Proponuję Państwu test czytania ze zrozumieniem, którego jestem autorem. Opiera się na tekście literackim i przeznaczony jest dla uczniów klasy maturalnej. Jego konstrukcja pozwala na przeprowadzenie i omówienie podczas jednej jednostki lekcyjnej.
Św. Augustyn, „Wyznania”, fragment:
(1)W chłopięctwie, uważanym za okres mniej osaczony pokusami, niż lata młodzieńcze, nie lubiłem nauki, jeszcze zaś bardziej nienawidziłem tego, że mnie do niej przymuszano. Ale przymuszano mnie i na dobre mi to wyszło, chociaż sam nie postępowałem dobrze: nie uczyłbym się bowiem, gdyby mnie nie zmuszono. Nikt nie postępuje dobrze z musu, nawet jeśli to, co czyni jest dobre. Nie postępowali też dobrze ci, którzy mnie zmuszali. Ale dobro spływało od Ciebie, Boże mój. Im w ogóle nie świtało w głowie, że wykształcenie, jakie mi siłą narzucali, mógłbym kiedykolwiek wykorzystać do celu innego, niż ten, jaki zamierzyli do nasycenia żądzy, której nic nie nasyci- pożądania takiego bogactwa, które w istocie jest nędzą i takiej chwały, której trzeba by się wstydzić.
(2)Ty zaś, który policzyłeś wszystkie włosy nasze na głowie, błędem ludzi zmuszających mnie do nauki posłużyłeś się dla mojego pożytku. Moje zaś błędy to przede wszystkim, że nie chciałem się uczyć, stały się dla Ciebie sposobnością do wymierzenia mi kary. Niewątpliwie zasługiwałem na chłostę, gdyż byłem, jak na takiego chłopca, wielkim grzesznikiem. Dobro więc mi zsyłałeś przez ręce tych, którzy bynajmniej nie postępowali dobrze, a za moje grzechy sprawiedliwie mnie karałeś. Tak to bowiem jest według Twojego postanowienia, że wszelki bezwład w duszy jest dla niej samej karą. (...)
(3) Tyś, Panie, Królem moim, Tyś moim Bogiem. Tobie niechaj służy wszystko, czego się nauczyłem pożytecznego w chłopięctwie. Tobie niech służy wszystko, cokolwiek mówię, piszę, czytam, obliczam. Nawet wtedy, gdy się uczyłem głupstw, Ty mi swoich pouczeń nie szczędziłeś i przebaczyłeś mi naganne upodobanie do rzeczy błahych. Nawet wtedy nauczyłem się wielu słów pożytecznych. Ale mogłem się ich przecież nauczyć także przy studiowaniu przedmiotów wartościowych...Inaczej więc należałoby kształcić chłopców.
PYTANIA:
1. wg akapitu pierwszego napisz dlaczego św. Augustyn nie ma jednoznacznego zdania w kwestii przymusu do nauki.
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
2. W jaki sposób wedle rozumienia św. Augustyna Bóg karze za brak chęci do nauki? (akapit2)
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
3.Czemu może służyć określenie „który policzyłeś włosy nasze na głowie” w akapicie drugim?
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
4.Jakie znaczenie dla autora ma Bóg wedle zapisu w akapicie trzecim?
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
5. Które sformułowania wskazują na to, że mamy do czynienia z tekstem konfesyjnym.
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
KLUCZ ODPOWIEDZI
1. św. Augustyn uważa, iż nauka pod przymusem jest czymś złym, ale zwraca także uwagę na to, że nie uczyłby się, gdyby go nie przymuszano ( ukazanie obu stron, ambiwalentnego stosunku autora 0-2 pkt)
2. to wszelki bezwład w duszy (uczeń może zacytować ten zwrot) i paradoksalna sytuacja, w której dobro otrzymywał z rąk tych, którzy nie byli dobrzy (0-2 pkt)
3. np. podkreśla wszechwiedzę Boga, jego potęgę (0-2 pkt)
4. to jego pan i król (1pkt), jest głównym ośrodkiem jego działań (1pkt), poucza i przebacza niczym mądry nauczyciel (1pkt)
5. "tyś panie", "niechaj tobie" itp. (0-2 pkt)
mgr Jarosław Czechowicz
