Znużona nieco tradycyjnymi bożonarodzeniowymi jasełkami, które – jak się domyślam – w wielu szkołach podstawowych są stałym tematem przedświątecznych przedstawień, zaproponowałam w swojej szkole spektakl nieco inny, spektakl o człowieczeństwie i tolerancji. Trochę się obawiałam reakcji dzieci na niektóre teksty... a jednak – odebrali je właściwie. Może listy do Mikołaja poruszyły tę głęboko ukrytą strunę współczucia? Może komuś z Was spodoba się mój scenariusz?
OSOBY WYSTĘPUJĄCE SIEDZĄ PARAMI, OPIERAJĄC SIĘ PLECAMI O SIEBIE, SPUSZCZONE GŁOWY. (MUZYKA, BĘDĄCA PRZERYWNIKIEM MIĘDZY MONOLOGAMI, ZALEŻY OD PREFERENCJI „REŻYSERA”.)
muzyka – kolęda np. „Cicha noc”
O 1: Zima. Boże Narodzenie. Czas radości i zrozumienia, czas miłości i wybaczania...
O 2: Mówimy o tolerancji.
O 3: Na ustach mamy wspaniałe hasła.
O 1: Czujemy się wspaniali...
O 2: Więc skąd te dziwne listy do świętego Mikołaja?
muzyka
O 4: Kochany święty Mikołaju! Proszę, wytłumacz tatusiowi, że ja naprawdę nie chcę tak robić. Ale się boję i to samo leci. Boję się, kiedy tatuś tak krzyczy. Boję się, kiedy bije mamusię, aż ma takie fioletowe siniaki i tak płacze. Dlaczego tatuś rzuca krzesłami i różnymi rzeczami? I krzyczy na mnie. I każe mi iść do łazienki. I dlaczego mnie tam zamyka, i gasi światło... Ja naprawdę nie chcę robić siusiu, ale ono samo tak leci... Kochany święty Mikołaju, powiedz tatusiowi, żeby nie bił mnie kablem, bo to tak boli...
muzyka
O 5: Drogi święty Mikołaju! Wiem, że jestem niegrzeczny i pewnie dostanę rózgę. Ale może moja mama nie będzie się na mnie tak często gniewała. Bo gdy zbiję kubek albo zrzucę coś z półki, to tak zimno patrzy na mnie. I zaciska zęby, a wtedy tak policzki jej się ruszają. To wcale nie jest śmieszne, chociaż jak robi tak króliczek mojej koleżanki, to jest śmieszne. Ale u mamusi nie... Wiem, że moja rączka jest dziwna i pewnie dlatego wszystko zrzucam, i mamusia się gniewa, i nie rozmawia ze mną. I nigdy nie chce mnie przytulić. Wiem, że jestem niegrzeczny, ale...
muzyka
O 6: Kochany Mikołaju. Nie zawsze wszystko wychodzi mi tak, jak innym. Wiem, że trochę wolniej myślę, że nie zawsze wszystko rozumiem. A pani w szkole musi mi wszystko kilka razy tłumaczyć, a i tak nie zawsze wszystko pojmę. Ale przecież dalej jestem człowiekiem... Więc dlaczego dzieci nazywają mnie „głupolem, idiotą, Downem”? i pokazują mnie palcami, i wciąż mnie popychają? Proszę, powiedz im, żeby się ze mnie nie śmiali...
muzyka
O 7: Mikołaju! nauczycielka kazała na lekcji napisać list do Ciebie. No i co ja mam napisać? Że jest mi dobrze? To przecież nieprawda. Niby wszystko jest w porządku. Mam kochających rodziców, fajny pokój i psa. W szkole idzie mi doskonale, wcale nie muszę się wiele uczyć, a i tak zdobywam same piątki i szóstki. Lubię czytać, wszystko mnie interesuje. Chętnie innym pomagam, ale... Klasowi koledzy wciąż nazywają mnie kujonem. Za moimi plecami szepczą, obmawiają, że nie robię nic innego, tylko stukam. Nie mam przyjaciół, bo dla nich wiedza nie jest ważna, a ja... Dostrzegają mnie tylko wtedy, gdy jest klasówka lub zapomną pracy domowej. a potem znów odwracają się ode mnie i wszędzie słyszę: kujon, kujon, kujon...
muzyka
O 8: Kochany święty Mikołaju! Proszę, daj więcej pieniędzy moim rodzicom. Spraw, żeby tato znalazł pracę. Bardzo ich kocham i wiem, że się starają i że pieniądze to nie najważniejsza rzecz na świecie, ale inni... Czy wiesz, że koleżanki nie zapraszają mnie na żadne imprezy? Kiedyś przypadkiem usłyszałam „Chcesz zaprosić Jolkę? Przecież ona nie da ci żadnego porządnego prezentu. Podobają ci się te jej ręczne robótki?!”. Myślałam wtedy, że serce mi pęknie. To tak strasznie boli, gdy czuje się drwiące spojrzenia, wzrok taksujący twój strój. Nieważne, że czysty. Jednak skoro niemodny, skoro założony po raz trzeci w tym tygodniu... to dno! Czy naprawdę moja wartość, to tylko moje ubranie?...
muzyka
O 9: Mikołaju! Nienawidzę siebie! Nienawidzę swojego ciała! Dlaczego muszę być gruby?! Gdyby to się zmieniło, na pewno znalazłbym przyjaciół. A tak... Wiem, że to okropne, gdy na WF-ie nie mogę zrobić przewrotu i sapię jak miech, kiedy biegamy po boisku. Ale czy muszę wciąż słyszeć „Rusz ten gruby tyłek!”? „Tucznik, beka, tłuścioch” – to i tak najdelikatniejsze słowa, jakimi mnie obrzucają. Może wyglądam jak hipopotam, ale czuję, marzę, potrzebuję zrozumienia...
muzyka
O 10: Wiesz co, Mikołaju, życie jest do niczego. Kiedy moi rodzice tu przyjechali, mówili, że wreszcie tu znaleźli dom, że wszystko mogą znów zacząć od nowa. Że uwolnili się z piekła, że wreszcie plemienna wojna pozostanie wspomnieniem, że nie trzeba się już bać o swoje życie i swoich bliskich. „Nobi, będziesz tu szczęśliwy” – mówili. I co? „Bambus, asfalt, do domu! Czego ty szukasz, czarnuchu? Odejdź, bo się wysmolę. Śmierdzisz, brudasie.” – słyszę z każdej strony. Tak..., żyję wśród prawdziwie tolerancyjnych ludzi. Kolor skóry ponoć nic nie znaczy. Prawda?
muzyka
O 11: Ko...ko...kochany Mi...mi...Mikołaju, Ppp...po...pośpiesz się. Nnnno dddalej, bbbbo sppóźnisz się na pp...po...pociąg. Mm...mi...miłe, nie/ Próbuję..., cza...cza...czasen się nie za...za...zacinam, ale gdy www...wszyscy śśśmieją się ze... ze... ze mnie. Ttto nie wychodzi mmmmi, bbo to bb..bo...boli.
muzyka
O 12: No i co z tego, że noszę kolczyk w uchu i czarne ciuchy? Dlaczego wszyscy się czepiają, dlaczego oceniają po wyglądzie... że ze mnie bandyta... Lubię tak się ubierać, a przecież krzywdy nikomu nie zrobiłem. Więc dlaczego, Mikołaju, ludzie patrzą na mnie z przerażeniem w oczach?
muzyka
O 13: To śmieszne, święty Mikołaju, żeby w moim wieku pisać do Ciebie. Mam 70 lat i boję się. Do licha, wiem, że świat XXI wieku pędzi coraz szybciej, ale czy dla starych ludzi nie ma miejsca w tym pociągu? Znów dziś sąsiad przewrócił mnie na schodach, niby to nieumyślnie, a jednak nawet się nie zatrzymał, a wczoraj ten mały brzdąc z naprzeciwka wyzwał mnie, a jego rodzice nawet nie zareagowali. A ja bym chciała od życia tylko trochę szacunku...
muzyka
O 14: (Stanisław Barańczak „Gdyby nie ludzie”)
Gdyby nie ludzie,
gdyby nie istnieli
tak natrętnie,
ze swoim łupieżem, paranoją,
wystrzępionymi spodniami, antysemityzmem,
kłopotami w pracy, trwałą ondulacją, skłonnością do uproszczeń i zadyszki,
gdyby wcale nie trzeba było ich poznawać,
przecierających zamglone okulary,
wycierających zamaszyście buty (straszne dziś błoto)
ocierających bezsilną łzę’
gdyby nie otwierali przed każdym
tak od razu swoich otłuszczonych serc i wyszmelcowanych teczek
gdyby w ogóle ich nie było,
tych zanadto takich samych
i nadmiernie odmiennych światów (…)
z wygórowanymi żądaniami:
PANIE, MUSISZ PAN MI POMÓC,
zbyt głośno mówiących,
zbyt naocznie żywych,
zbyt dotkliwie ludzkich,
o ile łatwiej by się mówiło:
nic, co ludzkie, nie jest…
muzyka
O 15: (Edward Stachura „Confiteor”)
Bosi na ulicach świata
Nadzy na ulicach świata
Głodni na ulicach świata
Moja wina
Moja wina
Moja bardzo wielka wina!
Zagubieni w dżungli miasta
- moja wina
Obojętność objęć straszna
- moja wina
Bez miłości bez czułości
- moja wina
Bez sumienia i bez drżenia
- moja wina
Bez pardonu wśród betonu
- moja wina
Na kamieniu rośnie kamień
- moja wina
manna manna narkomanna
- moja wina
Dokąd idziesz po omacku
- moja wina
I nie słychać końca płaczu
- moja wina
Jedni cicho upadają
- moja wina
Drudzy ręce umywają
- moja wina
Coraz więcej wkoło ludzi
- moja wina
O człowieka coraz trudniej
- moja wina
- moja wina
- moja bardzo wielka wina!
muzyka
O 4: "Uwaga, człowiek!". "Dziękuję, pójdę inną drogą. "
O 5: Bóg stworzył człowieka, ponieważ rozczarował się małpą. Z dalszych eksperymentów zrezygnował.
O 6: Czekam na drugie, poprawione wydanie człowieka.
O 7: Człowiek - persona non grata.
O 8: Człowiek człowiekowi wilkiem.
O 9: Człowiek jest najbardziej nieudanym zwierzęciem w przyrodzie.
O 10: Człowiek z człowiekiem prowadzi od wieków jeden monolog.
O 11: Do tego doszło, ze jeżeli ktoś nie zrobił komuś świństwa, to zaraz uważa się go za szlachetnego człowieka.
O 12: Życie wielu ludzi przebiega w chłodzie cienia czarnej chmury: poprzez okrutną obojętność ich bliźnich.
O 13: Gdy ustaje tolerancja dla tolerancji, nastaje tolerancja przemocy…
* * *
O 1: Szczycimy się swoją wyrozumiałością.
O 2: Mówimy o tolerancji.
O 3: Na ustach mamy wielkie hasła. Czujemy się wspaniali.
O 1: Więc skąd te dziwne listy do św. Mikołaja?
O 2: Dlaczego ci ludzie czują się odrzuceni?
O 3: Stoją gdzieś z boku, chociaż wcale tego nie chcą.
O 1: Marzą, by być z innymi, by szanowano ich człowieczeństwo, by ktoś ich dostrzegł i zrozumiał...
O 2: Mówimy o dobru, humanizmie, o godności.
O 3: Więc skąd te listy?
muzyka – „Tolerancja” S.Sojki
autor: Aleksandra Minda |
