Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Adaptacja dziecka do warunków przedszkolnych

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 11549 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

Rozwój człowieka dokonuje się w środowisku, w którym on żyje i z którym wchodzi w różne złożone relacje, szczególne znaczenie ma przy tym środowisko społeczne.
Małe dziecko rozwija się głównie w środowisku rodzinnym. W wieku 7 lat przekracza próg szkoły. Warunkiem prawidłowego rozwoju tych dzieci jest ich dobre przystosowanie do nowych warunków, nowego środowiska. Pojawia się, więc problem, na czym polega to przystosowanie, jakie zjawiska i procesy obejmuje?

ADAPTACJA DZIECKA DO WARUNKÓW PRZEDSZKOLNYCH
PRELEKCJA WYGLOSZONA DLA RODZICÓW NA ZEBRANIU GRUPOWYM.


Rozwój człowieka dokonuje się w środowisku, w którym on żyje i z którym wchodzi w różne złożone relacje, szczególne znaczenie ma przy tym środowisko społeczne.
Małe dziecko rozwija się głównie w środowisku rodzinnym. W wieku 7 lat przekracza próg szkoły. Warunkiem prawidłowego rozwoju tych dzieci jest ich dobre przystosowanie do nowych warunków, nowego środowiska. Pojawia się, więc problem, na czym polega to przystosowanie, jakie zjawiska i procesy obejmuje?
Pojęcie „adaptacji”, (łac. adaptatio – przystosowanie), wywodzi się z nauk biologicznych i oznacza osiągnięcie równowagi między organizmem, a środowiskiem.
Człowiek pod wpływem środowiska uczy się odpowiedniego zachowania, zdobywa nawyki, zbiera doświadczenia, kształtuje osobowość. Dziecko przyjmuje określone formy zachowań głównie od osób dorosłych, zwłaszcza rodziców, których darzy szczególnym zaufaniem oraz uczuciem i od których jest zależne. Przyjęte od otoczenia społecznego gotowe formy zachowań i reakcji są wzbogacone w wyniku własnych działań i osobistego doświadczenia, które często opiera się na metodzie prób i błędów. Aktywność współwystępuje z adaptacją, aktywność stanowi formę adaptacji.
W teorii adaptacji Piaget’a istotę tego procesu stanowi współdziałanie procesów asymilacji i akomodacji.
Proces asymilacji polega na przyswojeniu przez dziecko nowych informacji o świecie
zewnętrznym i włączeniu ich do schematów, jakimi dziecko obecnie dysponuje. Gdy asymilowanie jest utrudnione lub niemożliwe, występuje – akomodacja. Jest to dostosowanie własnej organizacji wewnętrznej do cech środowiska. Zakłócenia w obrębie asymilacji lub akomodacji ograniczają zdolności adaptacyjne. W pierwszych latach życia dziecka jego zdolności przystosowawcze są ograniczone. Małe dziecko rozwija się głównie w środowisku rodzinnym. Podstawowe i niezastąpione wpływy rodziny są stopniowo uzupełniane przez oddziaływanie instytucjonalne.
Dla przystosowania społecznego istotne są dwie podstawowe wartości: „ja”, czyli własne potrzeby psychiczno – społeczne, oraz inni ludzie – ich potrzeby psychiczno – społeczne. „Ja” zajmuje centralne miejsce w sieci wartości. Potrzeby psychiczno – społeczne zaspakajane w działaniu grupowym (bezpieczeństwa, przynależności, miłości, przyjaźni) rozwijają się z postawy zwanej zależnością emocjonalną, która kształtuje się pod wpływem interakcji z najbliższą osobą z otoczenia – najczęściej z matką.
Drugą wartością istotną z punktu widzenia przystosowania społecznego są „inni ludzie”. Warunkiem podejmowania działań na rzecz innych ludzi jest pozytywny stosunek do siebie, który następnie zostaje przeniesiony na innych. Przypisywanie wartości innym ludziom i działanie na rzecz zaspokojenia ich potrzeb może być wynikiem przyswojenia sobie odpowiednich norm. Normy te mogą funkcjonować na zasadzie narzuconych standardów zachowania się i być respektowane z powodu obawy przed karą. Pozytywny stosunek do innych ludzi może też wynikać z oczekiwania, że zostanie on odwzajemniony.
Za jednostkę przystosowaną uważać możemy taką, która potrafi współpracować z innymi, podporządkowuje się normom społeczno – moralnym, przezwycięża konflikty, zachowuje równowagę psychiczną w trudnych sytuacjach, zna swoje dążenia i cele, które stara się konsekwentnie realizować w swoim życiu, co świadczy o jej emocjonalnej i społecznej dojrzałości. Taka jednostka (przystosowana) preferuje prospołeczne formy działania, które czynią ją zdolną do pozytywnych interakcji społecznych w grupie oraz konstruktywnego współdziałania z nią. Człowiek ma tę właściwość, że przystosowuje się do środowiska, w którym żyje, a także do samego siebie. Ten proces przystosowania się nie jest zjawiskiem wrodzonym, ale rozwijającym się w miarę rozwoju jednostki ludzkiej.
Przystosowanie obejmuje zdrowe aktywne uczestnictwo w działalności grupy, podejmowanie odpowiedzialności, niekiedy aż do przyjęcia przewodnictwa i nade wszystko unikanie wszelkiego oszukiwania siebie w trakcie procesu przystosowania się. Dobrze przystosowane dziecko wnosi do swego szkolnego środowiska inicjatywę umożliwiającą pełny udział w działalności innych i optymalny rozwój własnej osobowości
Przystosowanie jest to proces stopniowego poznawania i uczenia się zasadniczych czynności wymaganych od ucznia. Jest to regulowanie swego zachowania (postrzegania, wyobrażania, pamięci, inteligencji, uczciwości i potrzeb, postępowania) oraz zgodne z potrzebami dostosowanie się do wymagań życia szkolnego. Będzie to ciągle, zgodne z potrzebami osobistymi wymaganiami życia grupy, regulowanie wzajemnych stosunków między rówieśnikami w klasie i świadczeniu usług na rzecz tworzącego się kolektywu.
U podłoża przystosowania leży, założenie istnienia silnych związków pomiędzy jednostką a środowiskiem społecznym. Na ich podstawie uznano, że wyrazem dobrej adaptacji dziecka do grupy jest umiejętność zaspakajania potrzeb własnych (subiektywny aspekt przystosowania) oraz zdolność do spełniania stawianych mu wymagań (obiektywny aspekt przystosowania). U dziecka mającego trudności adaptacyjne mogą wystąpić zaburzenia w obrębie jednej lub obu wymienionych regulacji.


W życiu dziecka istnieje wiele sytuacji wymagających dużego wysiłku przystosowawczego i mających jednocześnie znaczny wpływ na funkcjonowanie psychiczne i społeczne jednostki. Całe życie jest ciągłym procesem adaptacji, a okres od narodzin do osiągnięcia dojrzałości stanowi fazę najbardziej intensywnego przystosowania się. Okres ten obfituje w wiele momentów przełomowych, polegających na gwałtownej i wieloaspektowej zmianie warunków życia dziecka. Dziecko, wchodząc w interakcję, ujawnia swój wzorzec funkcjonowania i w ten sposób wymusza zmiany na opiekujących się nim. Wytwarza się specyficzna dla dziecka więź ze światem poprzez więź z konkretnymi ludźmi. Pierwsze lata pobytu w szkole dają dziecku zasób doświadczeń pozwalających stabilizować spostrzeganą przez nie sytuację. Wzorce i nawyki komunikowania w szkole kształtują się do około dziesiątego roku życia. Wtedy to doświadczenia są porządkowane na poziomie operacji konkretnych, są odniesieniem, do którego człowiek odwoływać się będzie w dalszym swoim życiu. Konfrontować będzie on to, co go spotka, później z tym okresem, a więc lata te stają się zamkniętą cezurą.
Zmiana środowiska jest dla każdego dziecka sytuacją nową, często trudną. Dla większości dzieci najbardziej liczącymi i ważnymi osobami w życiu są rodzice, rodzeństwo, krewni. Pojawiają się w życiu dziecka stopniowo. Prawie zawsze kontakt z nową osobą dorosłą czy dzieckiem odbywa się w obecności rodziców i poprzez nich. Dzięki nim dziecko ma w większości nowych dla siebie sytuacji zapewnione poczucie bezpieczeństwa. Pójście do przedszkola jest sytuacją, w której dziecko (po raz pierwszy) zostaje „samo” z wieloma nowymi dla siebie osobami – dorosłymi i dziećmi. Jego całkowicie naturalną reakcją jest wtedy pełen rezerwy stosunek do wszystkiego, co się wokół dzieje, uważne przypatrywanie się, ostrożne wchodzenie w różnego typu interakcje z innymi dziećmi i nauczycielem. Ta „rezerwa” tym szybciej się kończy, im szybciej dzieci odzyskują poczucie bezpieczeństwa, przy czym w znacznie trudniejszej sytuacji są te dzieci, które przychodzą do przedszkola z już ukształtowanymi pewnymi postawami niechęci i braku zaufania czy wręcz wrogości wobec każdej nowo poznanej osoby. Takie dzieci znacznie gorzej czują się w początkowym okresie pobytu w przedszkolu, znacznie trudniej nawiązują kontakty z różnymi dziećmi, znacznie
dłużej trwa ich proces adoptowania się do nowego środowiska i do obowiązujących wymagań. Adaptacja dziecka do szkoły musi być rozpatrywana jako proces trwający w czasie. Przebieg tego procesu zależy od różnych czynników. W pierwszym okresie pobytu dziecka bardzo dużą rolę spełniają spostrzeżenia, doświadczenia, ukształtowany obraz innych ludzi, zarówno dorosłych jak i rówieśników. Dzieci o negatywnych doświadczeniach, które doznały wiele krzywd i niesprawiedliwości, które czują się niechciane i odrzucone, potrzebują znacznie dłuższego czasu na „oswojenie się”. Dzieci o dużym poczuciu bezpieczeństwa ufające dorosłym potrzebują tego czasu niewiele. Znacznie szybciej przestają się zachowywać z rezerwą, szybciej się „otwierają”, nawiązują kontakt z dziećmi i nauczycielką.
Czym więc jest adoptowanie się dziecka do przedszkola, szkoły? Kiedy proces adaptacji przebiega prawidłowo, a kiedy jest zaburzony? Adoptowanie się społeczne dziecka jest poszukiwaniem przez niego właściwego dla siebie miejsca i to zarówno w relacjach z osobami dorosłymi (nauczycielem, personelem administracyjnym i pomocniczym) jak i w relacjach z dziećmi.
Wyrazem dobrej adaptacji dziecka jest umiejętność zaspokajania na terenie nowego środowiska potrzeb własnych (subiektywny aspekt) oraz zdolność do spełniania stawianych mu wymagań (obiektywny aspekt).
U dziecka źle przystosowanego mogą wystąpić zaburzenia w obrębie jednej lub obu wymienionych form regulacji stosunków ze środowiskiem przedszkolnym. Jednym z czynników wewnętrznych warunkujących adaptację dziecka do nowego środowiska jest wiek.
Zgodnie z teorią Pawłowa im starsze dziecko, tym większa dojrzałość jego kory mózgowej, większa ruchliwość procesów nerwowych, silniejsze procesy hamowania, a także dłuższy i bogatszy trening w zakresie tworzenia i przebudowy stereotypów. Łatwiejsze przystosowanie się do szkoły dziecka starszego jest związane z pełniejszym rozwojem potrzeb psychospołecznych, z wiekiem doskonalą się procesy asymilacji i akomodacji, zatem im starsze dziecko, tym większa szansa dobrego przystosowania.
Na przystosowanie dziecka do szkoły mają wpływ również indywidualne cechy układu nerwowego. Osoby, których układ nerwowy uległ w ontogenezie osłabieniu przystosowują się do nowego środowiska gorzej niż dzieci z układem pełnosprawnym. Dobry poziom rozwoju umysłowego dziecka ułatwia przystosowanie do nowego środowiska.
Z czynników zewnętrznych, które wpływają na proces adaptacji należy wymienić środowisko rodzinne dziecka. Różnorodne nieprawidłowości istniejące w rodzinie utrudniają zaspokajanie potrzeb dziecka, zwłaszcza potrzeby bezpieczeństwa oraz miłości i przynależności. Deprawacja potrzeb prowadzi do zaburzeń w psychospołecznym rozwoju dziecka, które wpływają na adaptację społeczną do środowiska pozarodzinnego.
Pozytywny przebieg procesu przystosowania dziecka do warunków szkolnych zapewnia rodzina, która m. in. zachowuje wyrównany bilans uczuciowy oraz prawidłowe postawy rodzicielskie, dostarcza modeli rodziców, którzy posiadają określone kwalifikacje zawodowe, zapewnia dziecku kontakty z rówieśnikami, stwarza ustabilizowane warunki materialne i mieszkaniowe.
Konsekwencje oddziaływania rodziny na przystosowanie dziecka do warunków szkolnych wyrażają się limitacją możliwości intelektualnych, fizycznych, emocjonalnych i społecznych dziecka, niezbędnych dla pełnienia obowiązków szkolnych, a także dotyczą motywacji do nauki oraz zachowań w szkole i grupie rówieśniczej.
Adoptowanie się do szkoły wynika z podejmowanych procesów decyzyjnych, których rezultatem jest potraktowanie swojej sytuacji szkolnej przez ucznia jako zagrożenia lub wyzwania, jest poszukiwaniem w niej właściwego dla siebie miejsca. Może to być adaptacja pozorna -uleganie – dostosowanie się do obowiązujących w nowym środowisku wymagań, postępowanie zgodnie z nimi, podporządkowanie się oczekiwaniom innych ludzi, a w istocie uleganie presji środowiska, bycie takim i tylko takim, jakim się od dziecka oczekuje. Jest to zrezygnowanie z bycia sobą w celu jak najszybszego zniknięcia z pola uwagi nauczycieli, usunięcie się w tło klasy. Uczniowie ci przeżywają dotkliwy lęk, z którym nie potrafią sobie poradzić. Przystosowanie się bierne – dziecko wchodzi w nową dla siebie sytuację z pewną rezerwą, uważnie się wszystkiemu przypatruje, ale bez lęków. Początkowo występująca niepewność, zachwianie poczucia bezpieczeństwa – wpływają hamująco na wiele działań dziecka, ale zachowanie to stopniowo zanika, w miarę jak dziecko oswaja się z kolejnymi elementami nowego dla siebie środowiska. Przystosowanie się polega, więc na odzyskaniu zachwianego poczucia bezpieczeństwa, głównie na skutek coraz lepszego orientowania się w prawidłowościach rządzących nowym środowiskiem. Przystosowanie bierne oznacza proces oswajania się z nowym środowiskiem przez przypatrywanie się, obserwowanie przez jednostkę nowych sytuacji i stopniowe wchodzenie i angażowanie się w nie. Przystosowanie się aktywne – najczęściej pojawia się jako faza następna po okresie przystosowania się biernego. Jest to po prostu ujawnianie siebie, odkrywanie siebie, bycie sobą. Dziecko próbuje aktywnie oddziaływać na sytuację, próbuje zmieniać pewne rzeczy, chce w wielu sytuacjach decydować, całkowicie samodzielnie, a nierzadko bez liczenia się z kimkolwiek.
Proces przystosowania się, rozumiany jako proces poszukiwania swojego miejsca w
każdym nowym środowisku, także w przedszkolu, szkole zależy od tego, na ile zachowana jest równowaga pomiędzy społecznymi oczekiwaniami, możliwościami dziecka oraz jego dążeniami. Im większa jest ta równowaga, im bardziej wymagania zewnętrzne respektują naturę dziecka i są zgodne z jego własnymi dążeniami – tym szybciej następuje proces przystosowania się, tym łagodniej przebiega i tym lepszymi kończy się rezultatami.
Najmniejszą szansę przystosowania (wg prowadzonych badań) mają dzieci wychowywane w sposób liberalny, nadmiernie opiekuńczy. Stwierdzono u nich objawy zaburzeń zarówno w zakresie reakcji emocjonalnych, jak i biologicznych funkcji organizmu. Są często nasilone i mają szeroki zakres. Największą szansę dobrego przystosowania mają natomiast dzieci wychowywane w sposób racjonalny ( cechuje go pozytywny stosunek emocjonalny do dziecka, rodzice w pełni akceptują dziecko oraz pożądane formy jego zachowań, nie akceptują natomiast zachowań niepożądanych). Trudności w przystosowaniu występują u tych dzieci rzadko, a objawy zaburzeń w reakcjach emocjonalno – społecznych oraz biologicznych funkcjach organizmu są słabo nasilone i mają niewielki zakres.
Styl oddziaływań wychowawczych, charakteryzujący się pozytywnym stosunkiem emocjonalnym rodziców do dziecka, połączony z wysokimi, ale dostosowanymi do możliwości dziecka wymaganiami, oraz niską kontrolą i pozytywnym systemem wzmocnień, zwiększa szansę na dobre przystosowanie się dziecka do przedszkola. Przy takim stylu rodzice najpełniej zaspokajają potrzeby psychospołeczne dziecka, a zwłaszcza potrzebę bezpieczeństwa, miłości, a jednocześnie prezentują prawidłowe wzory stosunków interpersonalnych.
Dzieci akceptowane przez rodziców mają lepiej wykształcone umiejętności nawiązywania trwałych więzi emocjonalnych z rówieśnikami i dorosłymi, zdolność do wyrażania swoich uczuć. Postawa odrzucająca sprzyja kształtowaniu się u dzieci agresywności, nieposłuszeństwa, kłamstwa, a nawet hamuje rozwój uczuć wyższych. Przy postawie unikającej dziecko może być niezdolne do nawiązywania trwałych więzi uczuciowych, może być nastawione antagonistycznie do rówieśników i otoczenia, niezdolne do wytrwałości w nauce, może wchodzić w konflikty z rówieśnikami i dorosłymi, przejawiać niechęć do przedszkola, później szkoły. Słaba więź lub rozpad małżeństwa rodziców powodują pogorszenie się sytuacji emocjonalnej dziecka, co w konsekwencji powoduje trudności w adaptacji dziecka w szkole, także dzieci pochodzące ze skłóconych środowisk rodzinnych, gdzie w większości rodzice prezentują niewłaściwe postawy mają trudności z prawidłowa adaptacją do szkoły.

OPRACOWAŁA MAŁGORZATA SIKORSKA

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie