W Polsce już dawno pojawił się problem stosowania przez młodzież szkolną różnego rodzaju używek, prowadząc do uzależnienia oraz związanych z tym konsekwencji. Postanowiłem sprawdzić jak te problemy wyglądają w naszej małej społeczności szkolnej oraz jakie są tendencje. Nadmieniam, że pracuję na wsi w małym Zespole Szkół o kierunku mechanicznym.
Dlatego w listopadzie 2003r. przeprowadziłem wśród uczniów obecnych w szkole anonimową ankietę dotyczącą palenia papierosów, picia alkoholu oraz zażywania narkotyków przez naszą młodzież. W tym badaniu wzięło udział 67 uczniów I kl. Technikum oraz II i III kl. Liceum Zawodowego Ankieta zawierała 11 pytań, z których na 8 musieli zaznaczyć wybraną przez siebie odpowiedź, a na 3 – sami udzielić odpowiedzi. Odpowiedzi zostały podliczone, zapisane w tabelach oraz przedstawione na wykresach. Analiza wyników omawiana była na posiedzeniu Rady Pedagogicznej, wychowawcy klas omawiali sprawy z tym związane na godzinach wychowawczych. Również ja w ramach działań szkolnego inspektora BHP w możliwych sytuacjach analizowałem z uczniami wyniki ankiety. Zaproponowane zostały odpowiednie działania w celu zmniejszania zażywania alkoholu i palenia papierosów oraz utrzymania na szczęście śladowego zainteresowania narkotykami. Tematy te były też poruszane na wywiadówkach. W marcu 2006r. wsród młodzieży aktualnie uczącej się w mojej szkole przeprowadziłem identyczną ankietę. Obecnie w trybie dziennym młodzież uczy się tylko w Technikum Mechanicznym (II i III kl.). Na pytania odpowiadało 37 uczniów. Wyniki również zostały spisane, zliczone, podsumowane oraz przedstawione w formie tabel i wykresów. Dla lepszej przejrzystości w tym opracowaniu chciałem przedstawić odpowiedzi jedynie na wykresach, niestety w publikacjach nie można ich stosować. Dlatego będzie w postaci tabel.
- Jak myślisz, ile osób w Twojej klasie :
2003 2006 Pali papierosy 63 % 65% Pije alkohol 74 % 78% Zaż. narkot. 1.2% 0%
2. Czy Ty :
2003 2006
tak czas. nie tak czas. nie Palisz papier. 36% 27% 37% 47% 20% 33% Pijesz alkohol 27% 53% 20% 56% 43% 5% Narkotyki
0% 0% 100% 0% 0% 100%
3. Jak myślisz, dlaczego młodzież pali papierosy ? ( można podkreślić kilka przyczyn)
2003 2006 Ciekawość 68% 68% Koledzy 34% 33% Kłopoty 18% 16% Moda 66% 49% Łatwo kupić 16% 25% Na imprezach 64% 75%
4. Jak myślisz, dlaczego młodzież pije alkohol ? ( można podać kilka powodów)
2003 2006 Ciekawość 57% 52% Namowa kolegi 33% 26% Kłopoty 24% 26% Moda 26% 23% Łatwo kupić 17% 27% Na imprezach 57% 70%
5. Jak myślisz, dlaczego młodzież zażywa narkotyki ? ( można podać kilka)
2003 2006 Ciekawość 67% 49% Namowa kolegi 37% 38% Kłopoty 31% 27% Moda 24% 50% Z nudów 15% 23% Z nieśmiałości 14% 15% Na imprezach 51% 17%
6. Jak myślisz, co trzeba robić, aby zapobiec? :
a) paleniu – nie wszyscy odpowiedzieli, a pozostali złożyli różne propozycje: zakaz sprzedaży nieletnim, zakaz reklamy, podnieść ceny, pogadanki o szkodliwości palenia, nic nie zapobiegnie, b) piciu – brak wielu odpowiedzi, a z pozostałych można podać: zakaz sprzedaży nieletnim, zakaz reklamy, unikać imprez, umieć odmówić, podnieść ceny, c) narkomanii – zakaz sprzedaży (karać handlarzy), robić rewizje podejrzanym, unikać okazji, umieć odmówić. Nie wszyscy odpowiadali na to pytanie.
Odpowiedzi w bardzo niewielkim stopniu różniły się od siebie w obydwóch ankietach. Wielu uczniów nie zna odpowiedzi na to pytanie (podobnie zresztą jak większość dorosłych, szczególnie palaczy).
7. Jaki rodzaj reklamy używek najbardziej na Ciebie wpływa : (podkreśl)
2003 2006 W prasie 27% 60% W telewizji 81% 65% W radio 13% 24% Bilboord 18% 23%
8. Czy nauczyciele w Twojej szkole mówią o szkodliwości :
2003 2006
tak czas nie tak czas. nie papierosów 63% 21% 16% 55% 37% 18% alkoholu 50% 23% 21% 48% 37% 15% narkotyków 56% 16% 20% 50% 39% 11%
9. Jakie szkody wyrządza młodzieży?:
- palenie papierosów – brak wielu odpowiedzi, pozostali podawali następujące następstwa: rak płuc, choroby serca (najwięcej) oraz różnechoroby, uszkodzenia mózgu, wylew, żadne,
- picie alkoholu – brak wielu odpowiedzi, pozostali wymieniali: chorobywątroby, nadciśnienie, choroby serca, uzależnienie, śmierć, wypadki, kłopoty, żadne,
- narkomania – utrata życia lub zdrowia, uzależnienie, AIDS, zmiany
w psychice, nie znam.
Podobnie jak przy pytaniu szóstym odpowiedzi w obydwu próbach były bardzo podobne, część uczniów nie udzielała odpowiedzi, pozostali wymieniali podobne zagrożenia i choroby powodowane używkami 10. Jakie znasz instytucje i organizacje, które zajmują się zwalczaniem a) palenia papierosów – tylko kilku uczniów wymieniło szkołę i możliwość skorzystania z telefonu : 0- 801-108-108 b) picia alkoholu – kilku ankietowanych podało szkołę i poradnie c) narkomanii – kilkunastu pytanych wymieniło Monar, Markot, szkoła. Widać brak większego zainteresowania tym tematem wśród uczniów ankietowanych w 2003r. oraz w 2006r.
11. Czy boisz się chorób spowodowanych :
2003 2006
tak nie tak nie paleniem 60% 37% 76% 24% piciem 50% 47% 60% 40% narkomanią 70% 17% 80% 20%
Na podstawie uzyskanych odpowiedzi można dojść do wniosku, że problem używek w mojej szkole pozostał aktualny. Nie nastąpił ani gwałtowny wzrost, ani też nagły spadek sięgania młodych ludzi po papierosy oraz alkohol. Najbardziej optymistyczne w całej sprawie jest to, że kontakt z narkotykami był i jest marginalny, jeżeli oczywiście przyjmiemy, że odpowiedzi w ankietach były w miarę szczere. Największe różnice ujawniły się w odpowiedziach na pyt.5 (dlaczego młodzież sięga po narkotyki?). Trzy lata temu zdecydowanie najwięcej osób (68%) uważało, że z ciekawości oraz na imprezach (50%), obecnie ciekawość wymienia mniej niż połowa a imprezy – jedna piąta. Połowa natomiast uważa, że zażywanie jest modne, na szczęście odpowiadający nie są w tej materii do końca „nowocześni”.
W odpowiedzi na pyt.7 (jaki rodzaj reklamy używek najbardziej wpływa na konsumenta?) dało się zauważyć aktualnie nieco mniejszy wpływ telewizji, natomiast wzrastającą rolę pozostałych, szczególnie prasy. Średnio o dziesięć procent więcej odpowiadających wyrażało obawy przed chorobami wynikłymi ze stosowania używek w późniejszej ankiecie. Najbardziej niepokojące wydają się odpowiedzi udzielane w formie otwartej (6, 9 i 10). Martwi niewielka znajomość konkretnych konsekwencji, organizacji pomagających wyjść z uzależnień oraz sposobów zapobiegania uzależnieniom (dotyczy to odpowiedzi dawniejszych jak i aktualnych). Podsumowując, młodzież w średniej szkole zawodowej, dodatkowo znajdującej się na wsi narażona jest na podobne pokusy jak ich koledzy w szkołach ogólnokształcących w mniejszych i wielkich miastach. Mała społeczność, osobista znajomość każdego ułatwia jednak znacznie kontrolę i szybką reakcję nauczycieli oraz innych dorosłych. Należy to wykorzystać, szczególnie w zablokowaniu dostępu młodym ludziom do narkotyków. Od dojrzałości młodzieży, czujności i rozwagi rodziców oraz nauczycieli zależeć będzie, czy sprawy nie wymkną się spod kontroli. Wszyscy powinniśmy dążyć do tego aby uświadamiać zagrożenia, eliminować je i doprowadzić do znaczącego zmniejszenia uczniów palących papierosy i pijących alkohol (szczególnie w dużych ilościach lub/i często) dla dobra młodego pokolenia oraz w efekcie naszego społeczeństwa.
Tadeusz Stanek
|
