www.szkolnictwo.pl

Autor: Jolanta Staniak - pedagog
Biblioteczka nauczyciela- wychowawcy gimnazjum.

Dział: Kształtowanie poczucia własnej wartości.

Konspekt nr 1

Temat: Rozpoznawanie, nazywanie i wyrażanie uczuć.
Cele: uczeń rozpoznaje i nazywa uczucia,
- wyraża swoje uczucia i rozróżnia emocje, których doświadczają inni.
Metody: problemowa, podająca- opowiadanie, eksponujące.

Formy pracy: indywidualna, grupowa

Środki dydaktyczne: tekst opowiadania, arkusz z twarzami wyrażającymi różne emocje.

Przebieg zajęć

1. Rundka wstępna
Wszyscy, siedząc w kręgu, kolejno powtarzają zdanie: Gdy się cieszę robię tak....(mimiką twarzy i gestami pokazują swoja radość).
2. Praca w grupach
Uczniowie zastanawiają się jakie uczucia ogrywają ważną rolę w życiu człowieka. Jedna grupa wypisuje uczucia przyjemne a druga przykre. Zapisują je na arkuszu papieru.
3. Nazywanie i rozpoznawanie uczuć innych osób.
Uczniowie otrzymują kartę z twarzami osób wyrażającymi różne emocje. Ich zadaniem jest podać nazwy emocji odzwierciedlających uczucia.
4. Ćwiczenie- odgrywanie ról.
Uczniowie losują kartki z nazwami uczuć. Kolejno za pomocą mimiki twarzy prezentują nazwy zapisane na kartkach. pozostali uczniowie zgadują, jaki emocje przedstawia dana osoba.
5. Opowiadanie
Nauczyciel czyta historyjkę. Uczniowie, słuchając, wyobrażają sobie, co czują bohaterowie opowiadania.
Przygoda w tramwaju
Był zimny październikowy dzień. Na przystanku tramwajowym stała Iwona z Robertem. Razem z grupka innych osób czekali na spóźniający się tramwaj, kiedy nagle dobiegła- jakby przed czymś uciekając- matka z dzieckiem, znajoma Iwony. (Robiła zakupy w supersamie, gdy zaczepiła ja grupa pijanych chłopaków). Zaraz za kobietą przybyła grupa rozbawionych wyrostków.
Nadjechał tramwaj. Wszyscy doń wsiedli, po czym z niepokojem zaczęli się przesuwać na przód pojazdu, jak najdalej od pijanego towarzystwa. Jeden z chłopaków podszedł do matki z dzieckiem i zaczął ją zaczepiać. Krzyczał: „ mamuśka daj trochę mleka!” Wystraszona kobieta, nie wiedząc jak wybrnąć z kłopotliwej sytuacji, spojrzeniem próbowała powiedzieć znajomej parze, że potrzebuje pomocy. Zaczęła się też przesuwać w kierunku znajomych osób. Pijany nie dawał jednak za wygraną. Zaczepiał dziecko kobiety, próbował zaglądać do jej torby z zakupami. Robert stanął między chłopakiem a matką prosząc natręta, by dał jej spokój. pijany nie zwracał jednak uwagi na prośby Roberta. Inni pasażerowie tramwaju udawali, że nie widza całej sytuacji.
6. Omówienie opowiadania
Uczniowie dzielą się swoimi spostrzeżeniami na temat uczuć bohaterów opowiadania.
7. Rundka końcowa
Uczniowie kończą następujące zdanie: Dzisiaj na zajęciach ważne dla mnie było...
Konspekt nr 2

Temat: Jestem potrzebny w grupie.

Cele: uczeń wymienia cechy niezbędne ludziom do dobrego samopoczucia w grupie,
- zna pozytywne cechy swoich kolegów

Metody: problemowa- burza mózgów.

Formy pracy: indywidualna, zespołowa

Środki dydaktyczne: kartki z wyrazami

Przebieg zajęć

1. Rundka wstępna
Wszyscy siedzą w kręgu. Uczniowie określają swoje samopoczucie na podstawie skali termometru.
2. Burza mózgów
Uczniowie wymieniają i zapisują na brystolu cechy, które są potrzebne ludziom, by dobrze czuli się w grupie.
3. Zabawa- niedokończone zdania
Wszyscy w kręgu. Na środek wychodzi jedna osoba. Uczniowie kolejno się o niej wypowiadają, kończąc zdanie: Dobrze, że Kasia jest z nami, bo...
4. Układanie opowiadania
Każdy uczeń losuje kartkę z 5 wyrazami. Zadaniem klasy jest wspólne wymyślenie opowiadania z uwzględnieniem wyrazów wymienionych na kartkach. Kolejne zdania musza tworzyć logiczną całość.
5. Komplementy
Każdy uczeń podpisuje kartkę. Następnie uczniowie po kolei piszą swoim kolegom same dobre rzeczy, np. dlaczego lubimy te osobę.
6. Zakończenie zajęć.
Uczniowie kończą zdanie: Lubię, gdy moi koledzy...

















Konspekt nr 3

Temat: Poznaje swoje sposoby zachowania- asertywność, uległość, agresja.

Cele: rozróżnia zachowania asertywne, uległe, agresywne,
- zna przyczynę zachowań uległych, asertywnych i agresywnych,
- wymienia minusy tych zachowań w kontaktach z innymi.

Metody: problemowa, eksponujące, podające.

Formy: grupowa, indywidualna.

Środki dydaktyczne: szary papier, propozycje sytuacji do odegrania.

Przebieg zajęć
1. Podanie tematu i celu zajęć.
2. Ćwiczenia w parach
Uczniów dzielimy na dwie grupy: jedynki i dwójki. Zadanie polega na tym, by przez minutę Jedynki mówiły „tak”, a dwójki „nie”. Każda osoba ma za zadanie przekonać partnera o własnej racji, używając w tym celu języka niewerbalnego (gesty, mimika twarzy). Potem zamiana ról na kolejna minutę.
Omówienie ćwiczenia: jakich uczuć doświadczaliście mówiąc: tak, nie?
Które z tych słów łatwiej było wam wypowiadać?
Co czuliście, słysząc od partnera słowo sprzeciwu?
3. Ćwiczenia- agresja, aertywność, uległość.
Nauczyciel przypomina w/w pojęcia. Następnie zapisuje je na oddzielnych kartkach szarego papieru. Uczniowie losują kartki ze zdaniami typu:
Bronimy swoich praw, lekceważąc prawa innych.
Lekceważymy własne prawa, pozwalając innym je naruszać.
Bronimy własnych praw, uznając jednocześnie prawa innych.

Zadaniem uczniów jest przyporządkowanie wylosowanych zdań do określonych pojęć. Uczniowie mogą sami wymyślać takie zdania, które będą pasowały do w/w pojęć.
4. Ryzyko zachowań agresywnych, uległych, asertywnych.
Uczniów dzielimy na 3 grupy. Zadaniem grupy jest wypisanie minusów w/w zachowań w kontaktach z ludźmi. Które z zachowań niesie ze sobą najwięcej minusów?
5. Psychodramy
Propozycje sytuacji do odegrania
A: Chłopak wchodzi do szkolnej łazienki, w której jego koledzy palą papierosy. Palący zachęcają go, by się do nich przyłączył.
B: Koleżanka pożycza drobne sumy pieniędzy i nigdy ich nie oddaje. Teraz znowu chce pożyczyć pieniądze.
C: Klasa zamierza pójść na wagary. Dwie osoby uważają jednak, że ucieczka z lekcji pogorszy, i tak już złą sytuację klasy.
6. Omówienie scenek
Pytania do uczniów:
Jak najczęściej zachowujemy się w sytuacjach, w których przeciwstawiamy się komuś?
Co czujemy, co robimy w sytuacjach wymagających od nas przeciwstawiania się innym?
Na czym polegałoby asertywne zachowanie w takich sytuacjach?
7. Podsumowanie zajęć.
Konspekt nr 4

Temat: Lubię siebie.
Cele: uczeń prezentuje się na forum klasy,
- wyraża uczucia mową ciała,

Metody: eksponujące

Formy: indywidualna

Środki dydaktyczne: ankieta,

Przebieg zajęć
1. Podanie tematu i celu zajęć. Uczniowie mówią, jakich emocji doświadczają w chwili rozpoczęcia zajęć.
2. Zabawa „ Słucham oczami”
Wszyscy stoją w kręgu. Następnie uczniowie nie używając słów wyrażają to, że: są zmęczeni, boją się, czują się wielcy i silni, nudzą się, marzną, są nieśmiali, zadowoleni, chce im się pić, są głodni, są dzieckiem, starcem, są szczęśliwi.
3. Omówienie zabawy
Co najtrudniej było wam wyrazić bez użycia słów?
Jakie różnice dostrzegacie między sposobami wyrażania siebie mową ciała i słowami?
Co sprawiło wam radość podczas zabawy?
4. Ankieta „ Jestem”
Uczniowie w miejsce kropek wstawiają: tak lub nie.
Jestem wesoły......
Lubię się uczyć.....
Jestem atrakcyjny......
Lubię słuchać muzyki.....
Chętnie czytam książki.....
Potrafię przyznać się do błędu.....
Potrafię powiedzieć „ przepraszam”.....
Mam zaufanie do rodziców.....
Mam przyjaciół.....
umiem innym sprawiać przyjemność.....
Omówienie ankiety przez chętnych uczniów.
6. Mój największy sukces.
Uczniowie na kartkach piszą o swoim największym sukcesie. Następnie przez chętnych są one przedstawiane na forum.
7. Runda końcowa.
Uczniowie kończą zdanie: Na dzisiejszych zajęciach ważne dla mnie było....









Dział: Profilaktyka uzależnień

Konspekt nr 5
Temat: Narkotyki.

Cele: uczeń:
- wymienia przyczyny, które powodują, że młodzież sięga po narkotyki,
- podaje skutki oddziaływań narkotyków na organizm człowieka,
- wskazuje argumenty przemawiające za i przeciw zażywaniu narkotyków.

Metody: problemowa: burza mózgów, podająca; praca z tekstem

Formy: indywidualna, grupowa.

Środki dydaktyczne: arkusz „ Moje poglądy”, informacje dla grup na temat skutków zażywania narkotyków.

Przebieg zajęć;

1. Podanie tematu i celu zajęć.
2. Runda wstępna; uczniowie kolejno określają swój nastrój nazwa koloru.
3. Burza mózgów
a) uczniowie wypisują motywy, którymi kierują się młodzież sięgając po narkotyki.
b) ucz. wypisują argumenty przeciw braniu narkotyków.
4. Rodzaje narkotyków- podział na grupy , każda z grup otrzymuje informacje na temat skutków działania poszczególnych grup narkotyków i ma za zadanie scharakteryzować je. Informacje w książce M. Gruszka, I. Janiak, J. Prarat : „Scenariusze godzin wychowawczych”.
5. Arkusz „ Moje poglądy”. Uczniowie kończą następujące zdania:
- Narkotyki kojarzą mi się z.........................
- Według mnie narkotyki są.........................
- Kiedy moi rówieśnicy zażywają narkotyki, myślę..............................
- Narkomani są.......................................................................................
6. Dyskusja. Uczniowie dzielą się na 2 grupy. Jedna z nich opracowuje argumenty
dlaczego warto brać narkotyki, druga zaś podaje przyczyny na to, że narkotyki
szkodzą.
7. Podsumowanie pracy w grupach. omówienie podanych argumentów.
8. Zakończenie lekcji.











Konspekt nr 6

Temat: Używanie i nadużywanie alkoholu.

Cele: uczeń:
- zna przyczyny spożywania alkoholu przez ludzi,
- wymienia skutki picia alkoholu,
- podaje różnicę między używaniem a nadużywaniem alkoholu.

Metody: problemowa; burza mózgów, pogadanka

Formy: indywidualna, zbiorowa.

Środki: zdanie potrzebne do szeregowania

Przebieg zajęć

1. Podanie tematu i celu zajęć.
2. Runda wstępna: Alkohol kojarzy mi się z:.....
3. Burza mózgów. Klasa opracowuje listę motywów, którymi młodzi ludzie kierują się sięgając po alkohol. Następnie wybierają najważniejsze przyczyny: od 3 do 5.
4. Dyskusja- wpływ alkoholu na organizm człowieka.
5. pogadanka- używanie a nadużywanie alkoholu.
Nauczyciel wyjaśnia klasie, że nadużywaniem jest:
a) każde zażywanie narkotyków,
b) zażywanie leków uspokajających, przeciwbólowych, nasennych bez zgody lekarza lub rodzica,
c) picie alkoholu:
- za wcześnie (przed 18 rokiem życia),
- za dużo,
- przez kobiety oczekujące dziecka,
- w czasie choroby, która wymaga zażywania różnych lekarstw.
6. Szeregowanie zdań. Ucz. porządkują poniższe zdania według kryteriów przyjętych: używanie a nadużywanie.
- Karol bierze lekarstwa zgodnie z zaleceniami lekarza.
- Tata nalewa gościom do kieliszków urodzinowego szampana.
- Mama zawsze, nim wyjdzie z domu do pracy, bierze środki uspokajające.
- Marek ma wysoką gorączkę, więc mama po konsultacji daje mu aspirynę.
- Kasia uwielbia smak syropu, dlatego też, pije go zawsze, gdy tylko ma na to ochotę.
- Jacek wdycha butapren by lepiej się poczuć.
- Darek częstuje winem 14 letnich kolegów.
7. Zakończenie zajęć: uczniowie kończą zdanie: Na dzisiejszych zajęciach ważne dla mnie było....







Konspekt nr 7

Temat: Uzależnienie od alkoholu.

Cele: uczeń:
- wymienia etapy uzależnienia od alkoholu,
- nazywa uczucia towarzyszące osobom współuzależnionym w rodzinie

Metody: podające, eksponujące

Formy: indywidualna, grupowa

Środki: teksty scenek, zdania charakteryzujące poszczególne fazy uzależnienia.


Przebieg zajęć:

1. Runda wstępna. Uczniowie porównują dzisiejsze samopoczucie z jakimś przedmiotem, zjawiskiem, rośliną. Czuje się dziś jak....
2. Omówienie objawów charakteryzujących osobę uzależnioną od alkoholu.
- zmiana tolerancji na alkohol,
- objawy abstynencyjne- pojawiają się po dłuższym okresie picia lub zmniejszeniu ilości wypijanego alkoholu,
- silne łaknienie alkoholu,
- szukanie okazji do picia,
- utrata kontroli nad piciem,
- zaburzenia w sferze świadomości oraz pamięci,
- spożywanie alkoholu po okresach abstynencji, poprzez które alkoholik chciał sobie i innym udowodnić, że jego problem jest iluzją.
3. Porządkowanie zdań- droga do uzależnienia. nauczyciel najpierw zapoznaje uczniów z etapami uzależnienia.

X- I faza przywiązania do alkoholu
Y- faza środkowa, w której alkohol staje się potrzebny, by radzić sobie w trudnych sytuacjach,
Z- późna faza, w której człowiek fizycznie i psychicznie jest uzależniony od alkoholu.

Uczniowie porządkują zdania dopasowując je do odpowiedniej fazy.
Faza I (X)
- piję, gdy jest mi źle, ponieważ alkohol poprawia moje samopoczucie.
- kiedy wstydzę się poprosić dziewczynę do tańca, wypijam alkohol- dodaje mi odwagi.
- kiedy wypije jestem rozmowny.
- potrzebuje alkoholu dla relaksu.

Faza środkowa (Y)
- aby osiągnąć dobry nastrój, muszę wypić więcej alkoholu niż kiedyś.
- kiedy zaczynam pić, nie panuję nad swoim zachowaniem i robię rzeczy, których później żałuję.
- nie poszedłem na randkę ponieważ za dużo wypiłem.
- zauważyłem, że im dłużej piję, tym mocniejszą mam głowę.

Faza późna (Z)
- opuścili mnie wszyscy koledzy, koleżanki.
- coraz częściej sięgam po alkohol, bo nie mogę wytrzymać towarzyszącego mi napięcia emocjonalnego.
- po wypiciu pierwszego kieliszka, nie mogę się powstrzymać przed następnymi.
- kiedy przerywam picie, odczuwam lęk i jest mi źle.

4. Psychodramy
Propozycje scenek do odegrania:
a) Córka przychodzi do matki z prośbą- chciałaby zaprosić do domu kolegę. Matka obawiając się powrotu męża alkoholika, zabrania córce przyprowadzić gościa.
b) Bawiące się przed domem dzieci hałasują. Matka w obawie przed gniewem śpiącego męża, który obudzony przez dzieci ze złości mógłby się napić, przerywa zabawę.
Następnie scenki są omawiane, a szczególnie uczucia jaki towarzyszyły poszczególnym osobom.
5. Zakończenie i podsumowanie zajęć.



Konspekt nr 8

Temat: Palenie papierosów i jego skutki dla organizmu człowieka.

Cele: -określa wpływ substancji smołowatych na układ oddechowy człowieka,
- wymienia przejściowe i trwałe skutki palenia papierosów.

Metody: problemowa- doświadczenie

Formy: indywidualna, grupowa

Środki: materiały potrzebne do wykonania doświadczenia

Przebieg zajęć
1. Podanie tematu i celu zajęć.
2. Runda wstępna: każdy kończy zdanie: Lubię zapach...
3. Doświadczenie- paląca maszyna.
Przebieg doświadczenia:
Prowadzący:
- płucze butelkę,
- na dno wkłada zwitek waty,
- robi w korku od butelki otwór o rozmiarze rurki,
- osadza rurkę w otworze i uszczelnia ja plasteliną,
- umieszcza papierosa na końcu rurki,
- zakręca korek od butelki,
- przepycha powietrze, naciskając na plastikową butelkę,
- zapala papierosa i zaczyna uciskać plastikową butelkę tak jak pompkę,
- pompuje wolno, wypalając papierosa.

4. Omówienie doświadczenia
Jak wygląda zwitek waty po doświadczeniu?
Co mogłoby stać się z rośliną, gdybyśmy przetarli jej łodygi i liście takim zwitkiem waty?
Jak wygląda butelka?
Jakie są skutki działania dymu papierosowego na płuca człowieka?
5. Praca w grupach- przejściowe i trwałe skutki palenia tytoniu.
Uczniowie w 2 grupach określają trwałe lub przejściowe skutki palenia tytoniu. Po zakończeniu pracy liderzy odczytują odpowiedzi.
Przejściowe skutki palenia to:
- przyspieszony rytm serca,
- podwyższone ciśnienie krwi,
- podrażnienie błony śluzowej gardła, możliwe uszkodzenie błony śluzowej warg, języka, podniebienia,
- pojawienie się tlenku węgla we krwi, substancji rakotwórczych w płucach,
- podrażnienie oczu,
- suchy kaszel, nieprzyjemny zapach z ust, stany zapalne jamy ustnej, upośledzenie węchu, smaku,
- stany zapalne jamy ustnej, zmarszczki, żółty nalot na zębach,
- zaburzenia w prawidłowym oddychaniu i ograniczone wydzielanie śliny,
- większa podatność na choroby.


Długotrwałe negatywne skutki palenia to:
- rak: płuc, jamy ustnej, przełyku, krtani, trzustki, pęcherza,
- choroby serca, owrzodzenia, choroby układu krążenia, rozedma płuc, chroniczne zapalenie oskrzeli, niska waga urodzeniowa dzieci, których matki paliły papierosy będąc w ciąży.
6. Runda końcowa: Dzisiaj na zajęciach najbardziej podobało mi się....




Konspekt nr 9


Temat: Przed podjęciem decyzji o zażywaniu środków uzależniających.


Cele: - uczeń wymienia swoje pozytywne cechy,
- podaje czynniki wpływające na podjęcie danej decyzji.

Metody: problemowa
Formy: indywidualna

Środki: karty pracy



Przebieg zajęć:


1. Runda początkowa: Wczoraj najbardziej ucieszyło mnie...
2. Praca indywidualna- Co cenię w sobie najbardziej?
Uczniowie zapisują na kartkach nazwy 3 cecho dotyczących własnego wyglądu, charakteru, umiejętności, które w sobie cenią. Potem dzielą się informacjami z klasą.
3. Ćwiczenie – co o mnie myślisz?
Uczniowie przypinają sobie do ubrań na plecach po czystej kartce papieru i chodząc po klasie, wpisują na kartkach kolegów i koleżanek jedna lub dwie cechy, które zauważają u danych osób. Potem każdy odczytuje swoja kartkę.
4. Praca indywidualna- analiza siły pola.
Uczniowie otrzymują karty ćwiczeń, które wypełniają w następujący sposób:


Czynniki utrudniające podejmowanie decyzji Postępowanie, które redukuje wpływ tych negatywnych czynników.



Czynniki sprzyjające dokonywaniu wyborów Postępowanie, które sprzyja dokonaniu wyboru.



5. Formularz- Moje zdanie. Uczniowie dokonują wyboru między elementami z rubryk, A i B stawiając X. Na forum klasy uzasadniają swój wybór.



A B
czerwony biały
coca-cola sok pomarańczowy
pies kot
morze góry
frytki kotlet schabowy
gazeta książka
motyl osa
rower samochód
Gdańsk Warszawa
pływanie bieganie
kino video
spacer telewizja
zielony żółty






6. Formularz- Kto ma mnie wpływ?

Sytuacja/problem Nikt Matka Ojciec Przyjaciel Brat Siostra Dziadkowie Nauczyciel
1. Wybór programu telewizyjnego.
2. Zakup butów
3. Pójście na wagary.
4. Na co wydać 10 zł?
5. Do jakich przedmiotów szkolnych się przykładać?
6. Wybór szkoły średniej.

7. Runda końcowa. Na dzisiejszych zajęciach podobało mi się....








Konspekt nr 10

Temat: Etapy podejmowania decyzji.

Cele: uczeń
- podaje różne sposoby odmawiania,
- wymienia skutki dokonanych wyborów.


Metody: podające- wykład, problemowe

Formy: indywidualna, zbiorowa

Środki: schemat „Labiryntu podejmowania decyzji”.

Przebieg zajęć

1. Runda wstępna. Uczniowie oceniają swój nastrój w skali od 1 do 10.
2. Wykład- etapy decydowania i odmawiania.
Etap I
Sprawdź, zadając sobie poniższe pytania, czy to, co proponuje ci kolega, rzeczywiście jest dla ciebie dobre:
- czy to jest bezpieczne?
- czy jest to dla mnie zdrowe?
- czy rodzice zgodziliby się na to?
- jak będę się czuł gdy to zrobię?
Etap II
Jeśli dany pomysł jest zły, podejmij decyzje odmowną. Pamiętaj, że:
- możesz powiedzieć „nie”,
- możesz w danej sytuacji postępować inaczej niż twój kolega,
- możesz odejść, jeżeli ci nie odpowiada to, do czego jesteś przez innych zachęcany.
Etap III
Powiedz „nie” i zaproponuj swojemu rozmówcy w zamian cos innego:
- zmieniając temat rozmowy,
- proponując inny sposób spędzania czasu,
- obróć jego propozycję w żart.
3. Omówienie sytuacji, psychodrama
Uczniowie wspólnie analizują poniższą sytuację, zastanawiając się nad możliwymi sposobami postępowania. Chętni uczniowie odgrywają scenkę.
Scenka:
Jesteś u koleżanki lub kolegi w domu. Wykorzystując nieobecność rodziców, koleżanka lub kolega namawia cię do wypicia piwa.

4. Plansza „Labirynt podejmowania decyzji”






















Labirynt podejmowania decyzji

sytuacja


Można Można Można


Skutki Skutki Skutki






Rozwiązanie




5. Praca indywidualna
Uczniowie samodzielnie wypełniają schemat. Po wykonaniu pracy omawiają swoje odpowiedzi uwzględniając podobieństwa i różnice istniejące między odpowiedziami poszczególnych osób.
6. Podsumowanie zajęć.



Konspekt nr 11
Temat: Zdrowe i dobre życie.

Cele: uczeń:
- uzasadnia wybór wartości i umiejętności ważnych w życiu,
- prezentuje reklamę zdrowia.
Metody: problemowe- burza mózgów

Formy: indywidualna, grupowa.

Środki: lista umiejętności

Przebieg zajęć

1. Podanie tematu i celu zajęć.
2. Burza mózgów. Uczniowie piszą na arkuszu papieru skojarzenia związane z tematem: „ Zdrowe i dobre życie”.
3. Zabawa „ Wymyślona wyspa”. Uczniowie wyobrażają sobie, że są na wyspie, na której mogą się spełnić ich pragnienia. Nauczyciel wypisuje na tablicy hasła: zdrowie, bogactwo, sława, miłość, przyjaźń, rodzina, radość. Każdy uczeń wybiera sobie jedną z kategorii i odpowiada na pytanie: Której kategorii dotyczy twój wybór? Jakie jest twoje marzenie? Każdy uzasadnia swój wybór.
4. Ćwiczenie- Jakie umiejętności pomagają w życiu z innymi ludźmi?
Uczniowie otrzymują listę 5 umiejętności i zastanawiają się w jakim stopniu je opanowali. Następnie pracując w grupach 5- osobowych, ustalają własną hierarchię ważności tych cech. Swoje ustalenia prezentują całej klasie.
Nauczyciel, podsumowując ćwiczenie mówi ucz. o szkodliwych sposobach rekompensowania braku owych umiejętności- ludzie, którzy ich nie posiadają, często sięgają po środki uzależniające.
Lista umiejętności ważnych w kontaktach z ludźmi.

Rozumienie: Dostrzegam pragnienia i potrzeby innych ludzi. Próbuje wyobrażać sobie, co inni ludzie myślą w danym momencie, jak się czują w różnych sytuacjach.
Życzliwość- komunikuję ludziom, że ich lubię, okazuje im szacunek, sprawiam im przyjemność, gdy tego potrzebują.
Autentyczność i otwartość- nie udaję kogoś, kim nie jestem. Mówię w danej sytuacji o tym, co czuję oraz jak się ustosunkowuję do różnych spraw. Nie muszę ujawniać innym wszystkich swoich tajemnic, ale potrafię być wobec otoczenia szczery.
Odwaga- przezwyciężam swój lęk, gdy mi na kimś lub na czymś zależy. Mówię niepopularną prawdę. Staję po stronie słabszego. Przyznaję się do błędu, gdy zawinię. Upominam się o swoje prawa.
Tolerancja- rozumiem, że ludzie mogą mieć inny pogląd na daną sprawę niż ja lub postępować inaczej, niż bym tego od nich oczekiwał. Daje ludziom prawo do tego, by żyli po swojemu, jeżeli nie krzywdzą innych.
5. Reklama zdrowia.
Uczniowie podzieleni na grupy przygotowują reklamę zdrowia do czasopisma albo do telewizji.
6. Podsumowanie zajęć.
Konspekt nr 12

Temat: Podsumowanie wiedzy o uzależnieniach.

Cele: uczeń
- podaje skutki działania środków uzależniających,
- wymienia role dzieci w rodzinie dysfunkcyjnej,

Metody: problemowa- krzyżówka, konkurs

Formy: indywidualna, grupowa

Środki: krzyżówka, pytania konkursowe

Przebieg zajęć

1. Runda wstępna. Uczniowie w skali od 1 do 5 określają swój nastrój.
2. Krzyżówka.
1. Halucynogen wywołujący stan euforii i dający poczucie wzmożonej świadomości (marihuana).
2. Możesz je stracić, jeżeli sięgasz po środki uzależniające (zdrowie).
3. Krystaliczna forma kokainy (crack).
4. Forma uzależnienia powodująca chroniczne zapalenie oskrzeli (palenie).
5. Choroba powodowana między innymi paleniem, Jej objawy dotyczą objętości pęcherzyków płucnych w czasie pobierania tlenu (rozedma płuc).
6. Picie alkoholu zbyt wcześnie, za dużo i w nieodpowiednich ilościach (nadużywanie).
7. Silnie trujący gaz, który podczas wymiany gazów w pęcherzykach płucnych, wiąże substancje chemiczne z tlenem zawartym CO2 (tlenek węgla).
8. Środek pobudzający, który ma postać białego proszku (kokaina).
9. Wdychanie dymu wydychanego przez ludzi palących papierosy (bierne palenie).
10. Przydatne w sytuacji, gdy ktoś cię namawia do zrobienia czegoś, na co nie masz ochoty (odmawianie).
11. Narkotyk zwany „amfą” (amfetamina).
12. Dziecko z rodziny dysfunkcyjnej, chroniące rodziców przed skutkami picia (wspomagacz).
3. Konkurs wiedzy o uzależnieniach.
Uczniowie dzielą się na grupy. Następnie losują zdania, których treść jest prawdą lub fałszem. Zadaniem liderów grup będzie określenie czy wylosowane przez nich zdanie zawiera treść zgodną z prawdą czy tez nie.
Propozycje zdań:
1. Dzieci urodzone przez kobiety palące ważą więcej niż dzieci kobiet, które nie stosują używek. (fałsz)
2. Nikotyna jest środkiem pobudzającym. (prawda)
3. Żywic się dobrze to jeść dużo, smacznie i obficie. (fałsz)
4. Środki uspokajające spowalniają pracę organizmu. (prawda)
5. Ryzyko raka płuc jest większe u osoby, która za wcześnie rozpoczyna palenie. (prawda)
6. Nie ma znaczenia fakt, że się wypije puszkę piwa przed jazdą samochodem. (fałsz)
7. Kleje i benzyna- to przykłady halucynogenów. (fałsz)
8. Spożywając narkotyki, rozwiązujemy problemy szkolne. (fałsz)
9. Bohater rodzinny- to najczęściej najstarsze dziecko w rodzinie, gotowe do poświęcania się dla innych domowników. (prawda)
10. Częstotliwość uderzeń serca jest większa u palaczy niż u ludzi niepalących. (prawda)
11. W Polsce wolno sprzedawać alkohol osobom, które nie ukończyły 18 roku życia. (fałsz)
12. Nikotyna spożywana przez palacza nie ma wpływu na jego wygląd. (fałsz)
13. Stymulanty to środki pobudzające. (prawda)
14. Crack- to narkotyk błyskawicznie działający jest pochodna amfetaminy. (fałsz)
15. Palenie tytoniu ma związek z chorobami serca. (prawda)
16. Alkoholizm to choroba. (prawda)
17. Ćwiczenia fizyczne eliminują niekorzystne skutki palenia tytoniu. (fałsz)
18. Marihuana i LSD to halucynogeny. (prawda)
19. Maskotka rola dziecka zwanego inaczej Kozłem ofiarnym. (fałsz)
20. Środki uzależniające pomagają ludziom w rozwiązywaniu problemów. (fałsz)
4. Podsumowanie zajęć. Każdy uczeń kończy zdanie: Lubię, kiedy na zajęciach...








Dział: Przeciwdziałanie agresji.

Konspekt nr 13

Temat: Nasze życie uczuciowe.

Cele: uczeń- podaje podstawowe uczucia, których doświadcza w życiu codziennym,
- dopasowuje nazwy uczuć z portretem człowieka,
- wymienia konsekwencje nie „ rozmawiania” o swoich uczuciach.

Metody: problemowa

Formy: indywidualna, grupowa

Środki: formularz ”Uczucia podstawowe”, rysunek do uzupełnienia.


Przebieg zajęć

1. Uczniowie w kręgu, kolejno określają swój poziom energii w skali od 1 do 10.
2. Ćwiczenie: nazywanie uczuć. Zadaniem uczniów jest wypisanie na kartkach znanych im uczuć. Pytania nauczyciela:
- co czuliście wykonując to zadanie?
- ile nazw uczuć wypisaliście?
- który rodzaj emocji przeważa na sporządzonych przez was listach: optymistyczne czy pesymistyczne?
3. Ćwiczenie: jak rozpoznajemy uczucia na podstawie fizjonomii człowieka?

Uczniowie w grupach dopasowują uczucia do otrzymanego portretu. (wcześniej otrzymują kartki z portretami osób, które wyrażają emocje).

4. Formularz: „Uczucia podstawowe”. s.124. Uczniowie otrzymują formularze i uzupełniają je.
5. Ćwiczenie: Jakich uczuć doświadczam?
Po rozdaniu kartek papieru uczniowie wpisują uczucia, których właśnie doświadczają. Następnie wymieniają trzy cechy, które opisują właściciela formularza.
6. Podsumowanie
Co się dzieje, jeżeli nie wyrażamy swoich uczuć?
Co się dzieje z ludźmi, którzy nie mówią o swoich uczuciach?
Jak często rozmawiacie z innymi o swoich uczuciach?

Konspekt nr 14

Temat: Co to jest złość?

Cele: uczeń wymienia sposoby wyrażania złości,
- podaje skutki złości,

Metody: problemowa: pogadanka, burza mózgów.

Formy: indywidualna, grupowa.

Środki: formularz „ Moja złość”

Przebieg zajęć

1. Runda wstępna: uczniowie określają swój nastrój nazwa koloru.
2. Burza mózgów. Każdy uczeń mówi z czym kojarzy mu się złość.
3. Praca w grupach. Uczniowie w grupach tworzą listy sytuacji, kiedy przeżywają złość. Następnie omawiają je, zwracając uwagę na te sytuacje, które się powtarzają.
4. Pogadanka. Należy uwzględnić: wygląd, intonacja głosu, mimika twarzy, słownictwo; dobre i złe strony okazywania złości, prawo do wyrażania złości; sposoby okazywania złości, sposoby radzenia sobie ze złością.
5. Formularz „Moja złość”.
6. Praca w grupach. Uczniowie maja rozmawiać o tym, czego się o sobie dowiedzieli wypełniając formularze. Propozycje pytań: Czy często się złościcie?
Czy sprawia wam trudność wyrażanie złości? Czy zawsze przyznajecie się do tego, że czujecie złość? Jakie reakcje ciała sygnalizują wam, że przeżywacie złość? Dlaczego ważne jest, by umieć okazywać złość?
7. Podsumowanie zajęć. Każdy uczeń kończy zdanie: Na dzisiejszych zajęciach dowiedziałem się, że...






Konspekt nr 15

Temat: Jak powstaje agresja?

Cele: wymienia uczucia towarzyszące złości,
- podaje sposoby unikania złości.

Metody: problemowa- pogadanka.

Formy: indywidualna, grupowa.

Środki: tekst opowiadania.



Przebieg zajęć

1. Podanie tematu i celu zajęć.
2. Praca w grupach. Zadaniem uczniów jest zastanowić się nad pytaniem: Co przeżywa Łukasz- bohater opowiadania.
Opowiadanie o Łukaszu
I Łukasz został zaproszony przez kolegę na urodziny. Ogromną przyjemność sprawia mu przebywanie w towarzystwie przyjaciół.
II Łukasz wie, że na przyjęciu urodzinowym będzie dziewczyna, która mu się podoba. Marzy o tym, żeby się z nią spotkać i porozmawiać.
III Wreszcie nadszedł dzień przyjęcia. Gdy Łukasz zamierzał się udać do kolegi na urodziny, mama poprosiła go o pomoc w porządkowaniu ogródka. Chłopiec wiedział, że dopóki nie skończy pracy w ogrodzie, nie będzie mógł udać się na przyjęcie. Zaskoczony nie wiedział, co mógłby zrobić, by pójść na urodziny.
IV Łukasz zdenerwowany wybiega z domu do ogrodu i z furią wyrywa różę z ziemi. Krzycząc, wypowiada pod adresem mamy obraźliwe słowa.

Pytania do uczniów:
- Co przeżywa Łukasz?
- Jak zmieniły się jego odczucia i dlaczego?
- W jaki sposób mógł postąpić aby zapobiec tej sytuacji?

3. Etapy powstawania agresji.
I etap pojawia się cel, który ktoś chce osiągnąć. Na tym etapie nie istnieje ryzyko agresji, bo poziom pobudzenia jest niski.
II etap pojawia się stan pobudzenia emocjonalnego, który jest uwarunkowany chęcią osiągnięcia celu.
III etap pojawia się przeszkoda, która uniemożliwia osiągnięcie celu. Człowiek doświadcza frustracji.
IV etap uczucie frustracji przeradza się w złość. Istnieje ryzyko, że człowiek będzie zachowywał się agresywnie.

4. Podsumowanie zajęć.
















Konspekt nr 15

Temat: Dlaczego zachowujemy się agresywnie?

Cele: uczeń: podaje przyczyny zachowań agresywnych,
- wymienia inne niż agresja sposoby reagowania.

Metody: problemowa- burza mózgów, eksponująca- psychodrama.

Formy: indywidualna, grupowa.

Środki: teksty scenek.


Przebieg zajęć

1. Podanie tematu i celu zajęć.
2. Praca w grupach. Zadaniem uczniów przeczytać opis sytuacji, następnie ją przeanalizować i podać przyczyny zachowań agresywnych oraz sposobów jej zapobiegania.
Sytuacja A
Krysia przynosi na lekcję ulubioną książkę Małgosi. Małgosia chce pożyczyć książkę od koleżanki, ale Krysia jej odmawia. W czasie przerwy Małgosia kradnie książkę.

Małgosia zachowała się agresywnie ponieważ............................................................................

Zamiast reagować agresywnie, Małgosia mogłaby......................................................................

Sytuacja B
Nauczyciel w czasie lekcji skrytykował Mateusza. Po skończonych lekcjach do Mateusza podszedł kolega, który chciał się umówić z nim do kina. Mateusz powiedział koledze: „odczep się i daj mi spokój”.
Mateusz zachował się agresywnie ponieważ............................................................................

Zamiast reagować agresywnie, Mateusz mógłby......................................................................

Sytuacja C
Paczka chłopców z bloku włóczyła się po osiedlu. Nudzili się, byli niezadowoleni, nie wiedzieli, co mają ze sobą zrobić. Jeden z nich wywrócił kosz na śmieci, drugi rzucił kamieniem w grupkę małych dzieci. Chwile później włamali się do piwnicy.
Chłopcy byli agresywni, ponieważ............................................................................................
Zamiast reagować agresywnie, chłopcy mogliby......................................................................

3. Omówienie ćwiczenia. Liderzy grup prezentują kolejno sytuacje i uzupełnione zdania.
4. Psychodramy. W tych samych grupach młodzież przygotowuje scenki- na podstawie wcześniej prezentowanych opisów sytuacji.
5. Omówienie scenek. Co czuli aktorzy? Co było dla nich najtrudniejsze do przedstawienia? Jakich uczuć doświadczali, grając?
6. Burza mózgów. Uczniowie na arkuszu papieru zapisują przyczyny zachowań agresywnych.
7. Podsumowanie zajęć.





Konspekt nr 16

Temat: Jak radzić sobie z agresją i przemocą?

Cele: -uczeń formułuje odpowiedź odmowną adekwatna do fikcyjnej sytuacji,
- wymienia uczucia jakich doświadczają sprawca i ofiara przemocy.

Metody: eksponująca, praca z tekstem, pogadanka.

Formy: indywidualna, grupowa.

Środki: opisy scenek

Przebieg zajęć

1. Podanie tematu i celu zajęć.
2. Omówienie sposobów odmawiania.
Sześć sposobów odmawiania:
- powiedz „nie”
- zmień temat
- odejdź
- zignoruj propozycję
- podsuń lepszy pomysł
- powiedz coś śmiesznego
3. Ćwiczenie- odmawianie. Uczniowie otrzymują tekst- opis sytuacji, w której jedna osoba jest nakłaniana do określonego postępowania. Uczniowie maja za zadanie sformułować na podstawie tekstu odpowiedź odmowną.
Przykłady sytuacji:
A) Ania z Kasią dokuczają Beacie. Próbują namówić Asię, aby także dokuczała koleżance. Dziewczynka nie chce się zachowywać tak jak one, ponieważ zdaje sobie sprawę, że jest to przemoc. Co powinna w tej sytuacji zrobić?
B) Koledzy z klasy Marka kradną sąsiadom rower żeby go sprzedać. Namawiają Marka, by się do nich przyłączył. Jak może zareagować Marek na propozycje kolegów?
C) Basia namawia Olę do wspólnych wagarów. Ola nie chce uciekać z lekcji chemii, bo podobnie jak koleżanka ma wiele ocen ndst z tego przedmiotu.
Co może Ola zrobić w tej sytuacji?
4. Omówienie ćwiczenia.
5. Pogadanka na podstawie opisu sytuacji.
Opis sytuacji
Michał chciałby mieć swoja paczkę. Właśnie poznał Marcina, Bartka i Łukasza. Chłopcy
są od niego starsi, imponują mu swoja siła i zaradnością. Zależy mu na tym, żeby go
polubili i przyjęli do swojego grona. Chłopcy zapowiedzieli, że przyjmą go do grupy, ale
musi pokazać, że na to zasługuje., Umówili się, że przyjęcie Mchała do paczki odbędzie
się w środę. Michał nie mógł doczekać się tego dnia. W środę spotkali się w parku o godz.
16.00. Chłopcy zażądali od Michała, aby udowodnił im swoją siłę i pobił Adama z
równoległej klasy, który rzekomo powiedział wychowawcy, iż Marcin, Bartek i Łukasz
zniszczyli kwiaty na korytarzu szkolnym. Michał pobił Adama.
Pytania pomocnicze:
- jakich uczuć doświadczał Michał?
- jakie mogą być skutki tej sytuacji dla Adama, a jakie dla Michała?
- jakie normy społeczne zostały naruszone w tej sytuacji?
- jakie były motywy postępowania chłopców: Marcina, Bartka, Łukasza oraz Michała?
- czy chłopcy myśleli o konsekwencjach własnego postępowania?
- czy zastanawiali się, jak będą wyglądały ich wzajemne kontakty. Co powiedzą rodzice o całym zajściu?
6. Podsumowanie zajęć.