Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Pedagogika zabawy – czy tylko zabawa?

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 4304 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

Pracując z dziećmi i młodzieżą korzystamy z różnych metod, chcemy wspierać ich rozwój, pomóc wydobyć i rozwinąć ich potencjalne możliwości, przezwyciężyć trudności. Metody te w różnym stopniu okazują się skuteczne, wszystko przecież zależy od indywidualnych predyspozycji i potrzeb dziecka. Pedagogika zabawy jest jednym ze sposobów prowadzenia zajęć.

Pracując z dziećmi i młodzieżą korzystamy z różnych metod, chcemy wspierać ich rozwój, pomóc wydobyć i rozwinąć ich potencjalne możliwości, przezwyciężyć trudności. Metody te w różnym stopniu okazują się skuteczne, wszystko przecież zależy od indywidualnych predyspozycji i potrzeb dziecka. Pedagogika zabawy jest jednym ze sposobów prowadzenia zajęć. Obowiązujące w niej zasady tworzą niezwykły klimat takich spotkań. Są to:
- zasada dobrowolności - do zabawy zapraszamy
- zasada uznawania przeżyć uczestnika za wartość samą w sobie
- zasada różnorodności środków wyrazu (gest, muzyka, słowo, ruch, plastyka)
- zakaz bezsensownej konkurencji

Zabawa umożliwia każdemu uczestnikowi zaprezentowanie się od najlepszej strony, wyzwala twórczość, wyobraźnię, fantazję, stwarza okazję do bycia artystą, a wkład każdego uczestnika jest zauważalny. Tę metodę pracy z grupą poznałam na kursie, gdzie sama przekonałam się, ile radości może dać zabawa, a jednocześnie możliwości odkrywania siebie
i innych. Chciałam, aby osoby, z którymi pracuję również tego doświadczyły. Poznane zabawy zainspirowały mnie do wymyślania nowych i dostosowywania ich do potrzeb i możliwości grupy.

Dzieciaki ochronkowe

Ochronka była miejscem przeznaczonym dla dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym, potrzebującym wsparcia wychowawczego, moralnego, duchowego, psychicznego i materialnego. Potrzeby te wynikały z braków lub zaniedbań w środowisku rodzinnym. Zajęcia prowadzone przez opiekunów (wolontariuszy) - uczniów szkół średnich i studentów - miały charakter terapeutyczny. Dzieci ochronkowe zwykle sprawiały problemy wychowawcze w domu i w szkole, ich osiągnięcia szkolne były raczej niewielkie. Postrzegane były najczęściej jako osoby o niskim poziomie rozwoju intelektualnego, albo jako chuligani rozwiązujący swoje problemy wulgaryzmami i pięścią. Myślę, że dzieciaki przede wszystkim potrzebowały zainteresowania, zauważenia ich dobrych stron, ciepła. Właśnie pedagogika zabawy pozwoliła dostrzec ich potencjalne możliwości, wydobyć twórczą inwencję, nawiązać wzajemne więzi, a przede wszystkim sprawiała dzieciom ogromną radość.
Pedagogika zabawy była obecna na każdym spotkaniu ochronki, a przybierała różną postać:
1. wspólne zabawy w dużej grupie dzieci (20-40 osób) o charakterze integrującym,
rozluźniającym, np.
- sałatka owocowa – uczestnicy siedzą w kole, odliczają kolejno do 4; prowadzący informuje, że jedynki to jabłka, dwójki to śliwki, trójki – brzoskwinie, czwórki – banany. Prowadzący wypowiada nazwy dwóch owoców, które mieszają się w sałatce, np. śliwki i banany; wówczas osoby, które są tymi owocami, zmieniają miejsca. Na hasło „sałatka owocowa” – wszyscy zmieniają swoje miejsca.
- chór zwierząt – dzielimy uczestników na cztery grupy, np. psy, koty, krowy, kury. Dyrygent wskazuje, która grupa „śpiewa” na melodię „Szła dzieweczka do laseczka”
- impulsy ruchowe – wszyscy poruszają się w takt skocznej muzyki; przerywamy muzykę, podajemy impuls (np. uścisnąć jak najwięcej dłoni, stanąć na środku sali), a kiedy wszyscy go wykonają, włączamy ponownie muzykę i znowu wszyscy poruszają się w jej takt

2. imprezy tematyczne, np. jesienne spotkanie przy kominku, Święto Indian,
Wyspa Wesołych Piratów
3. w małych grupach (do 10 osób) zabawy o charakterze plastycznym, teatralnym
i dydaktycznym (konkursy, gry - w celu wsparcia dzieci w nauce szkolnej),
4. w grupie opiekunów na tzw. odprawach - posługując się zabawami i ćwiczeniami,
wymienialiśmy doświadczenia, przeżycia, rozwiązywaliśmy problemy naszych
podopiecznych (np. dokończenie zdań, informacja zwrotna z kostką)

Czasy ochronkowej zabawy wspominam bardzo ciepło, nie znaczy to, że nie było problemów. Jednak poprzez wspólną zabawę, bycie partnerami, nabywało się zaufania dzieci, tworzyło wspólną nić porozumienia i łatwiej było razem bawić się i pracować. Czasami trzeba było wiele fantazji, cierpliwości i chęci, aby wprowadzić dzieci w zgodną, wyzwalającą spontaniczność zabawę. Dzieci zagubione, zaniedbane, agresywne, zbuntowane potrafiły bawić się razem, pomagać sobie, szczerze się śmiać.


Praca z młodzieżą

Nowa grupa, nowa sytuacja, nowa mobilizacja. Inne potrzeby grupy - osób prawie dorosłych - wymusiły refleksję nad postacią i wartością wspólnej zabawy. Co mają nam dać wspólne pląsy i zabawy? Jak to zrobić, aby 14- czy 17-latek chciał pofantazjować i zaakceptował wejście w daną rolę?
-----Zaczęłam ostrożnie od zabaw wstępnych na dobry początek, aby się poznać, wyczuć; tak więc zabawy typu:
- "Witam tych, którzy...”
- "Imię + gest"
- "Moje prawe miejsce jest puste, zapraszam..."
- "Cebula" – członkowie grupy tworzą koła zewnętrzne i wewnętrzne w taki sposób, żeby zawsze dwie osoby stały naprzeciw siebie. Tak powstałe pary przechodzą ten sam tryb: witanie się, wspólne przeżywanie danego impulsu, żegnanie się, zmiana partnera (np. koło zewnętrzne przesuwa się w lewą stronę o jedną osobę). Przykłady impulsów: opisywanie się nawzajem z zamkniętymi oczami, udawanie cienia, zabawa w rzeźbiarzy.

-----Następnie zabawy rozluźniające:
- impulsy przy muzyce
- "Ludzie do ludzi" – uczestnicy dobierają się w pary. Jedna osoba zostaje bez pary i woła: „Ramiona do ramion (partnerzy stykają się ramionami), plecy do pleców, nos do kolana, ludzie do ludzi”. W tym momencie wszyscy zmieniają szybko swoich partnerów, kto zostanie bez pary zostaje nowym prowadzącym.
- "Ratuj mnie kto może" – stajemy w kręgu i odliczamy, np. do pięciu. Każda osoba ma swój numer. Następnie chodzimy w różnych kierunkach. Na hasło, np. „trójki” – „trójki” mdleją, a inne osoby szybko usiłują je złapać, nie dopuszczając do upadku.
- piosenki ilustrowane ruchem

----Aż wreszcie wspaniała spontaniczna zabawa podczas podróży do Hollywood (przelot samolotem, studio filmów kryminalnych, studio techniki, studio reklamy, studio figur woskowych, bufet)
Zabawa z młodzieżą w dużych grupach (do 120 osób) odbywała się zwykle na powietrzu. Okazało się, że zwykle wszyscy chętnie korzystali z zaproszenia do zabawy i z radością w niej uczestniczyli. Aby tak się właśnie stało, niezwykle ważna jest osoba animatora prowadzącego zabawę, jego zachęcająca postawa wyrażająca się przez udział w zabawach, dostrzeganie
i pozytywne podkreślanie wszelkich działań. Stworzenie sprzyjającej atmosfery pozwala wyzwolić aktywne, twórcze, oryginalne myślenie i działanie, pomaga przełamać nieśmiałość, zahamowania, bierność. Myślę, że jasne i proste zasady ułatwiają wszystkim włączenie się
w zabawę, rozluźniają, odprężają, powodują stopniowe "rozruszanie się" i budowanie kontaktów. Podczas tzw. "pogodnych wieczorów" każdy, i ten nieśmiały, zamknięty w sobie człowiek
i "dusza towarzystwa", mieli możliwość poznania siebie samego i nawiązać kontakt z innymi. Różnorodne formy zabaw dają możliwość zaistnieć każdemu, wejść w rolę, naśladować, rozśmieszyć.

Dzieci ze "szkoły życia"

Przez długi czas wydawało mi się, że pedagogiki zabawy nie można zaproponować dzieciom, z którymi obecnie pracuję. Zespół Szkół Specjalnych, dawniej Szkoła Życia, to przystań dla dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym, znacznym i głębokim.
Z moimi podopiecznymi – dziećmi w wieku 10-12 lat z takimi problemami, jak: autyzm, porażenie mózgowe, Zespół Downa, padaczka - pracowałam różnymi metodami; elementy pedagogiki zabawy również się pojawiały. Po pewnym czasie zaczęłam stosować bardziej planowo. Jest to chyba najtrudniejsza grupa, z którą chcę się bawić. Każde zajęcia wymagają starannego zaplanowania, przemyślenia i przygotowania. Chcąc wprowadzić w zabawę wszystkie dzieci, muszę wziąć pod uwagę ich możliwości psychofizyczne; zaproponować takie zabawy, aby Mariusz na wózku, Tomek niemówiący, Arek stroniący od towarzystwa czy nadpobudliwi Tomek i Marek, zechcieli razem się pobawić. Chłopcy szybko zrozumieli zasady zabaw i już po kilku spotkaniach okazało się, że potrafimy razem śmiać się i bawić, a dzieci mają w sobie wiele entuzjazmu, radości i chęci działania.

W przygotowaniu zajęć biorę pod uwagę następujące elementy:
1. możliwości psychofizyczne uczestników, aby każdy mógł aktywnie uczestniczyć w zabawie
2. cel zajęć – zabawy mogą posłużyć w zajęciach wstępnych (do wprowadzenia dzieci w temat, zaktywizowanie), w części zasadniczej (rozwinięcie tematu), w zajęciach końcowych (jako utrwalenie, podsumowanie) lub jako relaksacja w przerwie śródlekcyjnej
3. kierowanie się zasadami rewalidacji:
- zasada indywidualizacji
- zasada przystępności
- zasada stopniowania trudności
- zasada aktywnego i świadomego udziału dziecka w procesie nauczania
- zasada wszechstronnej poglądowości i przykładu
- zasada systematyczności
- zasada trwałości wiedzy
- zasada wiązania teorii z praktyką
4. miejsce - najczęściej jest to sala lekcyjna, w której odbywają się wszystkie nasze zajęcia (a więc miejsce znane i lubiane przez dzieci, co daje poczucie stałości i bezpieczeństwa), odpowiednio przygotowana (zwykle wynoszę stoły)
5. pomoce - potrzebne pomoce i rekwizyty muszą być wcześniej przygotowane, aby uniknąć chaosu podczas samych zajęć
6. język – polecenia i zasady zabaw muszą być podawane w sposób prosty i jasny
7. odpowiedni układ zabaw – przeplatanie zabaw: łatwe-trudne, pobudzające-wyciszające

Przykład scenariusza zajęć

Cel zajęć: zaktywizowanie, rozwijanie kontaktów, umacnianie więzi w grupie, usprawnianie percepcji wzrokowej, słuchowej, kształtowanie koordynacji wzrokowo-słuchowo-ruchowej, usprawnianie manualne

Przebieg zajęć:

1. Przywitanie z „mruczeniem” – w kole grupa trzymając się za ręce kuca, nauczyciel zaczyna mruczeć, dzieci wtórują, powoli podnosząc głos wstają, aż wyskakują do góry i krzyczą razem „cześć!”.
2. Przelot samolotem – zabawa ruchowa przy muzyce.
3. Jaki to dźwięk? – zagadki słuchowe – na stole leży kilka przedmiotów lub instrumentów, dziecko odwraca się, nauczyciel uderza w jeden z nich, dziecko odgaduje.
4. Taniec z chustami przy muzyce o różnym tempie.
5. Wspólne rysowanie na dużym arkuszu papieru rozłożonym na podłodze przy muzyce – swobodna ekspresja dzieci; krótkie omówienie, co dzieci narysowały, kolorystyki; zawieszenie pracy.
6. Zabawa z piosenką „Ojciec Wirgiliusz”.
7. Przelot samolotem.
8. Zakończenie zajęć – uczestnicy siedzą na krzesłach w kole, przekazują sobie zapaloną świeczkę; nauczyciel dziękuje dzieciom za zabawę wypowiadając jego pozytywną cechę, opisując udział dziecka w zajęciach.



W swojej pracy wykorzystuję elementy wielu metod terapeutycznych, aby optymalnie wspierać rozwój moich wychowanków. Widząc pozytywne efekty pracy pedagogiką zabawy, staram się zajęcia tego typu organizować dość często. Ze względu na specyfikę grupy wszystkie zabawy muszą być znacznie uproszczone, dostosowane do możliwości i zainteresowań dzieci. Dobrze, jeśli oprócz nauczyciela prowadzącego jest jeszcze jedna osoba dorosła, dzieci nieraz trzeba wesprzeć, trzeba im podpowiedzieć. Pedagogikę zabawy traktuję nie tylko jako rodzaj rozrywki, odprężenia, ale również jako formę rewalidacji dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Jest tu przecież wiele okazji do usprawniania percepcji wzrokowej, słuchowej, dotykowej, rozwijania wyobraźni, spostrzegania i uwagi, kształtowania motoryki dużej i małej, uspołecznienia, komunikowania się.


Impreza integracyjna


Pedagogika zabawy to również sposób na imprezy integracyjne - „Święto Jesieni” i „Uśmiechnij się – już wiosna” , które przygotowałam wraz z koleżankami dla naszych uczniów
z młodszych klas oraz dzieci z zaprzyjaźnionego przedszkola. Początkowo dzieci były nieśmiałe, jednak ich zaangażowanie, aktywność i swoboda stopniowo rosła. Szczególnym uznaniem uczestników cieszył się spadochron, czyli kilkumetrowe, różnokolorowe koło z materiału, które za pomocą uchwytów mogło być trzymane przez dzieci. „Spadochron” umożliwia różne zabawy: chowanie się do środka, falowanie, podczas gdy dwie lub trzy osoby biegają po spadochronie lub pod nim; zabawę w rekina i rybki (uczestnicy siedząc trzymają spadochron za uchwyty, rekin „pływa” pod spadochronem wciągając znienacka rybki, które z kolei również stają się rekinami). Spotkania te wszystkim dały dużo zadowolenia, każde dziecko miało okazję do spontanicznej, różnorodnej, nieskrępowanej aktywności.

Podczas zabawy mamy okazję przeżyć coś niezwykłego, innego niż codzienne, banalne zdarzenia, znane nam sytuacje. Tutaj można się odprężyć, oderwać od obowiązków, stać się artystą, pofantazjować, zobaczyć siebie w innym wymiarze. Odnosi się to zarówno do animatora, jak i do uczestników. Zabawa to z jednej strony wspomnienie dziecięcych zabaw
i przeżyć z nimi związanych, a z drugiej strony rodzaj terapii problemów związanych
z emocjami, zachowaniem, przystosowaniem społecznym.


Bibliografia

G. Reichel, R. Rabenstein, M. Thanhoffer „Grupa i ruch”. Centrum Animacji Kultury,
Warszawa 1994
„Kropla” Czasopismo Ogólnopolskiego Klubu Alternatywnych Pedagogów


Opracowała: Dorota Komorowska, nauczyciel Zespołu Szkół Specjalnych nr7 w Katowicach

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie