www.szkolnictwo.pl

Napewno większość nauczycieli przyzna mi rację, że dzieci gdy przychodzą do szkoły, w pewnym bardzo ważnym sensie są mądrzejsze, niż gdy ją opuszczają. Mądrzejsze to znaczy żywsze, bardziej chętne do eksperymentów, gotowe mylić się i śmiać z tego, ryzykować i dążyć do celu. Mają zaufanie do własnego rozumu.

Jak to się dzieje, że zaledwie kilka lat później te same dzieci zamykają się w sobie i przestają wierzyć w swoje możliwości, nie wykorzystują ich w pełni, co więcej – w czasie pobytu w szkole ich poziom funkcjonowania , mierzony wynikami w nauce – obniża się. A przecież zapewnienie sukcesu szkolnego, każdemu dziecku w klasie na miarę jego możliwości – to jedno z podstawowych zadań współczesnej szkoły.

Bardzo często wśród uczniów, którzy nie osiągają wysokich wyników w nauce są tacy, którzy mają dużą wyobraźnię, wiele pomysłów, niekonwencjonalne myślenie. Są to więc cechy, które wyróżniają ucznia zdolnego, a nie ucznia, który osiąga słabe stopnie. Czyżby najlepszym wyróżnikiem zdolności dziecka był aktualny poziom wiedzy, umiejętności do osiągania wysokich rezultatów w przyswajaniu wiedzy? Powyższe rozważania utwierdziły mnie w przekonaniu, że problem zdolności w praktyce szkolnej traktowany jest z różnych względów bardzo powierzchownie . Myślę, że wśród nauczycieli występuje dość powszechny sposób myślenia, a mianowicie: uczeń zdolny to ten, który nie sprawia kłopotów dydaktycznych i wychowawczych. A przecież zdolności a szczególnie te wybitne nie zawsze idą w parze ze wzorem wychowawczym. Uczeń zdolny burzy czasem porządek myślenia nauczyciela, niekoniecznie musi zgadzać się na podporządkowanie swojego sposobu myślenia na rzecz innych tylko dlatego, że formalnie mają przewagę w dowodzeniu swoich racji. Zamiast uczyć dzieci wykorzystywać ich wrodzoną inteligencję, ciekawość, zdolność dziwienia sie i współodczuwania, uczymy je bać się przyznać, że nie znają odpowiedzi. Klasyfikujemy je w różnych kategoriach według ich braków, nadając im ,, etykietki”. Skazujemy tych, którzy nie pasują do schematu, na miano niezdolnych bo otrzymują niskie oceny. Zapewne wielu z nas ma w klasie ,, zdolnego lenia” czy inteligentnego lawiranta”, który właśnie pracuje poniżej swoich możliwości, a którego stać na więcej .

Myślę, że poziom zdolności twórczych i wykorzystanie ich przez uczniów w dużej mierze zależy od nauczyciela, metod pracy, a także środków dydaktycznych jakie stosuje się w pracy. Monotonne i nudne lekcje nie tylko nie pobudzają i nie rozwijają zdolności twórczych, ale przyczyniają się do ich marnowania, rodzą u dzieci niechęć do szkoły. Więcej uwagi poświęcamy uczniom słabym, by mogły dorównać do przeciętnych, a dzieci zdolne pozostawiamy samym sobie myśląc, że poradzą sobie same. Tymczasem one czekają na próżno na nowe wyzwania.

Wśród nauczycieli pozostaje stara aktualna prawda, że są ,, przepracowani i niedostatecznie opłacani, dlatego wielu nauczycieli zastanawia się, czy są w stanie skutecznie pobudzać motywacje dzieci do uczenia się, a co za tym idzie rozwijać jego zdolności.

Z moich obserwacji wynika, że zostało jeszcze wielu nauczycieli entuzjastycznie nastawionych do pracy, którzy potrafią rozbudzać zainteresowania dzieci, ale konieczność pracy w zbyt licznych zespołach klasowych osłabia nawet ich zapał.

Jestem nauczycielem nauczania zintegrowanego i wiem, że okres wczesnoszkolny stanowi podstawę dalszego rozwoju i edukacji człowieka. Dlatego rola pierwszych doświadczeń jest bardzo znacząca. ,, Jeżeli okres wczesnoszkolny zapisze się w świadomości dziecka, jako czas przykrych przeżyć i niepowodzeń, może negatywnie rzutować na podejmowanie przyszłych działań”. ( G. Paprotna ).

Szczególna w tym rola nas – nauczycieli, którzy jako osoby cieszące się ogromnym autorytetem u dzieci w tym wieku, mogą zdziałać bardzo wiele, by dzieci zdolne i twórcze wykorzystywały w pełni swoje możliwości.