"Piękno jest czynnikiem, który wzbogaca osobowość i życie człowieka, czyni je bogatszym, jest promieniem rozjaśniającym codzienną rzeczywistość. Piękno to przeżycie, doznanie subiektywnej harmonii lub dysharmonii rzeczy i zjawisk".
Życie i osobowość człowieka, który nie reaguje na otoczenie i nie przeżywa piękna, jest ubogie, szare i monotonne.
Piękno znajduje się wszędzie. Oddziałuje na człowieka dając radość wszystkim zmysłom. Ważne jest, aby umieć je zauważać, przeżywać.
Wrażliwość na piękno trzeba zaszczepiać dzieciom bardzo wcześnie. Zadaniem nauczycieli jest uwrażliwiać dziecko na piękno, nauczyć je odróżniać to co ładne, od tego, co brzydkie.
Podstawowym celem wychowania muzycznego w szkole jest przygotowanie uczniów do świadomego korzystania z dorobku rodzimej i światowej kultury muzycznej oraz twórczego uczestnictwa w życiu muzycznym kraju.
Wysunięcie tego celu na plan pierwszy wynika z przekonania, ze w wykształceniu pełnej, bogatej osobowości ,wychowanie estetyczne ma swój bardzo istotny udział i ze rozwój kultury muzycznej narodu może dokonywać się tylko przez harmonijne i proporcjonalne kształcenie nie tylko twórców i wykonawców, ale i odbiorców sztuki.
Wychowanie muzyczne w szkole dokonuje się poprzez rożne formy aktywności: śpiew, grę na instrumentach, ruch przy muzyce, tworzenie muzyki i słuchanie jej.
Formy te rozwijają i kształcą zdolności wykonawcze, zdolności percepcji, wrażliwość na muzykę. Zaspokajają bieżące potrzeby estetyczne dziecka jakże inne w różnych stadiach jego rozwoju, przygotowują do percepcji muzyki poważnej, stwarzają możliwość bezpośredniego kontaktu dziecka z muzyką poważną, z muzyką, której samo jeszcze nie może wykonać.
Odtwarzanie muzyki przez dzieci w szkole posiada walor kształcący. Kształci zdolności słuchowe, spostrzegawczość, zdolność do analizy i syntezy, do koncentracji uwagi. Nie może jednak w pełni przyczynić się do rozwijania i wzrostu wrażliwości estetycznej ze względu na niedoskonałość aparatu wykonawczego. Rolę tę spełniać może przede wszystkim słuchanie utworów muzycznych w doskonałym wykonaniu, utworów wchodzących w zakres muzyki artystycznej. Kształtowanie smaku muzycznego dokonywać się może głownie poprzez prezentowanie uczniom najwyższych wartości w dziedzinie muzyki.
Istotnym celem wszelkich działań w realizacji przedmiotu "muzyka" jest rozwój podstawowych zdolności muzycznych i muzykalności. Zdolności muzyczne to zespól wrodzonych i nabytych dyspozycji natury zarówno fizycznej jak i psychicznej, natomiast muzykalność to zdolność emocjonalnego przezywania muzyki.
Na zdolności muzyczne składają się rożne czynniki: ogólne, takie jak uwaga, wyobraźnia, pamięć wola, ogólna wrażliwość emocjonalna, inteligencja i specjalne - do tych ostatnich należy zaliczyć te wszystkie zdolności umysłu, które pozwalają na spostrzeganie, pamiętanie oraz porównywanie istotnych cech dźwięku i utworów muzycznych.
Do wspomnianych podstawowych zdolności muzycznych należą: poczucie wysokości dźwięków, czyli dostrzeganie fizycznych różnic miedzy dźwiękami- ilości ich drgań na sekundę; wrażliwość na barwę dźwięków -jest to spostrzeganie, pamiętanie i estetyczne wartościowanie specyficznych jakości brzmienia instrumentów, głosów ludzkich, zespołów muzycznych, zmian zachodzących w tym zakresie; wrażliwość na głośność dźwięków, czyli tzw." słuch dynamiczny", umożliwiający odczuwanie dynamicznego przebiegu fraz i większych odcinków utworu muzycznego; poczucie wielogłosowości, które jest zdolnością pozwalającą na zauważenie, że brzmi więcej niż jedna melodia; poczucie rytmu - jest to spostrzeżenie, pamiętanie i umiejętność odtwarzania dźwięków w ich wzajemnych stosunkach czasowych; wyobraźnia muzyczna, będąca zdolnością wyobrażania sobie dźwięków- ich wysokości, współbrzmień, barwy, dynamiki, rytmu, tempa, pamiętania melodii i całych utworów muzycznych.
Kontakt z muzyką rozwija aktywną i twórczą wyobraźnię. Szereg zadań muzycznych zakłada samodzielne rozwiązanie ich przez dzieci. Rozwiązania te mają mieć charakter indywidualny, wpływają więc na rozwój myślenia dywergencyjnego, oddalającego umysł dziecka od schematów i typowości. Uświadomione uczniom rożne możliwości rozwiązań zadań muzycznych angażują ich wyobraźnię, aktywizują myślenie. Rozwój myślenia dziecka w kontaktach z muzyką następuje także przez uczenie się wartościowania muzyki. Mając z nią kontakt, dziecko przyzywa ją i wydaje o niej opinie estetyczne, co jest równoznaczne z wypowiedzeniem się za jej wartością lub jej brakiem.
We wrażliwym obcowaniu z muzyką mogą powstawać w słuchaczach takie uczucia, które nie obudziłby się w nich nigdy. To wzbogacenie sfery uczuć jest niezmiernie ważną wychowawczo- rozwojową funkcją kontaktu z muzyką.
Przeżycie muzyczne ma tez wpływ na kształtowanie się moralnych postaw dzieci. Wzruszenie wywołane muzyką czyni dziecko podatniejszym na wpływy wychowawcze. Treści, jakie niesie muzyka, przede wszystkim w swej warstwie dźwiękowej, ale i towarzyszących piosence tekstach, kształtują poglądy młodych słuchaczy na istotne wartości w kontaktach społecznych, w środowisku, w stosunku do rodzinnego kraju, kultury rodzimej i innych narodów.
Elżbieta Płowy |
