grupy, rysunki W celu usprawnienia prezentacji można przygotować kartoniki z nazwami zwierząt Załącznik nr 2 20 min ¨ Ekspozycja nagrania „Odgłosy łąki” Rozwijanie wyobraźni- czytanie opowieści „Na łące” na tle nagrania odgłosów łąki. Metoda eksponująca Cała klasa Kaseta z nagraniem odgłosów łąki, tekst opowieści. Załącznik nr 3 Dzieci słuchają odgłosów z łąki i opowieści nauczyciela 5 min
¨ Wykonanie elementów- sylwetek zwierząt i umieszczenie ich na planszach (uzupełnienie plansz z poprzedniego dnia). Ekspresja plastyczna Grupowa Plansze, sylwetki zwierząt, kredki, farby
Uczniowie wykonują sylwetki zwierząt wykorzystując zgromadzone informacje, naklejają je na plansze i domalowują własne elementy 40 min ¨ Ekspozycja prac – zabawa „Żywa kamera”
Zabawa Praca z całą klasą Plansze Załącznik nr 4 (opis zabawy) 10 min ¨ Uzupełnianie zdań z lukami jako przygotowanie do dramy
Metoda ćwiczeniowa, problemowa Praca indywidu-alna Kartki ze zdaniami z lukami Załącznik nr 5 Praca ma na celu przygoto- wanie dzieci do bezproble- mowego wejścia w role 5 min ¨ Drama: Rozmowa roślin i zwierząt łąkowych, np.: motyla z rumianem, biedronki z mszycą
Metody aktywizujące - drama Grupowa- grupy dzielą się na pary Rekwizyty np. skrzydła motyla płaszczyk dla biedronki kwiatowe płatki itp. Uczniowie losują zestawy par lub samodzielnie je tworzą. 20 min ¨ Zaśpiewanie piosenki „Każdy kwiat to mały świat”
Zabawa- ekspresja muzyczna Praca z całą klasą Kaseta z nagraniem piosenki Załącznik nr 6 Uczniowie wykonują znaną sobie piosenkę z podkładem muzycznym 5 min ¨ Czytanie opowiadania M. Kownackiej „Czajki”
Praca z tekstem Praca indywidu- alna Tekst opowiadania Załącznik nr 7 Ciche czytanie przez uczniów 5 min ¨ Stworzenie sytuacji problemowej w oparciu o tekst „Czajki” -„Jakie niebezpieczeństwa grożą zwierzętom łąkowym ?”
Burza mózgów Grupowa Duże arkusze papieru, mazaki Po krótkim podsumowa- niu opowiadania uczniowie wysuwają inne hipotezy 10 min ¨ Prezentacja pracy grup. Weryfikacja pomysłów. Sformułowanie wniosków.
Metoda problemowa Praca z całą klasą Arkusze papieru, pisaki Wspólne zapisanie wniosków- przestróg 10 min ¨ Zabawa „Ślimak winniczek”
Zabawa Praca z całą klasą Opis zabawy-załącznik nr 8 Zabawa utrwalająca nazwy zwierząt 10 min ¨ Formułowanie pojęcia „łąka”
Mapa pojęciowa Grupowa i z całą klasą Arkusze papieru, kartki Załącznik nr 9 Uczniowie pracują w grupach, po czym dokonują syntezy na forum klasy 10 min ¨ Podsumowanie zajęć – krzyżówka
Metoda ćwiczeniowa, problemowa Praca indywidu-alna Kartki z krzyżówką Załącznik nr 10 Dla uczniów słabszych mogą być łatwiejsze wersje 5 min ¨ Ewaluacja zajęć- tarcza Ewaluacyjna Praca z całą grupą Plansza z tarczą, „motylki” Załącznik nr 11 5 min
Literatura: 1.Cichy D.: Gry dydaktyczne w nauczaniu biologii. Warszawa 1990, WSiP. 2. Jakowicka M.:Wzbogacenie doświadczeń uczniów klas początkowych w kontaktach ze środowiskiem. Warszawa 1983, WSiP. 3. Kownacka M.:Razem ze słonkiem. Część 1-6. Warszawa 1991, WSiP. 4. Taraszkiewicz M.: Jak uczyć lepiej? Warszawa 2000, CODN.
Załącznik nr 1
Mieczysława Buczkówna „Rano na łące”
„Słońce”
Na łące wszyscy pracują od samego rana.
Pszczoła we wnętrzu rumianka
odkurza żółty dywanik
ze złotego pyłu.
Mrówki – ścieżkę oczyściły,
aż świeci każde ziarenko piasku.
Motyl – skrzydełkami
otrzepuje kropelki rosy
z koniczyny.
Osy polerują listki jaskrów,
aż oczy bolą od blasku.
"Stokrotka"
Różowa, krótka spódniczka,
stoi jak baletniczka
na jednej nóżce,
na głowie
żółty wianuszek.
„Dzwonki”
Fioletowe dzwoneczki,
porusza nimi wiatr,
co przyleciał z sąsiedniej łąki.
Wcale się nie bronią...
opada z nich rosa,
ale nie dzwonią...
„Koniczyna”
Ile tu pięknych koniczyn!
Pachną miodem.
Ta ma trzy listki...
i ta tylko trzy...
może ta będzie miała cztery...
Trzeba policzyć –
też trzy – szkoda...
Załącznik nr 2
Jeż, mysz, żaba, ropucha, osa, czajka, bocian, konik polny, pszczoła, ślimak, ważka, motyl, jaskółka, świerszcz, biedronka, kret, trzmiel, czapla, świtezianka.
Załącznik nr 3
Opowieść „Na łące”
Wyobraź sobie, że siedzisz ukryty na łące nad strumieniem, otoczony wysokim tatarakiem...Niedaleko znajduje się most, wiszący nad strumieniem, którego koniec znika za zakrętem...
Jest tutaj tak wspaniale cicho i spokojnie – i dlatego ty także jesteś bardzo spokojny...
Siedzisz na miękkiej trawie...Zamykasz oczy na chwilę i czujesz swój ciężar na trawie, na ziemi...Słońce świeci tak przyjaźnie z wysokości nieba. Czujesz jego ciepło na swojej skórze. Ciepło to jest także w tobie. Przepływa ono przez całe twoje ciało...Czujesz swój oddech, oddychasz bardzo spokojnie i równomiernie..
Od czasu do czasu słyszysz śpiewającego gdzieś opodal ptaka...Stare trzciny tataraku uderzają o siebie, kiedy wiatr nimi porusza, kiedy kołyszą się lekko na wietrze...A wciąż gdzieś na niebie lata skowronek, niewidoczny śpiewa gdzieś blisko słońca swoją radosną piosenkę...
Załącznik nr 4
Zabawa „Żywa kamera”
Uczniowie w parach. Jedno dziecko w parze gra rolę kamerzysty, a drugie kamery. Kamerzysta staje za kamerą, a swe ręce kładzie z tyłu na jej ramionach. Kamera zamyka oczy. Kamerzysta powoli prowadzi ją po pomieszczeniu delikatnym naciskiem na plecy. Na hasło „klik”, kamera otwiera oczy i rejestruje obraz (tu: planszę). Po ponownym haśle „klik” odwraca się do dzieci. Następnie opowiada, co zarejestrowała i odpowiada na pytania. Wygrywa para z najdokładniejszą „kamerą”.
Załącznik nr 5
Wstaw wyrazy w luki:
Kwiat wytwarza nektar i przywabia.................zapachem i kolorem.
Pszczoła zbiera pyłek i ..............kwiatowy, zapyla kwiaty.
Motyl zbiera nektar z .................jednocześnie je zapylając.
Biedronka zjada..................Żaba zjada .................
Kret poszukuje ................żerując pod ziemią. Bocian żywi się ślimakami, owadami i ...........................
(nektar, owady, kwiatów, szkodników, owady, mszyce, żabami)
Załącznik nr 6
Piosenka „Każdy kwiat to mały świat” Słowa: Anna Markowa
1. Nie zrywaj kwiatów, bo kwiaty żyją, słońca szukają i wodę piją.
Pragną na łące mieszkać spokojnie, pragną dla ciebie pachnieć upojnie.
Ref. Każdy kwiat to mały świat, mała radość żywa.
Każdy kwiat to mały świat, a więc go nie zrywaj.
2. Jeśli gałązek drzewom nie złamiesz, to każdy pączek listkiem się stanie,
będzie zielony i potem złoty, kiedy nadejdą jesienne słoty.
3. Zostaw w spokoju ptasie pisklęta, barwne motyle, dzikie zwierzęta.
Spróbuj ratować wszystko, co żywe, co razem z tobą chce być szczęśliwe.
Załącznik nr 7
M. Kownacka „Czajki”
Idą dzieci na spacer dróżką. Na prawo podmokła łąka, a tam w dole rzeczka płynie. Nad głowami krążą im czajki i krzyczą...
- Zaczekajcie – posłuchamy, co one krzyczą...- powiedziała pani. Przystanęli...Słuchają...One tak wołają:
- Nie chodź! Nie chodź !
- Masz rację, Piotrusiu. One nie chcą, żebyśmy tu szli !
- A czemu, proszę pani ?
- Na tej łące na pewno zakładają gniazda...
- A przecież tu nie ma żadnego krzaczka ani drzewa, ani nic !
- No właśnie...czajki zakładają gniazda na ziemi...
- No to można na nie nadepnąć ?
- A oczywiście – nawet łatwiej na nie nadepnąć niż je wypatrzyć...
- A dlaczego, proszę pani ?
- Bo jajka są ciemne w plamki – i jak leżą na ziemi ułożone na krzyż, wcale ich nie widać...
- Proszę pani, te czajki fikają koziołki w powietrzu ! O !O !
- To ci dopiero popis ! – śmieją się dzieci.
- Pewno, tego żaden ptak nie potrafi...
Czajki krzyczały. Krzyczały nad nami, a teraz przycichły...Czy wiecie, co to znaczy ?
- No co, proszę pani ?
- Że tu właśnie są gdzieś ich gniazda...
- To chodźmy...poszukamy !
- A właśnie, że trzeba odejść, żeby nie płoszyć !- powiedział twardo Piotr.
(fragment z książki M. Kownackiej „Razem ze słonkiem”)
Załącznik nr 8
Zabawa „Ślimak winniczek”
Uczestnicy zostają podzieleni na tyle grup, ile sylab zawiera słowo, które trzeba odgadnąć. Np. wyraz „winniczek”. Zgadująca osoba wychodzi za drzwi. Pozostali wybierają w tym czasie cicho jedno słowo i przydzielają każdej grupie jedną sylabę. Po powrocie zgadującego pierwsza grupa mówi rytmicznie: „śli, śli, śli”, druga grupa : „mak, mak, mak”, trzecia : „win, win, win”, czwarta „ni, ni, ni”, a ostatnia :”czek, czek, czek”. Wszystkie grupy mówią jednocześnie w mniej więcej tym samym rytmie.
Wygrywa ten, któremu uda się poprawnie odgadnąć skandowane słowo.
Załącznik nr 9
Wybierz prawidłowe określenia:
Łąka to:
Miejsce wypasu zwierząt
Dom roślin i zwierząt
Teren, który należy wypalać
Źródło paszy dla zwierząt
Miejsce rekreacji
Załącznik nr 10
Rozwiąż krzyżówkę
Poziomo:
1.Zjada mszyce
2.Drąży korytarze pod ziemią
3.Lubi ją bocian
4.Owad nadwodny
5.Kolorowy owad
(biedronka, kret, żaba, ważka, motyl)
Załącznik nr 11
Oceń dzisiejsze zajęcia przyklejając motylki do tarczy strzeleckiej
(hasła na tarczy)
CIEKAWE POUCZAJĄCE NUDNE NIECIEKAWE
|
