Startuj z nami!

www.szkolnictwo.pl

praca, nauka, rozrywka....

mapa polskich szkół
Nauka Nauka
Uczelnie Uczelnie
Mój profil / Znajomi Mój profil/Znajomi
Poczta Poczta/Dokumenty
Przewodnik Przewodnik
Nauka Konkurs
uczelnie

zamów reklamę
zobacz szczegóły
uczelnie
PrezentacjaForumPrezentacja nieoficjalnaZmiana prezentacji
Skąd się biorą dzieci niegrzeczne? Postępowanie z uczniem trudnym

Od 01.01.2015 odwiedzono tę wizytówkę 19992 razy.
Chcesz zwiększyć zainteresowanie Twoją jednostką?
Zaprezentuj w naszym informatorze swoją jednostkę ->>>
* szkolnictwo.pl - najpopularniejszy informator edukacyjny - 1,5 mln użytkowników miesięcznie



Platforma Edukacyjna - gotowe opracowania lekcji oraz testów.



 

   W szkołach na całym świecie uczą się dzieci, które nie sprawiają większych problemów wychowawczych oraz takie, z którymi niekiedy trudno sobie poradzić.
     Są dzieci, które wychowywane przez kochających, mądrych rodziców sprawiają kłopoty zarówno w domu jak i w szkole. Mają niewiele lat, nie wchodzą jeszcze w wiek dorastania, rodzice stosują metody wychowawcze określane jako prawidłowe, a dziecko "wykańcza" swoją ruchliwością i nieposłuszeństwem całe otoczenie. Skąd się biorą dzieci niegrzeczne, jeśli nie są chore, nadpobudliwe i podlegają prawidłowym metodom wychowawczym?
     Zachowania ludzi podlegają prawom rozwoju fizycznego i można je w dużym prawdopodobieństwem przewidzieć. Wielu psychologów zwracało uwagę na zależność zachowań od budowy ciała czyli struktury fizycznej dziedziczonej przez dziecko. Teoria ta rzadko bywa brana pod uwagę przy określaniu przyczyn trudności w zachowaniu się dziecka. Gdy przyjrzymy się strukturze fizycznej dzieci, to z łatwością zauważymy inne zachowanie bardzo szczupłych, zamkniętych w sobie i zalęknionych asteników od okrąglutkich, łagodnych i uczuciowych pykników. Struktura budowy fizycznej wpływa na ruchliwość dziecka, apetyt, sen i wytrwałość przy dłuższym wysiłku fizycznym i umysłowym. Te cechy, z którymi dziecko przychodzi na świat, wyznaczają jego temperament. Do tego dochodzi wpływ środowiska, metody oddziaływań wychowawczych oraz etap rozwoju, który w danym momencie dziecko osiągnęło.
      Każde dziecko jest indywidualnością lecz podlegającą prawom uwarunkowanym cechami dziedzicznymi.
     Badania nad rozwojem fizycznym dzieci wykazały, ze wiotkie, bardzo szczupłe typy budowy wykazują ogromna wrażliwość na sytuacje. Boja się porażek, niechętnie zgłaszają się na lekcjach, wyrwane do odpowiedzi mogą przeżywać tak duży lęk, że nie potrafią sformułować myśli, nawet jeśli mają dużo wiedzy. Gdy rodzice stawiają przed nimi wysokie wymagania, dzieci mogą wykazywać reakcje nerwicowe. Nierzadko są to dzieci, które nie nawiązują kontaktów towarzyskich, gdyż boja się ewentualnej porażki. Wymagają opiekuńczego podejścia i łagodności , gdyż mogą wycofać się z aktywności na lekcjach. Inaczej reagują "grubaski". Są łagodne, powolne, chętnie wykonują polecenia. W szkole często są wykorzystywane przez kolegów do działań niezgodnych z regulaminem. Lubią służyć innym, niechętnie się uczą, procesy myślowe przebiegają wolno.
     Trzeba im poświęcić więcej czasu i zachęcać do nauki. Typy mocne, atletyczne stwarzają najwięcej problemów wychowawczych, gdyż zawsze chcą dominować. Nie znoszą jeśli narzuca się im jakieś obowiązki, przeszkadzają na lekcjach, aby zwrócić na siebie uwagę. Najlepsza metodą oddziaływań jest dyplomacja i stwarzanie sytuacji, w których czuliby się ważni.
     W pracy wychowawczej i dydaktycznej nie można kierować się jedynie strukturą fizyczną dziecka. Ważny jest etap rozwoju psychicznego i prawidłowości, którym w danej fazie rozwojowej dziecko podlega. Nie można tez pominąć wpływów środowiska wychowawczego. Warto się przyjrzeć zewnętrznym cechom dziedziczonym przez dziecko, gdyż może to pomóc w ocenie przyczyn i trudności i w określeniu odpowiednich metod wychowawczych. Wymagania dorosłych, które nie uwzględniają właściwości fizycznych dziecka, mogą wywoływać u nich agresję, walkę o autonomię, nadmiar obowiązków. Dziecko broni się, buntuje, przerzuca swoje obronne reakcje na inne sytuacje i buduje w sobie schemat zachowań które są nieakceptowane. Wystarczy zrozumieć pierwotny powód jego buntu i zmienić własne podejście, a często korzystnie zmienia się zachowanie dziecka.. Im dziecko starsze tym trudniej zmienić jego nawyki utrwalone przez lata "walki" z dorosłymi.
     Istotną rolę w zachowaniu się dzieci odgrywają emocje. Każdy człowiek podlega pewnemu schematowi pojawiania się emocji. Można to schematycznie przedstawić w następujący sposób:

BEZRADNOŚĆ ---- LĘK ---- ZŁOŚĆ (AGRESJA)
     W sytuacjach trudnych człowiek odczuwa bezradność, nie wie jak przeciwdziałać tej sytuacji. Reakcją wzmożonego napięcia emocjonalnego jest pojawiający się w następstwie bezradności lęk, który domaga się odreagowania. Najczęściej odreagowujemy złością na otoczenie, siebie, sytuację. Ta złość może się uwidocznić w agresywnym zachowaniu, np. krzyk, bicie, kopnięcie. Dziecko nie mając wzorców wielu zachowań reaguje spontanicznie i najprościej jak potrafi: kopie kolegę, pluje, drze zeszyt.
     Reakcje agresywne są potrzebne, aby uzyskać równowagę wewnętrzną w sytuacjach trudnych. Należy jednak dziecko uczyć takich przejawów złości, aby nie przeszkadzały innym w prawidłowym funkcjonowaniu. Rodzice bardzo często nakazują dzieciom tłumić przejawy lęku, Uważają, że jest to niezgodne z normami społecznymi.
     Dzieci uczą się tłumić emocje w domu, ale dają im upust w szkole.
     Gdzieś to zrobić muszą, z różnych przyczyn "nie opłaca się im" narażać rodzicom, więc odreagowują w środowisku rówieśniczym.
     Działanie uczniów przeszkadzających nam na lekcji jest spowodowane chęcią zwrócenia na siebie uwagi. I nie ma w tym nic złego, problem polega jednak na tym, by dostarczać uczniom tyle uwagi, ile jej potrzebują, bez konieczności "wplątywania" w to całej klasy.
     Dla niektórych "przeszkadzalskich" istotne jest, by uwagę zwrócił na nich nauczyciel, innym potrzebna jest atencja całej klasy, a jeszcze innym wystarczy grupka najbliżej siedzących uczniów. Na jednych lekcjach tzw. trudny uczeń nie sprawia żadnych problemów, a na innych jest prowodyrem "przerywników lekcyjnych". By uleczyć "chorą sytuację" należy wykorzystać wszystkie dostępne środki. Pierwsza i podstawową zasadą jest oczywiście od pierwszych zajęć ustalenie jasnych i konsekwentnie przestrzeganych reguł.

Zabieganie o uwagę i poklask w czasie zajęć lekcyjnych może przybierać różne formy:
     UCZEŃ AWANTURNIK – prowokuje tych, u których spodziewa się wywołać największe zainteresowanie, zachowuje się w sposób prowokujący nas do uspokajania. Nasza reakcja, szczególnie taka, która jest dla ucznia nieprzyjemna, powoduje iż gromadzi on w sobie coraz więcej złości, która w pewnym momencie musi zostać wyładowana poprzez agresję w stosunku do kolegów. Uczniowi niejako zależy na tym, aby być karconym, dzięki temu czuje się usprawiedliwiony w swoim zachowaniu, utwierdza się w przekonaniu, że to on jest ofiarą.
POSTĘPOWANIE

  • gdy uczeń awanturuje się prawie na każdej lekcji i tradycyjne metody uciszania nie skutkują, należy ucznia zaprosić na rozmowę po lekcji,
  • gdy dojdzie do rozmowy w cztery oczy, mówimy uczniowi o "grze", o tym, jak bardzo przeszkadza ona w pracy i jak niekorzystnie wpływa na relacje międzyludzkie,
  • w rozmowie z uczniem przyrównujemy szkołę do supermarketu, w którym kupuje się za darmo. Można nie lubić sprzedawcy i przez to nie wziąć sobie słodyczy, ale można też, ignorując swa niechęć do niego, częstować się do woli.
UCZEŃ BŁAZEN – uczeń przedrzeźnia nauczyciela, ale podczas jego nieobecności; prawdopodobnie nie ma zamiaru sprawienia mu przykrości, raczej zależy mu na byciu w centrum uwagi swoich rówieśników.

POSTĘPOWANIE – można pochwalić talenty aktorskie ucznia.

UCZEŃ DRAŻLIWY - zwykle ma jakiś kompleks, do którego się nie przyznaje i gdy podczas lekcji powstanie sytuacja, która dotyka sfer mogących go zdemaskować, reaguje wyrzutem ("Co się mnie Pan/Pani czepia?!") czy wręcz agresją.

POSTĘPOWANIE – znaleźć drażliwy punkt ucznia i pomóc mu w poradzeniu sobie z kompleksami.

UCZEŃ, KTÓRY WYMUSZA - w rozmowie z nauczycielem w różnych sytuacjach uczeń używa słów: "nikt mnie nie zmusi", "musi mnie Pan/ Pani"

POSTĘPOWANIE - można przypomnieć uczniowi o obowiązujących regułach na danym przedmiocie lub w szkole. Jeśli to nie wystarcza, należy pozwolić, by uczeń odczuł konsekwencje nieprzestrzegania reguł.

UCZEŃ NIEZDARA - ciągle coś upuszcza, wpada na innych, zaraz potem przeprasza. Gdy ktoś na to zareaguje krzykiem, często śmieje się mówiąc "przecież tego nie chciałem". Są to działania specjalnie pozorowane na wypadek, a w rzeczywistości złośliwe wymierzone przeciw komuś.

POSTĘPOWANIE
  • można zakazać uczniowi dotykania rzeczy innych uczniów,
  • na skargę ucznia, że to niesprawiedliwe, że ktoś na niego krzyknął, bo przecież on nie chciał - można zareagować słowem: "rzeczywiście".
ZABAWA W "GŁUPIEGO" - prawdopodobnie z dzieciństwa wyniósł uczeń doświadczenie, że największą uwagę zwraca na siebie wtedy, gdy robi coś głupiego. Uczeń poszukuje audytorium, robi na tyle coś głupiego, ze ludzie martwią się o jego zdrowie, audytorium śmieje się z niego, "głupi" uśmiecha się.

POSTEPOWANIE
  • można zastosować metody jak w przypadku "awanturnika",
  • gdy mamy pewność, że jest to tego typu gracz w rozmowie w cztery oczy zapytać "Kiedy po raz pierwszy zaczęłaś zachowywać się tak, aby twoi rodzice pomyśleli, że jesteś głupi?"
     Uczniowie uprawiają "gry" z powodu chęci zamaskowania swoich obaw i fobii. Wszystkich "gier" uczniowskich nie sposób zliczyć. Jeśli nie chcemy tracić cennego czasu na lekcji nie możemy dać się wciągnąć w tę czy inną odmianę. Można pozwolić graczowi na osiągnięcie celu, w jakim uprawia grę, oraz dostarczyć mu pozytywnych wzmocnień, nim będzie miał okazję na kolejna grę. Należy dać poznać graczowi, że myśli się o nim pozytywnie (odnaleźć w osobie cechy dzięki, którym uczeń zasługuje na pochwałę). Postępując w ten sposób przez jakiś czas doprowadzamy do wyłączenia destrukcyjnych partii gier. Metodą, która często przynosi pozytywne efekty jest rozmowa wychowawcza oraz wypracowanie systemu kontaktu z uczniem (dostarczenie pozytywnych bodźców). Działaniami długofalowymi przynoszącymi poprawę są również: współudział uczniów w organizowanie lekcji, nauczanie problemowe, organizowanie pracy w grupach.
     Wszelkie konflikty można rozwiązać poprzez akceptację uczuć uczniów.
     W książce "Jak mówić, żeby dzieci się uczyły w domu i w szkole" autorstwa A. Faber i E. Mazlish zawarte są przykłady reakcji nauczyciela wobec ucznia wyrażającego się wulgarnie:
  1. wskazać pomocną metodę ("Słyszę, że jesteś zmartwiony, byłoby lepiej gdybyś wyrażał to bez używania wulgarnych słów")
  2. wyrazić stanowczą dezaprobatę ("Martwi mnie to, przykro mi, nie lubię, smutno mi, gdy się tak zachowujesz, jestem oburzona, że używasz wulgarnych słów )
  3. określić oczekiwania ("Oczekuję, zależy mi, chcę żebyś w inny sposób dał do zrozumienia jaki jesteś zły")
  4. pokazać uczniowi, jak może się poprawić ("Chciałabym zobaczyć listę słów, których możesz używać zamiast wulgaryzmów")
  5. zaproponować wybór ("Możesz używać takich słów, które nikogo nie obrażają")
    W przypadku, gdy uczeń nadal wyraża się wulgarnie pozwolić mu doświadczyć, jakie są konsekwencje jego zachowania
  6. ("Kiedy słyszę takie słowa, nie mam ochoty stawać w twojej obronie na radzie pedagogicznej")
LITERATURA:
  1. Chylewska-Barakat L., Barakat M., Nie ma magicznych recept przeciw przemocy, Edukacja i dialog nr 126/2001
  2. Czerenko P., Problem przemocy w szkole, Edukacja 1996 nr 1
  3. Danilewska J, Agresja u dzieci. Szkoła porozumienia, WSiP 2002
  4. Eliasz A., Temperament a osobowość, Ossolineum 1974
  5. Frączek A., Agresja i przemoc wsród dzieci i młodzieży, "Remedium" 1997 nr 17
  6. Gordon T., Wychowanie bez porażek, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1994
  7. Hume M., Wiśniewski D., Przyczyny współczesnej agresji, Opieka, wychowanie, terapia nr 1/2000
  8. Ranschburg J., Lęk, gniew, agresja, WSiP, Warszawa 1980
  9. Skorny Z., Psychologiczna analiza agresywnego zachowania się, Warszawa 1982
  10. Stealau J., Rola temperamentu w rozwoju psychicznym, WSiP 1978
Opracowała: Wioleta Szlęk

Umieść poniższy link na swojej stronie aby wzmocnić promocję tej jednostki oraz jej pozycjonowanie w wyszukiwarkach internetowych:

X


Zarejestruj się lub zaloguj,
aby mieć pełny dostęp
do serwisu edukacyjnego.




www.szkolnictwo.pl

e-mail: zmiany@szkolnictwo.pl
- największy w Polsce katalog szkół
- ponad 1 mln użytkowników miesięcznie




Nauczycielu! Bezpłatne, interaktywne lekcje i testy oraz prezentacje w PowerPoint`cie --> www.szkolnictwo.pl (w zakładce "Nauka").

Zaloguj się aby mieć dostęp do platformy edukacyjnej




Zachodniopomorskie Pomorskie Warmińsko-Mazurskie Podlaskie Mazowieckie Lubelskie Kujawsko-Pomorskie Wielkopolskie Lubuskie Łódzkie Świętokrzyskie Podkarpackie Małopolskie Śląskie Opolskie Dolnośląskie