Główną przyczyną sięgania po narkotyk młodego człowieka jest "możliwość" uwolnienia się od problemów.
"Prochy" według młodzieży pomagają zapomnieć o kłopotach, dzięki nim mogą poszanować i zyskać aprobatę kolegów.
Widząc, że problem narkomanii narasta, a młodzież mimo wszystko wie niewiele o narkotykach, napisałam program profilaktyczny, który włączyłam do tematów godzin wychowawczych.
Muszę przyznać, że lekcje te cieszyły się dużym powodzeniem. Młodzież bardzo chętnie bierze udział w takich lekcjach gdzie może coś pokazać, przedstawić. Uczniowie doskonale sprawdzili się w tworzeniu i pokazywaniu reklam i antyreklam – głośne nie narkotykom, alkoholowi i papierosom.
PROGRAM PROFILAKTYCZNY
"STOP NARKOTYKOM"
Cele programu:
· Poznanie istoty zjawiska narkomanii, jej przyczyn i skutków przez uczniów.
· Uczenie zachowań asertywnych oraz reagowania w sytuacji kontaktu z narkotykami.
· Kontrola własnego zachowania w różnych sytuacjach.
· Budowanie pozytywnej atmosfery w klasie.
· Integracja klasy.
Metody:
· Krótkie pogadanki.
· Burza mózgów.
· Odgrywanie ról i scenek.
· Gry psychologiczne.
Literatura:
· R. Portman., Gry i zabawy przeciw agresji
· H. Hamer, Rozwój umiejętności społecznych
· M. Pasek, Narkotyki? Na pewno nie moje dziecko!
· M. Pasek, Narkotyki! I co dalej…
SCENARIUSZE ZAJĘĆ.
ZAJĘCIA I.
1. Ustalenie norm obowiązujących podczas zajęć.
2. Zapoznanie z programem. Podanie uczestnikom tematyki spotkań i omówienie metod pracy.
3. Burza mózgów na temat zjawiska przemocy.
4. Krótka charakterystyka zjawiska narkomanii.
5. Sytuacje związane z narkomanią – praca w grupach.
6. Przyczyny sięgania po narkotyki – praca w grupach i na forum.
7. Moje stanowisko wobec narkomanii – praca indywidualna.
8. Podsumowanie zajęć.
ZAJĘCIA I (szczegółowy scenariusz).
1. Ustalenie norm obowiązujących podczas zajęć.
2. Zapoznanie z programem. Podanie uczestnikom tematyki spotkań i omówienie metod pracy.
3. Burza mózgów na temat zjawiska narkomanii (zapisywanie skojarzeń na tablicy).
4. Przedstawienie charakterystyki zjawiska narkomanii, uzupełniając ją definicją.
Narkomania to choroba duszy i emocji. U człowieka, który sięga po narkotyki, po pewnym czasie pojawia się przekonanie, że jest to jedyny środek, który pomaga „załatwić” różne problemy i potrzeby. Kiedy czuje się niepewnie, kupuje jeden ze specyfików, po którym ma wrażenie, że coś się w nim na chwilę „zmienia i poprawia”.
Wyjaśnienie różnicy między przypadkowym kontaktem z narkotykiem (sytuacja, w której ktoś inny bierze), a nagabywaniem (weź, tylko raz, spróbuj) lub bywanie w różnych sytuacjach gdzie branie narkotyku to „normalka”.
5. Sytuacje związane z braniem narkotyków – praca w grupach. Uczniowie piszą na kartkach czy kiedykolwiek byli świadkami zdarzeń, w których ktoś kupował, sprzedawał lub po prostu brał narkotyk. Rozmowa z uczniami o przytoczonych przykładach.
6. Przyczyny brania narkotyków – praca w grupach, zapis pomysłów na tablicy, dyskusja.
Dociekanie przyczyn, aby lepiej poznać i zrozumieć potrzebę sięgania po narkotyk.
7. Moje stanowisko wobec narkomanii – na karteczkach uczniowie określają własne stanowisko wobec narkomanii. Chętni podzielenia się własną opinią mogą przeczytać swoje notatki na głos.
8. Podsumowanie zajęć.
ZAJĘCIA II.
1.Wprowadzenie.
2. Sposoby radzenia sobie w sytuacji bezpośredniego kontaktu z narkotykiem – praca w grupach.
3. Ćwiczenie reagowania w sytuacjach, w których występuje narkotyk (odgrywanie scenek).
4. Sytuacje „bezpieczne – niebezpieczne”.
5. Sztuka odmawiania, nauka mówienia „nie”.
6. Podsumowanie zajęć.
ZAJĘCIA II(szczegółowy scenariusz).
1 Wprowadzenie. Podkreślenie, że sytuacje zachęcenia lub zmuszenia do wzięcia
narkotyku mogą przytrafić się każdemu. Celem zajęć będzie uczenie zachowań asertywnych oraz reagowania w sytuacji zagrożenia.
2 Sposoby radzenia sobie z zagrożeniem wzięcia narkotyku (namawianie). Podanie
sytuacji związanych z taką sytuacją np. w szkole, na podwórku.
Praca w grupach nad wyszukiwaniem sposobów poradzenia sobie w sytuacji zagrożenia. Uczniowie dzielą się swoimi rozwiązaniami. Podkreślamy te, w których używano własnego sprytu, sugerujemy, że jest to lepsze rozwiązanie od używania siły bądź ulegania.
3 Ćwiczenie reagowania w sytuacjach przemocy. Odgrywanie scenek, w których
„aktorzy” dzielą się swoimi odczuciami. Widownia zaś przedstawia opinię o skuteczności rozwiązania oraz wykonania.
Przykładowe scenki:
· Jakiś uczeń podchodzi i proponuje ci kupienie czegoś odlotowego.
· Koleżanka mówi przy tobie o super dyskotece, odlotowych wrażeniach .. i proponuje udział, jak podkreśla, tylko dla wtajemniczonych przy czym bardzo natrętnie namawia do uczestnictwa.
· Ktoś próbuje na dyskotece „dosłodzić” twój napój.
4 Sytuacje „bezpieczne – niebezpieczne”.
Omawiamy kolejne sytuacje i rozmawiamy z uczniami, jak zachować się bezpiecznie w każdej sytuacji. Pokazujemy uczniom, że w określonych sytuacjach bezpieczniej jest nie chodzić w miejsca podejrzane, przerywać rozmowę, nie zostawiać napojów w szklance jeśli idziemy tańczyć.
5 Sztuka odmawiania, nauka mówienia „nie”.
Wyszukiwanie sposobów odmawiania (uczniowie mogą podać jakie). Najprostszym jest „nie” bez tłumaczenia się. W odmawianiu ważny jest ton głosu (czy jest to niepewny, słaby głos, czy też pewny i stanowczy). Ćwiczenie w parach. Jedna osoba powtarza ciągle słowo – tak – na różne sposoby, a Druga – nie. Po 2 minutach – zamiana ról. Po ćwiczeniu omawiamy co było łatwiej „namawiać” czy „odmawiać” oraz co sprawiało trudności.
Odgrywanie scenek na odmawianie i namawianie:
· Twój kolega namawia cię na dyskotekę do klubu, który nie cieszy się dobrą sławą (wiadomo, że tam „biorą”).
· Twoje koleżanki namawiają cię do zrobienia głupiego kawału dziewczynie, której nikt w klasie nie lubi. „Ta tabletka nic jej nie zrobi – to tylko taki wygłup”.
· Kolega dostał jakieś cukierki, mówi, że są „spoko”, on już próbował dla zabawy – teraz spróbuj ty.
Po każdej scence prowadzący prosi osobę „odmawiającą” a także widownię o podzielenie się odczuciami i spostrzeżeniami.
6 Podsumowanie zajęć.
ZAJĘCIA III.
1.Wprowadzenie.
2. Przeprowadzenie anonimowej ankiety na temat „W jakim stopniu problem
narkotyków jest obecny w naszym środowisku”.
3. Dyskusja na temat „Co mogę zrobić, aby w mojej klasie i środowisku nie było zagrożenia narkotykami”.
4.. Podsumowanie zajęć. Ankieta oceniająca zajęcia. Propozycja przedstawienia –.
ZAJĘCIA III(szczegółowy scenariusz).
1. Wprowadzenie do przeprowadzenia anonimowej ankiety na temat „W jakim stopniu problem narkomanii obecny jest w naszym środowisku”. Można poprosić uczniów o ustalenie pewnej skali aby dokładniej określić jak duże jest zagrożenie, o którym możemy nie wiedzieć (np. skala od 0 - 5). Można potem narysować wykres i zobaczyć jaki poziom zagrożenia widzą dzieci.
2. Po przeprowadzeniu ankiety i rozmowy można zaproponować uczniom przedstawienie problemu narkomanii za pomocą montażu słownego na podstawie mojego opracowania. Podzielić rolę: narrator wprowadzający w tematykę odczytuje list do rodziców, potem przykłady zachowań nastolatków w różnych sytuacjach, wypowiedzi rodziców, których dzieci sięgnęły po narkotyki, „spowiedzi” samych narkomanów i najważniejsze rodzaje dostępnych narkotyków – ich działanie na organizm, a także sposoby rozpoznawania tak ważne dla rodziców.
4. Podsumowanie zajęć. Przygotowanie do przedstawienia: dekoracje, zaproszenia dla rodziców.
Moje wrażenia: najbardziej przeraziła mnie świadomość, że uczniowie klasy I gimnazjum mają bardzo dobre zdanie o amfetaminie. Głośno, bez skrępowania przyznają, że to jest dobre, że można brać, bo pomaga się uczyć i każdy może wziąć tyle ile potrzeba, że po tym nic się nie dzieje a zwiększa wytrzymałość i daje siłę.
Mam nadzieję, że te zajęcia, a także przedstawienie, które zostało przygotowane dla rodziców pokażą narkotyk z tej złej strony i uświadomią jakie niesie zagrożenie dla młodego człowieka i jego rodziny.
Scenariusz przedstawienia:
Spotkanie z rodzicami – montaż słowny – na temat:
„Narkomania jest chorobą – uzależnienie od narkotyków”.
Cel przedstawienia:
1. Dostarczenie realistycznego przykładu funkcjonowania osoby uzależnionej
i jej rodziny.
2. Pogłębienie wiadomości o uzależnieniu i współuzależnieniu.
Czas trwania: 1 godzina lekcyjna.
Materiały pomocnicze: opracowania Marzeny Pasek „Narkotyki! I co dalej…” oraz „Narkotyki? Na pewno nie moje dziecko!”, karykatury wykonane przez uczniów.
Uczniowie siadają w półokręgu, narrator wychodzi przed nich i czyta list do rodziców, potem kolejni uczniowie mówią lub czytają swoje kwestie (nie musi to być recytacja – zostawiam swobodę – jeśli uczeń chce mówić z pamięci to musi to robić bardzo naturalnie, czasami dzieciom łatwiej się czyta).
1. Krótka charakterystyka podstawowych narkotyków dostępnych na czarnym rynku – przygotowują uczniowie – prezentują nie tylko nazwy narkotyków ale ich działanie na organizm i cechy, po których można rozpoznać osobę „biorącą”.
2. Grupa uczniów odpowiada na pytania:
- dlaczego nastolatek sięga po narkotyki?
- kim jest nastolatek?
- co wiedzą rodzice?
- 13 – 15 latki…
- co mogą zrobić rodzice?
- jak rodzice zaprzeczają?
- zasady dobrej komunikacji
(odpowiedzi na te pytania są w opracowaniu).
3. Mit zaawansowanego narkomana – trzy monologi: Iwony, Arka i Grześka
( na podst. opracowania j.w).
4. Drabina uzależnienia- plakaty pokazujące kolejne FAZY uzależnienia.
Faza I – rozpoznanie, eksperymenty;
Faza II- częste używanie;
Faza III- regularne zażywanie;
Faza IV- Zaawansowanie
(fazy zostały wypisane na dużych arkuszach szarego papieru i rozwieszone wokół
sceny – tak, żeby były cały czas widoczne).
5. Rodzice u terapeuty czyli współuzależnienie- przykład rozmowy rodzic – terapeuta.
6. Jak pomóc?
Podajemy przykłady i kończymy hasłem:
Jeśli podejrzewasz, że twoje dziecko ma kontakt z narkotykami, skontaktuj się natychmiast ze specjalistą. Nie czekaj, aż twoja córka czy syn stanie się zaawansowanym narkomanem..
(napis też jest cały czas rozwieszony w widocznym miejscu).
Mam nadzieję, że występ dzieci sprowokuje rodziców do zabrania głosu i wyniknie jakaś dyskusja.
Przyczyny narkomanii:
Główną przyczyną sięgania po narkotyk młodego człowieka jest „możliwość” uwolnienia się od problemów.
„Prochy” według młodzieży pomagają zapomnieć o kłopotach, dzięki nim mogą poszanować i zyskać aprobatę kolegów.
Trzy główne powody, które mogą skłonić dziecko do wzięcia narkotyku:
· poszukiwanie nowych, przyjemnych wrażeń (pragnienie przygód, rzeczy nowych, ekscytujących, odczuwanie przyjemności i dreszczyku emocji),
· chęć uwolnienia się od stresu, napięć i problemów (krótka chwila oderwania się od rzeczywistości, rozluźnienie, stłumienie emocji),
· chęć zaakceptowania przez grupę (chce być człowiekiem wyluzowanym, silnym, korzystającym z szybkich i natychmiastowych rozwiązań)
Trzeba pamiętać i mówić głośno: Narkotyk tłumi na chwilę jedne emocje, a nasila inne. Kiedy przestaje działać, powracają kłopoty i zmartwienia; znów pojawia się smutek i złość. Ale złapany w narkotyczną pułapkę człowiek, przestaje zauważać jak krótkie i nieprawdziwe są te zmiany. Znów chce czuć się „ dobrze” – znów bierze.
Ankieta oceniająca zajęcia:
1. Oceń atrakcyjność zajęć w skali 0 – 4 (wstaw X w odpowiednim miejscu):
0bardzo mała 1mała 2średnia 3duża 4Bardzo duża
2. Oceń korzyści osobiste w skali 0 – 6 (wstaw X w odpowiednim miejscu):
0bardzo mała 1mała 2średnia 3duża 4Bardzo duża
Uzupełnij:
· najlepiej podobały mi się zajęcia kiedy ………………………………………………
· nie podobało mi się kiedy ……………………………………………………
· dowiedziałam się, że ……………………………………………………………
· chciałabym aby w przyszłości były podobne zajęcia na temat:……………………………………………………….
Dziękuję.
|
